Είπαμε προηγουμένως ότι ο αγώνας μας δεν είναι «προς σάρκα και αίμα», αλλά προς τον κοσμοκράτορα και τα πάθη μας. Όμως, ποια είναι η διαφορά μεταξύ πάθους και πειρασμού;
Το πάθος σημαίνει ότι είμαι χωλός και δεν μπορώ να περπατήσω. Πειρασμός σημαίνει, κάποιος έχει μία ράβδο, έρχεται, μου δίνει μία και δεν μπορώ να περπατήσω. Το πάθος είναι της φύσεώς μας, είναι πληγή, παρώθησις εσωτερική, που μας κάνει να τείνουμε προς την αμαρτία.
Άραγε, το πάθος μπορεί να μας ρίξη σε πειρασμό; Ναι, ο πειρασμός όμως μπορεί να προέλθη όχι από πάθος, αλλά από έναν άλλο πειρασμό, ό οποίος προσπαθήση να υποκινήση κάτι που φωλιάζει μέσα μας. Εάν εγώ δεν έχω μέσα μου αντίστοιχο πάθος ή επιθυμία και θέλησι, ο πειρασμός δεν μπορείς να μου κάνη τίποτε. Παρ’ όλα αυτά, είναι δυνατόν, να με βλάψη, και αν ακόμη δεν έχω πάθος ή επιθυμία, όταν δεν έχω εγρήγορσι. «Γρηγορείτε και προσεύχεσθε, ίνα μη εισέλθητε εις πειρασμόν» (Ματθ. 26, 41? Μαρκ. 14, 38). Όταν κοιμάμαι, έξυπνος ή κοιμώμενος, δεν καταλαβαίνω. Τότε ο σατανάς χτυπάει το ζων εγώ μου, το οποίο όμως αναπτερώνεται, διεκδικεί τα ειδωλολατρικά του δικαιώματα και πίπτω σε πειρασμό. Η πτώσις αυτή είναι ανάστασις του εγώ. Γι’ αυτό χρειάζεται εγρήγορσις εν τη προσευχή. Όταν έχω νήψι, δάκρυα πνευματικά και την αίσθησι του λυτρωμένου ανθρώπου, δεν διατρέχω κίνδυνο.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Νηπτική ζωή και ασκητικοί κανόνες» – ερμηνεία στους Οσίους Πατέρες Αντώνιο, Αυγουστίνο και Μακάριο, Αρχιμανδρίτου Αιμιλιανού Σιμωνοπετρίτου, Εκδόσεις Ίνδικτος, 2011