«Ὁ φωτί σου ἅπασαν τὴν οἰκουμένην ἁγιάσας, εἰς ὄρος ὑψηλὸν μετεμορφώθης ἀγαθέ, δείξας τοῖς Μαθηταῖς σου τὴν δυναστείαν σου, ὅτι κόσμον λυτροῦσαι ἐκ παραβάσεως διό βοῶμέν σοι΄ Εὔσπλαγχνε Κύριε, σῶσον τάς ψυχάς ἡμῶν»
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Πανηγυρίζουμε σήμερα μία ἀπό τίς σημαντικότερες Δεσποτικές ἑορτές. Σύμφωνα μέ τή διήγηση τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων, ὁ Κύριος παρέλαβε τρεῖς ἀπό τούς Μαθητές, τόν Πέτρον, τόν Ἰάκωβον καί τόν Ἰωάννην, καί ἀνέβη στό ὄρος Θαβώρ γιά νά προσευχηθεῖ. Ἐκεῖ μετεμορφώθη ἐνώπιόν τους. Τό Πρόσωπόν Του ἄστραψε ὅπως ὁ ἥλιος καί τά ἱμάτιά Του ἔγιναν λευκά ὡς τό φῶς. Τότε ἐμφανίσθησαν μαζί Του δύο μεγάλες προσωπικότητες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ὁ Μωϋσῆς καί ὁ Ἠλίας, ὡς συνομιλητές Του. Ὁ Μωυσῆς μιλοῦσε γιά τήν προτύπωση τοῦ Πάθους τοῦ Χριστοῦ, μέσα ἀπό τά πολλά γεγονότα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἐνῶ ὁ Ἠλίας γιά τήν Ἀνάστασή Του.
Ἐκεῖ ἐπανελήφθη ἡ σκηνή τῆς Βαπτίσεως ἡ ἐμφάνιση καί ἀποκάλυψη τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ὁ Χριστός ἔλαμψε ἐνώπιον τῶν Μαθητῶν καί τούς φανέρωσε τή δόξα τῆς Θεότητός του. Ὁ Πατήρ ἐπιβεβαίωσε ὅτι αὐτός εἶναι ὁ Υἱός Του ὁ ἀγαπητός, καί τό Ἅγιον Πνεῦμα ὡς νεφέλη ἐπισκίασε τόν ἱερό χῶρο. Μᾶς λέγει ἡ ὑμνολογία τῆς Ἐκκλησίας μας; «Φῶς ὁ Πατήρ, φῶς ὁ Λόγος, φῶς καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα». Καί προσθέτει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: «Ἐκείνη ἀκριβῶς τὴ στιγμὴ οἱ αὐτόπτες καὶ αὐτήκοοι μαθητὲς δὲν ἄντεξαν τὴ θεωρία τοῦ φωτός καὶ ἔπεσαν στὴ γῆ, μὴ μπορώντας νὰ ἀντικρύσουν τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ». Καί συμπληρώνει ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος: «Στὸ ὄρος Θαβὼρ ἔχουμε καὶ ὅραση καὶ ἀκοή, καὶ αὐτὸ γιατὶ κατὰ τὴν ἀποκάλυψη καὶ θεωρία τοῦ Θεοῦ, ὅλες οἱ αἰσθήσεις τοῦ ἀνθρώπου γίνονται μία αἴσθηση, ἑνοποιοῦνται. Τὴν ὥρα τῆς θεοπτίας ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι διεσπασμένος γιατὶ ἡ διάσπαση εἶναι ἀπόρροια τῆς ἁμαρτίας».
Κατά τόν Ἅγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη, «ἡ ὅραση εἶναι ἀξιοπιστότερη τῆς ἀκοῆς. Πρῶτα ἀκούει κανεὶς κάτι καὶ μετὰ προχωρεῖ στὴν ὅρασή του. Ἐδῶ, ὅμως, συμβαίνει τὸ ἀντίθετο. Οἱ μαθητὲς εἶδαν τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ καὶ στὴ συνέχεια ἀκολούθησε καὶ ἡ ἐπιβεβαίωση διὰ τῆς ἀκοῆς». Ὅταν τέλειωσαν ὅλα αὐτά, ὁ Ἰησοῦς παρήγγειλε στούς Μαθητές του νά μήν κάνουν γνωστά αὐτά πού ἔζησαν, εἶδαν καί βίωσαν, παρά μόνο ὅταν ὁ Υἱός τοῦ Ἀνθρώπου ἀναστηθεῖ ἀπά τούς νεκρούς. Καί λέγει ὁ Ἅγιος Συμεών Θεσσαλονίκης: «Ὁ Χριστὸς εἶναι Ἐκεῖνος ποὺ θὰ βρίσκεται στὸ μέσο τῶν θεουμένων, οἱ ὁποῖοι θά εὐφραίνονται ἀπὸ τὴν παρουσία καὶ τὴ δόξα τοῦ Θεοῦ, κατὰ διάφορους βαθμούς». Σύστοιχο αὐτό τοῦ βιβλικοῦ «ἄλλη ἡ δόξα ἡλίου, ἄλλη ἡ δόξα σελήνης, ἀστὴρ γὰρ ἀστέρος διαφέρει ἐν δόξῃ» (Α΄ Κορ. 15, 41).
