Η μετάνοια είναι ένα ανεκτίμητο δώρο προς την ανθρωπότητα. Η μετάνοια είναι το Θείο θαύμα για την αποκατάστασή μας μετά την πτώση. Η μετάνοια είναι έκχυση θείας εμπνεύσεως πάνω μας, με τη δύναμη της οποίας ανεβαίνουμε προς τον Θεό, τον Πατέρα μας, για να ζήσουμε αιώνια στο φως της αγάπης Του. Με τη μετάνοια συντελείται η θέωσή μας. Αυτό είναι γεγονός με ασύλληπτο μεγαλείο. Η δωρεά αυτή έγινε δυνατή με την προσευχή του Χριστού στη Γεσθημανή, με τον θάνατό Του στον Γολγοθά, και στην Ανάστασή Του (βλ. Λουκ. κδ’ 45-47).
Η υπερηφάνεια είναι η σκοτεινή εκείνη άβυσσος στην οποία βυθίσθηκε ο άνθρωπος μετά την πτώση. Αφού υπέκυψε σ’ αυτήν εκούσια, έγινε πνευματικά τυφλός και ανίκανος να διακρίνει την παρουσία της στις κινήσεις της καρδιάς και του νου. Μόνο το άκτιστο Φως που συγκαταβαίνει σε μας με την πίστη στη θεότητα του Ιησού Χριστού μας δίνει τη δυνατότητα να διακρίνουμε τη μεταφυσική ουσία της υπερηφάνειας. Η χάρη του Αγίου Πνεύματος φωτίζει την καρδιά του ανθρώπου, κι αυτός ανακαλύπτει μέσα του την παρουσία ενός κακοήθους όγκου, που επιφέρει θάνατο. Όσοι έλαβαν πείρα της θείας αγάπης, είναι φυσικό να αποστρέφονται τη χαρακτηριστική δηλητηριώδη οσμή με την οποία είναι εμποτισμένο το πάθος της υπερηφάνειας. Αυτή αποσπά τον άνθρωπο από τον Θεό και τον κάνει να απομονωθεί στον εαυτό του. Ο υπερήφανος – ακόμη και ο πιο προικισμένος διανοητικά – θα παραμένει πάντοτε έξω από την αγάπη του Χριστού που αγκαλιάζει τα πάντα. Στον παράδεισο ο άνθρωπος, μεθυσμένος από τη θανατηφόρα ηδονή της εωσφορικής αυτοθεώσεως, έγινε παράφρων και δέσμιος του άδη. Στραμμένος στον εαυτό του ως προς το κέντρο, αργά ή γρήγορα θα συναντήσει το καταθλιπτικό κενό, από το οποίο μας κάλεσε ο Δημιουργός στη ζωή. Όταν δε ο άνθρωπος στραφεί προς τα έξω αναζητώντας κάποιο αντιστάθμισμα στον κόσμο που τον περιβάλλει, υπόκειται σε κάθε είδους διαστροφή, και μπορεί ν’ αποβεί ικανός για οποιοδήποτε έγκλημα.
Αναρίθμητες είναι οι μορφές με τις οποίες εμφανίζεται η υπερηφάνεια, αλλά όλες αλλοιώνουν την εικόνα του Θεού στον άνθρωπο. Έξω από τον Χριστό, χωρίς τον Χριστό, δεν υπάρχει λύση στην τραγωδία της επίγειας ιστορίας της ανθρωπότητος.
Απόσπασμα από το βιβλίο: Οψόμεθα τον Θεόν καθώς εστί, Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου (Σαχάρωφ), Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας, 2009