«Τῶν ἁγίων Πατέρων ὁ χορός, ἐκ τῶν τῆς οἰκουμένης περάτων συνδραμών, Πατρός, καὶ Υἱοῦ, καὶ Πνεύματος ἁγίου, μίαν οὐσίαν ἐδογμάτισε καὶ φύσιν,
καὶ τὸ μυστήριον τῆς θεολογίας, τρανῶς παρέδωκε τῇ Ἐκκλησίᾳ…»
Ἀγαπητοί μου Πατέρες καί ἀδελφοί,
Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία τιμᾷ σήμερα τήν ἱερή μνήμη τῶν Πατέρων πού συγκρότησαν τήν Δ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο τῆς Χαλκηδόνας, τό ἔτος 451 μ.Χ. Ἐκεῖ οἱ Θεοφόροι Πατέρες διετράνωσαν τήν ὀρθόδοξη πίστη, ὅτι ὁ Χριστός εἶναι τέλειος Θεός καί τέλειος ἄνθρωπος, χωρίς ἁμαρτία. Συνεχιστές τοῦ ἔργου τῶν ἁγίων Ἀποστόλων, ἰσχύει καί γι’ αὐτούς ἡ διακήρυξη τοῦ Κυρίου: «Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (Μτθ. 5, 14). Πρόκειται γιά ἕνα τιμητικό τίτλο, ἀφενός διαπίστωσης καί ἀφετέρου ἐλπίδας. Τούς ἔδωσε τό δικό Του ὄνομα, γιατί Ἐκεῖνος εἶναι τό κατεξοχήν «Φῶς τοῦ κόσμου». Εἶναι «τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον» ( Ἰω. 1, 9). Ἐκεῖνος, ὅταν θέλησε νά ἀποκαλύψει τήν οὐσία τῆς ἀποστολῆς Του διεκήρυξε: «Ἐγὼ φῶς εἰς τὸν κόσμον ἐλήλυθα». Οἱ Μαθητές λαμβάνουν ἀπό τόν Χριστό αὐτό τό Φῶς καί σέ καμιά περίπτωση δέν εἶναι αὐτόφωτοι.
Καί οἱ πιστοί λαμβάνουν τό Φῶς ἀπό τόν Χριστό, μέσα στήν Ἐκκλησία, καταρχάς μέ τό ἱερό Βάπτισμα καί στή συνέχεια μέ τά λοιπά Μυστήρια. Μέ αὐτά ὁ πιστός κινεῖται μέσα στό Φῶς καί προσπαθεῖ, μέ προσευχή καί μέ τήν τήρηση τοῦ Θείου θελήματος, νά τό αὐξάνει, νά καταστήσει πάμφωτο. Ἡ πορεία πρός τήν Βασιλεία δέν εἶναι στατική, ἀλλά συνεχῶς προοδευτική. Εἶναι μιά συνεχής ἀνάβαση πρός τά Ἄνω, στό Ἀληθινό Φῶς τοῦ κόσμου, πρός τήν Αἰωνιότητα. Γίνονται ἔτσι οἱ πιστοί συνοδῖτες τῶν Ἀποστόλων καί τῶν Ἁγίων, φωτοδότες τοῦ κόσμου, συμπολῖτες τοῦ Οὐρανοῦ.
Αὐτός πού παίρνει τό Φῶς δέν τό κρατᾷ γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά τό μεταδίδει μέ ὅποιο τρόπο καλύτερα μπορεῖ. Ἐνδεχομένως νά ἀδυνατεῖ νά ἐπιχειρήσει μιά Ἐξωτερική Ἱεραποστολή, ἀλλά εἶναι σέ θέση νά ἀσκήσει τήν Ἐσωτερική Ἱεραποστολή στούς γύρω του, συγγενεῖς καί συνεργάτες, στήν εὐρύτερη κοινωνία. Αὐτό θά τό κάνει περισσότερο μέ τό ἦθος, λιγότερο μέ τό λόγο του. «Μὴ πολλοὶ διδάσκαλοι γίνεσθε, ἀδελφοί μου» ὁρίζει ὁ Ἀδελφόθεος Ἰάκωβος (3,1). Σύμφωνα μέ τόν ἱερό Χρυσόστομο, ἡ ἀγωγή δέν ἀσκεῖται μόνο μέ τόν λόγο, ἀλλά καί μέ τό ἔργο μας (P.G. 51, 352).