Μέ τή Θεία Μεταμόρφωση οἱ Μαθητές μπόρεσαν νά κατανοήσουν ὅτι τό Πάθος, πού θά άκολουθοῦσε, ἦταν ἑκούσιο, ὑπέρ τῆς ζωῆς καί τῆς σωτηρίας τοῦ κόσμου. Στηρίζονται δηλαδή προκαταβολικά. Ἡ φανέρωση τῆς δόξας τοῦ Κυρίου κατά τό γεγονός τῆς Μεταμορφώσεώς Του ἀποτελεῖ τήν ἑρμηνεία τοῦ Πάθους Του. Ὁ Κύριος μέ τό Πάθος Του διακόνησε τό Μυστήριο τῆς σωτηρίας. Τό γεγονός τῆς Μεταμορφώσεως προηγεῖται χρονικῶς τοῦ Πάθους τοῦ Κυρίου ὡς προετοιμασία τοῦ γεγονότος τῆς θυσίας Του. «Πρὸ τοῦ τιμίου Σταυροῦ Σου καὶ τοῦ Πάθους, λαβὼν οὓς προέκρινας τῶν ἱερῶν Μαθητῶν…» ἀναφέρει ὁ ὑμνωδός. Ὡστόσο, ἡ ἑορτολογική παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καθόρισε τήν ἑορτή τήν 6η τοῦ μηνός Αὐγούστου, συνδυάζοντάς την πάλι μέ τό Πάθος καί τοποθετώντας την σαράντα ἡμέρες πρό τοῦ Πάθους Του. Ἡ ἑορτή τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, 14ην Σεπτεμβρίου, ἐπέχει θέση Μεγάλης Παρασκευῆς, γι’ αὐτό καί ὁρίζεται αὐστηρή νηστεία.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Ἡ ἑορτή τῆς Μεταμορφώσεως συνιστᾷ «δωρεά» τοῦ Κυρίου σέ ὅλους μας. Εἶναι δωρεά, γιατί μᾶς ἐνισχύει στήν πορεία μας. Ἐκεῖνος πού σαρκώθηκε καί ἔγινε ὅμοιος μέ μᾶς εἶναι Θεός Παντοδύναμος, Φωτεινός, Ἑλκυστικός, Μέγας Οἰκοδεσπότης Ἀθανάτου Τραπέζης. Προφανῶς δέν ἀποδεχόμαστε ὅλοι ὅμοια τό λυτρωτικό κάλεσμά Του. Αὐτό ἐκφράζει ὁ ἱερός ὑμνωδός μέ τή φράση «καθὼς ἡδύναντο». Οἱ Μαθητές δέν ἦσαν ὅλοι ἕτοιμοι καί μονάχα τρεῖς ἔλαβαν ἐμπειρία τοῦ θαύματος. Ἡ προσέγγιση γίνεται ἀνάλογα μέ τίς πνευματικές δυνάμεις τοῦ καθενός. Σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Γρηγόριο, τόν Παλαμᾶ, οἱ Ἀπόστολοι ἔλαβαν πείρα τοῦ Ἀκτίστου Φωτός, δηλαδή μιᾶς ἀπό τίς Ἄκτιστες Ἐνέργειες τῆς Τρισυποστάτου Θεότητος. Ἄς ἀγωνιστοῦμε μέ προσευχή, ἀγάπη, ταπείνωση καί ἐλπίδα, νά γίνουμε «δυνάμενοι» καί ἐμεῖς, ὅπως ἔγιναν καί πολλοί ἅγιοι τοῦ καιροῦ μας εἴτε στόν Ἄθωνα, εἴτε στό Σινᾶ, εἴτε ἀκόμη καί στό κέντρο τῶν Ἀθηνῶν! Ὁ Κύριος καλεῖ ὅλους. Σέ μᾶς ἐναπόκειται ἡ ἀποδοχή καί ἡ ἀξιοποίηση τῆς ὑψηλῆς κλήσης.
Χρόνια πολλά καί εὐλογημένα
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† ὁ Νικαίας Ἀ λ έ ξ ι ο ς