Έλαβον την επιστολήν σου, παιδί μου, και σε δίδω απάντησιν εις όσα μου γράφεις.
Αρωτάς λοιπόν, ποιος εκ των δύο λαμβάνει την χάριν γρηγορώτερα, ο ησυχαστής ή ο υποτασσόμενος. Αναμφιβόλως ο υπήκοος μαθητής και χάριν συντόμως λαμβάνει, και πάντα ακίνδυνος είναι? δεν φοβείται μήτε να πέση μήτε να χάση. Μόνον αρκεί εις αμέλειαν να μην περιπέση. Και όποταν ο άνθρωπος έλθη του ο Χριστός, και μόνος και με τους πολλούς ησυχάζει, και έχει ειρήνην παντού.
Η χάρις του Θεού δεν έγκειται εις τους χρόνους, αλλά εις τον τρόπον, και εις το έλεος του Κυρίου.
Η πείρα δια της πράξεως αποκτάται με χρόνους? η δε χάρις, δια τούτο λέγεται χάρις, ηγούν δώρον-χάρισμα εξαρτώμενον από τον Θεόν? λαο διδόμενον αναλογία θερμότητος πίστεως, ταπεινώσεως και καλής προαιρέσεως.
Ο Σολομών έλαβεν χάριν δωδεκαετής. Ο Δανιήλ εις την αυτήν ηλικίαν. Ο Δαυΐδ μειράκιον ποιμαίνον τα πρόβατα του πατρός του. Και όλοι ομοίως οι Παλαιοί και οι Νέοι.
Ευθύς όπου αληθώς μετανοήσει ο άνθρωπος τον πλησιάζει η χάρις, και με τον ζήλον αυξάνει? η δε πείρα ζητεί πολυχρόνιον άσκησιν.
Προ παντός άλλου πράγματος, ο ζητών χάριν παρά Κυρίου, οφείλει να υπομένη τους πειρασμούς και τας θλίψεις, καθ οποιονδήποτε τρόπον μας έλθουν. Ει δε και εν καιρώ πειρασμού δυσανασχετή και δεν δείξη αρκούσαν υπομονήν? μήτε η χάρις επαρκούσα θα έλθη, μήτε η αρετή τελειούται, μήτε χαρίσματος αξιούται.
Ει τις έμαθε ποια είναι η δωρεά του Θεού? ότι είναι αι θλίψεις και εν γένει όσα μας προξενούσιν οι πειρασμοί, αυτός ευρήκε κατά αλήθειαν την οδόν του Κυρίου. Και τους περιμένει να έλθουν? ότι δι αυτών καθαρίζεται? υπομένων φωτίζεται? και καθορά τον Θεόν.
Ο Θεός αλλεώς δεν βλέπεται, αλλά δια μέσον της γνώσεως. Η γνώσις αυτή είναι η θεωρία. Ηγούν, όταν εννοής ότι είναι πλησίον σου ο Θεός και εντός του Θεού περιστρέφεσαι, και ότι κάμνεις το βλέπει, και προσέχης να μην τον λυπήσης διότι εντός και εκτός όλα τα θεωρεί τότε δεν αμαρτάνεις. Διότι τον βλέπεις, τον αγαπάς, και προσέχεις να μην τον λυπήσης, «ότι εκ δεξιών σου εστί».
Πας λοιπόν, όπου αμαρτάνει, δεν θεωρεί τον Θεόν, αλλά είναι τυφλός.
Απόσπασμα από το βιβλίο: «Γέροντος Ιωσήφ, Έκφρασις Μοναχικής Εμπειρίας», Επιστολή ΙΓ, Έκδοσις Ιεράς Μονής Φιλοθέου, Αγίον Όρος, 1979