Ὕμνοις σου Χριστέ, νῦν τὴν Σταύρωσιν καὶ τὴν Ταφήν τε,
ἅπαντες πιστοὶ ἐκθειάζομεν, οἱ θανάτου λυτρωθέντες σῇ ταφῇ
(Ἐγκώμιον)
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Τό Πάθος καί ἡ Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου συνιστοῦν ἀσφαλῶς τό κέντρο τῆς σωτηριολογικῆς διδασκαλίας τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Τό Πάθος τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀπολυτρωτικό καί δείχνει τήν ἄπειρη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἄνθρωπο, προσδιορίζοντας συνάμα καί τήν ὀφειλόμενη ἀγάπη τοῦ ἀνθρώπου πρός τόν Δημιουργό του. Τό χρέος ἔγκειται στή συσταύρωση καί νέκρωση τοῦ σαρκικοῦ φρονήματος, ὥστε νά ἑνωθοῦμε μέ τόν Θεό.
Ὁ Χριστός, ὡς τέλειος Θεός καί τέλειος ἄνθρωπος, μέ τή σταυρική Του θυσία δέν ἀποκάλυψε μόνο τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο, ἀλλά φανέρωσε τήν πίστη, τήν ὑπακοή καί τήν ἀγάπη τοῦ ἀνθρώπου – Ἰησοῦ πρός τόν Θεό Πατέρα. Ὁ Υἱός σαρκώθηκε, γιά νά μπορέσει ὡς ἄνθρωπος νά πάθει, νά ταπεινωθεῖ, ἀκόμη καί νά πεθάνει.
Ὁ Σταυρός τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ γίνεται τό θεμέλιο τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ἐλπίδα τῶν Χριστιανῶν καί ὅλων τῶν ἀπελπισμένων, ἡ δύναμη τῶν ἀδυνάτων, ὁ ἰατρός τῶν ἀσθενῶν, ἡ ἀσφάλεια τῆς οἰκουμένης. Ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ εἶναι γιά μᾶς σωτήριος. Ὁ Ἰησοῦς Χριστός προσφέρει τό θάνατό Του στόν Πατέρα Του, ἀλλά τόν προσφέρει καί σέ μᾶς. Στόν Πατέρα γιατί, δέν ὑπάρχει ἄλλος τρόπος νά «πατήσει» τό θάνατο, νά σώσει τούς ἀνθρώπους ἀπό τό θάνατο∙ οἱ ἄνθρωποι σώζονται ἀπό τό θάνατο διά τοῦ θανάτου. Σέ μᾶς προσφέρει ὁ Χριστός τό θάνατό Του γιατί στ’ ἀλήθεια ὁ Χριστός πεθαίνει ἀντί γιά μᾶς. Ὁ θάνατος ἦταν φυσικός καρπός τῆς ἁμαρτίας καί τῆς ἀποστασίας. Ὁ ἄνθρωπος διάλεξε νά ἀποξενωθεί ἀπό τόν Θεό, ἀλλά μή ἔχοντας ζωή ἀφ’ ἑαυτοῦ του, πεθαίνει. Στόν Χριστό δέν ὑπάρχει ἁμαρτία, συνεπῶς δέν ὑπάρχει καί θάνατος. Δέχεται ὅμως νά πεθάνει γιά χάρη μας, γιατί μᾶς ἀγαπάει. Προσλαμβάνει τήν ἀνθρώπινη φύση, παίρνοντας πάνω Του τήν τιμωρία τοῦ θανάτου. Πεθαίνει, ταυτίζοντας τόν Ἑαυτό Του μέ μᾶς, ἔχοντας ἐπωμιστεῖ ὁ ἀναμάρτητος τήν ἀνθρώπινη τραγωδία.
Ὁ θάνατος τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ μεγαλειώδης φανέρωση τῆς ἀγάπης καί τῆς φιλανθρωπίας Του. Ἔτσι ἀλλάζει ἡ φύση τοῦ θανάτου∙ ἀπό τιμωρία γίνεται ἀγάπη καί συγχώρεση, τέλος τῆς ἀποξένωσης καί τῆς μοναξιᾶς. Ἡ καταδίκη μετατρέπεται σέ συγγνώμη καί σέ ζωή. Ὁ Χριστός δέχεται τό θάνατο καί προσφέρεται ὡς «Ἀρνίον Ἐσφαγμένον» στούς φονευτές Του, οἱ ὁποῖοι νομίζουν ὅτι ἐπικράτησαν. Ὅμως ἡ νίκη ἀνήκει στόν Νικητή τοῦ θανάτου, στόν Χριστό. Εἶναι ἡ ὁλοκληρωτική ἦττα τοῦ κακού.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Ἀπό τό φῶς τῆς Θείας Εὐχαριστίας, μέ τήν ἐπανάληψη τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου τῆς Μεγάλης Πέμπτης, μπαίνουμε στό σκοτάδι τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ἡμέρα τοῦ Πάθους, τοῦ Θανάτου καί τῆς Ταφῆς τοῦ Κυρίου. Στήν ἀρχαία Ἐκκλησία ἡ Μεγάλη Παρασκευή ὀνομαζόταν «Πάσχα τοῦ Σταυροῦ». Ἤδη βιώνουμε τή Διάβαση, τό Πέρασμα ἀπό τό θάνατο στή ζωή. Γλυκοχαράζει πιά τό «Εὐλογημένον Σάββατον». Πρέπει, ὡστόσο, νά βιώσουμε καί τό «σκοτάδι». Νά θυμηθοῦμε ὅτι πρίν ἀπό δυό χιλιάδες χρόνια ἡ κοσμική ἐξουσία ἀνέβασε τόν Ἀναμάρτητο στόν ἀτιμωτικό Σταυρό, μέ τή συνοδεία τῶν ἰαχῶν τοῦ ὄχλου. Νά στοχαστοῦμε ὅμως, μήπως ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί «ξανασταυρώνουμε» τόν Κύριο μέ τίς ἁμαρτίες μας. Μήπως δέν ἀγαποῦμε ἀληθινά τόν Θεό καί τούς ἀδελφούς μας, μήπως περισσεύει ἡ κακία κάποιες στιγμές; Ἄς ἀκούσουμε τήν ὁμολογία τοῦ ἑκατοντάρχου «ἀληθῶς Θεοῦ Υἱός ἦν Οὗτος» (Μτθ. 27, 54). Ἔτσι θά κατανοήσουμε γιατί «τά μνημεῖα ἀνεώχθησαν» (ὅ.π.) καί γιατί δέν μπορεῖ πιά νά μᾶς ἀπειλήσει ὁ ἀφανισμός τοῦ θανάτου, ἀλλά μᾶς συντηρεῖ ἤδη ἡ ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως. Ἀναμένουμε μέ λαχτάρα τήν 8η ἡμέρα τῆς Ἱστορίας, τή συμμετοχή μας στήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ.
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ, ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΟΥ
Ὁ Μητροπολίτης
† Ὁ Νίκαίας Ἀ λ έ ξ ι ο ς