«Τήν Ὑπέραγνον, πιστοί, καί Θεοτόκον ἀληθῶς,
μετά Μαρτύρων ἱερῶν ἀνευφημοῦμεν εὐπρεπῶς»
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί Ἀδελφοί,
Ἡ ἀρχή τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους συνδέεται μέ τό μέγα γεγονός τῆς γεννήσεως τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἡ Ὁποία ἦταν προορισμένη νά γίνει τό «Δοχεῖον τῆς Χάριτος» καί ἡ ἀνθρώπινη προϋπόθεση γιά τήν ἔναρξη τοῦ μυστηρίου τῆς σωτηρίας. Ἡ γέννησή Της, ὄντως «χαράν ἐμήνυσε πάσῃ τῇ οἰκουμένῃ», πού ἀνέμενε ἐπί αἰῶνες τή λύτρωσή της ἀπό τά δεσμά τῆς φθορᾶς καί τοῦ θανάτου. Ἡ Θεοτόκος ἀνεδείχθη καί δικαίως ὑμνεῖται ὡς «Ὑψηλοτέρα τῶν Οὐρανῶν καί καθαροτέρα λαμπηδόνων ἡλιακῶν», γιατί μόνο μέ τέτοια θέση καί τέτοια καθαρότητα θά μποροῦσε νά βαστάσει τόν Λυτρωτή τοῦ κόσμου.
Εἶναι εὐτυχής συγκυρία ὁ συνεορτασμός τοῦΓενεσίου τῆς Θεοτόκου μέ τή μνήμη τῶν Μικρασιατῶν Ἐθνομαρτύρων τῆς τραγωδίας τοῦ 1922. Οἱ Ἕλληνες ἀδελφοί τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί τοῦ Πόντου τιμοῦσαν ὅλως ἰδιαιτέρως τήν Παναγία. Πόλεις καί χωριά ἐκοσμοῦντο μέ τούς Ναούς Της, ἐνῶ κορυφαῖο προσκύνημα τῶν Ποντίων ἧταν καί εἶναι ἡ Παναγία Σουμελᾶ. Κατατρεγμένοι ἀπό τή θηριωδία τῶν γειτόνων μας, μέσα στήν κοσμοχαλασιά τοῦ διωγμοῦ, στούς καπνούς καί στίς φλόγες, πῆραν μαζί τους ἱερά κειμήλια, μέ πρῶτο τό εἰκόνισμα τῆς Παναγίας, καί τά ἐναπέθεσαν στούς Ναούς πού χτίσανε ἐδῶ ἤ κοσμοῦν οἰκογενειακά εἰκονοστάσια, ἐνώπιον τῶν ὁποίων σμίγουν τά δάκρυα μέ τίς ἀναμνήσεις καί ἀναπέμπονται δεήσεις.
Στρέφουμε τή μνήμη μας στό μαρτύριο τοῦ Χρυσοστόμου Μητροπολίτου Σμύρνης, τοῦ Ἀμβροσίου Μοσχονησίων, τοῦ Γρηγορίου Κυδωνιῶν, τοῦ Προκοπίου Ἰκονίου, τοῦ Εὐθυμίου Ζήλων καί τῶν λοιπῶν Κληρικῶν καί Λαϊκῶν πού ὑπέστησαν μαρτυρικό θάνατο καί ὡς «ἱερά Σφάγια» προστέθηκαν στόν μακρύ κατάλογο τῶν ἀγώνων καί τῶν θυσιῶν τοῦ Γένους. Ἡ κάθε θυσία ἔχει τήν ἀξία της καί ὑποκλινόμαστε μπροστά της μέ σεβασμό καί δέος. Ἑστιάζουμε, ὡστόσο, στή Σμύρνη καί στόν Ἐπίσκοπό της Χρυσόστομο, ὁ ὁποῖος ἔμεινε συνειδητά κοντά στό λαό του καί τόν ὁποῖο ἡ τουρκική «ἔννομη τάξη» παρέδωσε στίς ἐγκληματικές ὀρδές πού λυμαίνονταν τήν πόλη. Σύμφωνα μέ τίς ὑπάρχουσες μαρτυρίες, τοῦ ἀφαίρεσαν τούς ὀφθαλμούς, τοῦ ἀπέκοψαν μέλη τοῦ σώματος καί ἔδεσαν τό σῶμα του σέ ἄλογο, πού τόν ἔσερνε στούς τούρκικους μαχαλάδες, μέχρι τόν τελικό του διαμελισμό. Ὁ Ἐθνομάρτυρας Χρυσόστομος Σμύρνης θανατώθηκε κάτω ἀπό θηριώδεις συνθῆκες στίς 27 Αὐγούστου 1922 ἤ 9 Σεπτεμβρίου, κατά τό διορθωμένο ἡμερολόγιο. Ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾷ σήμερα τόν ἴδιο καί ὅλους τούς μάρτυρες ἐκείνης τῆς καταστροφῆς.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Συμπληρώνονται 91 χρόνια ἀπό τήν τραγωδία τοῦ 1922. Ἡ Μητρόπολή μας ἀγκάλιασε μέ στοργή τά θύματα τοῦ διωγμοῦ. Καμαρώσαμε τήν καρτερία τους καί ἐπαινέσαμε τήν ἐντυπωσιακή τους πρόοδο. Εἴμαστε πάντα πλάι στούς ἀγῶνες τους, συνεργαζόμαστε μέ τούς Συλλόγους τους καί συνδράμουμε τίς προσπάθειές τους. Ἰδιαίτερα χαιρόμαστε τούς ἀπογόνους τους, τούς νέους καί τίς νέες, ὅταν τούς βλέπουμε νά κρατοῦν τά λάβαρά τους, νά συντηροῦν ἤθη καί ἔθιμα τῶν Ἀλησμόνητων Πατρίδων καί νά εἶναι πάντα κοντά στήν Ἐκκλησία, ὅπως ἦσαν οἱ παπποῦδες καί οἱ γιαγιάδες τους.
Νέοι καί νέες, σᾶς καμαρώνω ἰδιαίτερα γιατί συνειδητοποιεῖτε πώς εἶστε ἀπόγονοι μαρτύρων. Ἀγωνιστεῖτε νά τούς δικαιώσετε. Νά εἶναι μαζί σας ἡ Παναγιά καί οἱ τιμώμενοι Ἅγιοι Ἐθνομάρτυρες.
Μέ πατρικές εὐχές
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ὁ Νίκαίας Ἀ λ έ ξ ι ο ς