Οἱ ἅγιοι Πατέρες δέχτηκαν τό Φῶς τοῦ Χριστοῦ, φώτισαν καί ζέσταναν τήν ὕπαρξή τους. Ἔλαβαν τήν εὐλογία τῆς Ἐκκλησίας καί κίνησαν πρός τόν κόσμο, ὄχι ὡς δημόκλητοι, προφανῶς οὔτε αὐτόκλητοι, ἀλλά κυρίως ὡς Θεόκλητοι. Στούς ἱερούς Προφῆτες καί στούς Ἁγίους, τό Ἅγιο Πνεῦμα τελειοποιεῖ καί ἐνεργεῖ. «Οὐ γὰρ ὑμεῖς ἐστε οἱ λαλοῦντες, ἀλλὰ τὸ Πνεῦμα τοῦ Πατρός ὑμῶν τὸ λαλοῦν ἐν ὑμῖν» (Μτθ. 10, 20).
Οἱ ἱεροί Πατέρες διακρίνονται γιά τή σύνολη δράση καί παρουσία τους. Δέν ἦσαν ὅλοι μεγάλοι συγγραφεῖς οὔτε μάρτυρες, οὔτε ἀναχωρητές. Ἡ ἰδιαίτερη ἰδιότητα καί δράση τοῦ καθενός ἀπασχολεῖ περισσότερο τούς ἐρευνητές καί λιγότερο τούς πιστούς. Ἐκεῖνο πού μᾶς ἑλκύει κοντά τους, αὐτό πού μᾶς συγκινεῖ, αὐτό πού προσπαθοῦμε νά μιμηθοῦμε εἶναι τό ἦθος τους. Εἶναι τό Φῶς πού μᾶς διαλύει τά σκοτάδια καί μᾶς φωτίζει στόν δρόμο τῆς ἀρετῆς.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Τιμή Ἁγίων σημαίνει μίμηση τῶν Ἁγίων. Καί ὁ ἀληθινός πιστός λαμβάνει τό Φῶς ἀπό τούς Ἁγίους. Δέν κρύβει τό τάλαντο, ἀλλά βρίσκει τρόπους νά κάνει καί ἄλλους κοινωνούς τοῦ θησαυροῦ πού ἔχει λάβει. Αὐτό θά τό κάνει πρώτιστα μέ τήν ἀλλαγή τῆς ζωῆς του καί ὅταν χρειαστεῖ μέ τόν σεμνό του λόγο. Τότε ἡ ζωή του γίνεται φωτεινό παράδειγμα γιά μίμηση. Γιατί μελετᾷ καί ἀντιγράφει, μέσα στά ἀνθρώπινα πλαίσια, τή ζωή τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ. Ἡ ἐνάρετη ζωή του, ἡ συμπεριφορά του, τόν ἀναδεικνύει ἡγέτη στό περιβάλλον του. Δέν ἔχει σημασία ἡ κοινωνική του θέση. Εἴτε εἶναι σύζυγος, πατέρας, ὑπάλληλος, ἐργάτης, προϊστάμενος ἤ ὑφιστάμενος. Ἡ θέση δέν ἔχει πολλή σημασία ἀλλά τό ἦθος. Καλούμαστε νά λάμπουμε «ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων», ὄχι μέ θεωρίες ἀλλά μέ «καλὰ ἔργα», μέ τήν ἀγάπη μας, μέ τή θυσιαστική μας διάθεση. Ἔτσι ἔγινε μέ τούς Ἀποστόλους καί τούς Πατέρες καί ἀσφαλῶς μπορεῖ νά γίνει μέ ὅλους μας. Ἀρκεῖ νά δεχθοῦμε τό Φῶς, νά τό συντηρήσουμε, νά τό κρατοῦμε πάντοτε ἀναμμένο, καί νά τό μεταδώσουμε ἀνόθευτο σέ ἐκείνους πού περιμένουν νά τό παραλάβουν, ἰδίως στήν ἐλπιδοφόρα Νεολαία μας.
Μετά πατρικῶν εὐχῶν καί εὐλογιῶν
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† ὁ Νικαίας Ἀ λ έ ξ ι ο ς