Αν ο νους μείνει ελεύθερος από τα κοσμικά πράγματα, τότε εκείνη η απόσταση που υπάρχει μεταξύ του ανθρώπου και του Θεού, χάνεται.
Αν ελευθερωθεί ο νους του ανθρώπου από όλους τους εχθρούς του, δηλαδή από τα πάθη, και αναπαυτεί, τότε βρίσκεται σε καινούργια ζωή και σκέφτεται καινούργια πράγματα, θεϊκά και άφθαρτα. Όπου βρίσκεται το πτώμα, εκεί θα μαζευτούν οι αετοί (Λουκ. 17, 37), (δηλαδή όπου η ηρεμία από τα πάθη, εκεί και οι θεϊκές και άφθαρτες σκέψεις).
Οι δαίμονες συνηθίζουν να αποτραβιούνται με δόλο προσωρινά, για να ξεθαρρευτεί ο άνθρωπος, νομίζοντας ότι έγινε απαθής και να αφήσει τον εαυτό του χωρίς προσοχή. Και τότε ξαφνικά πηδούν πάνω στην ταλαίπωρη ψυχή του και την αρπάζουν σαν σπουργίτι. Και αν την νικήσουν, τη ρίχνουν χωρίς οίκτο σε κάθε αμάρτημα, χειρότερο από εκείνα για τα οποία ζητούσε πρωτύτερα συγχώρηση. Ας σταθούμε λοιπόν με φόβο Θεού και ας φυλάξουμε την καρδιά μας, εκτελώντας την άσκησή μας. Και ας κρατούμε τις αρετές, που αποτελούν εμπόδιο στην κακία των εχθρών δαιμόνων.
Και ποια είναι η λατρεία του Θεού; Το να μην έχει κανείς τίποτα ξένο στο νου του, όταν προσεύχεται σε Αυτόν· να μην νιώθει άλλη ηδονή όταν Τον δοξολογεί. Να μη διατηρεί καμιά κακία, όταν ψάλλει σ’ Αυτόν
Ο δάσκαλός μας Ιησούς Χριστός που γνωρίζει την ασπλαχνία των δαιμόνων και σπλαχνίζεται το ανθρώπινο γένος, μας έδωσε αυστηρή εντολή λέγοντας: «Να είστε έτοιμοι για κάθε ώρα, γιατί δεν γνωρίζετε ποια ώρα έρχεται ο ληστής, μήπως έρθει και σας βρει να κοιμάστε» (Ματθ. 24, 42-44). Και σε άλλο μέρος λέει: «Προσέχετε μη βαρύνουν οι καρδιές σας από την κραιπάλη και την μέθη και τις βιοτικές μέριμνες και έρθει ξαφνικά η ώρα για εσάς» (Λουκ. 21, 34). Στάσου λοιπόν καλά και πρόσεχε τις αισθήσεις σου. Και αν κρατείς ειρηνικά στο νου σου τη μνήμη του Θεού, τότε βλέπεις τους ληστές δαίμονες που προσπαθούν να την αφαιρέσουν κρυφά. Γιατί εκείνος που προσέχει με ακρίβεια τους λογισμούς του, αντιλαμβάνεται εκείνους που θέλουν να μπουν και να τον μολύνουν. Οι κακοί λογισμοί ταράζουν το νου για να γίνει μετέωρος, φουσκωμένος και αργός. Αλλά εκείνοι που γνωρίζουν την κακία τους, μένουν ατάραχοι, προσευχόμενοι στον Κύριο.
Αν ο άνθρωπος δεν μισήσει τα έργα αυτού του κόσμου, δεν μπορεί να λατρεύσει τον Θεό. Και ποια είναι η λατρεία του Θεού; Το να μην έχει κανείς τίποτα ξένο στο νου του, όταν προσεύχεται σε Αυτόν· να μην νιώθει άλλη ηδονή όταν Τον δοξολογεί. Να μη διατηρεί καμιά κακία, όταν ψάλλει σ’ Αυτόν. Να μην έχει μίσος εναντίον κανενός, όταν προτιμά Αυτόν· ούτε να υπάρχει καμιά ζηλοφθονία πονηρή που να μας εμποδίζει όταν απευθυνόμαστε σ’ Αυτόν συνεχώς και να τον θυμόμαστε πάντοτε. Γιατί τα παραπάνω σκοτεινά εμπόδια είναι τείχος που περικυκλώνει τη δυστυχισμένη ψυχή και δεν μπορεί να λατρεύσει καθαρά τον Θεό, και δεν την αφήνουν να Τον συναντήσει και να Τον δοξολογήσει μέσα της και να προσευχηθεί σ’ Αυτόν με γλυκύτητα στην καρδιά για να φωτιστεί από Αυτόν. Γι’ αυτό σκοτίζεται πάντοτε ο νους και δεν μπορεί να προκόψει κατά Θεόν, γιατί δεν φροντίζει να τα κόψει όλα αυτά με πνευματική γνώση.
Απόσπασμα από: «Φιλοκαλία των ιερών νηπτικών», Άγιος Ησαΐας, ο αναχωρητής – 27 Κεφάλαια περί τηρήσεως του νου, Φιλοκαλία Τόμος Α’, Εκδόσεις Περιβόλι της Παναγίας