Κωνσταντῖνος σήμερον, σὺν τῇ μητρὶ τῇ Ἑλένῃ, τὸν Σταυρὸν ἐμφαίνουσι,
τὸ πανσεβάσμιον ξύλον, πάντων μὲν τῶν Ἰουδαίων αἰσχύνην ὄντα,
ὅπλον δὲ πιστῶν, Ἀνάκτων κατ’ ἐναντίων, δι’ ἡμᾶς γὰρ ἀνεδείχθη,
σημεῖον μέγα, καὶ ἐν πολέμοις φρικτόν» (Κοντάκιον)
Σήµερα, Κυριακή τοῦ Τυφλοῦ, ἐξαίρουµε καταρχάς τό θαῦµα τῆς θεραπείας συνανθρώπου µας, ὁ ὁποῖος ἐστερεῖτο τό πολύτιµο ἀγαθό τῆς ὅρασης. Ἀπείρως σηµαντικότερο κακό εἶναι ἡ ἐσωτερική τύφλωση πολλῶν ἀνθρώπων, πού ἐπιµένουν νά ζοῦν στό πνευµατικό σκοτάδι. Παράλληλα ἑορτάζουµε δυό ἀνθρώπους πού ἄφησαν τό σκοτάδι καί στράφηκαν στό Φῶς. Εἶναι οἱ Θεόστεπτοι Βασιλεῖς καί ἅγιοι Ἰσαπόστολοι Κωνσταντῖνος καί Ἑλένη. Ἔζησαν σέ µιά κρίσιµη ἱστορική ἐποχή καί ἀναδείχτηκαν «ἄνθρωποι τῶν καιρῶν», «µεγάλοι τῆς Ἱστορίας» καί «Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας». Μέχρι τότε τό αἷµα τῶν ἀθώων πιστῶν ἔρρεε στούς τόπους τῶν µαρτυρίων. Ἄγρια θηρία ἔµεναν µέρες νηστικά, γιά νά κατασπαράξουν τίς ἁγνές ὑπάρξεις, µέ µόνο ἀδίκηµα, ὅτι πίστεψαν στόν Κύριο καί κατανόησαν ὅτι κοντά Του ὑπάρχει ἀληθινή ζωή καί εὐτυχία, καθώς καί αἰώνια προοπτική.
Οἱ πιστοί βάδισαν ὁδόν στενή, δύσβατη καί τεθλιµµένη (Μτθ. 7, 14), κατά τούς πρώτους αἰῶνες τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγµατος. Τόποι Λατρείας καί Προσευχῆς ἔγιναν τά βάθη τῆς γῆς. «Κατέβησαν ἕως Ἅδου ζῶντες» (Ψαλµ. 54, 16), µέσα στίς Κατακόµβες, γιά τή Λατρεία τοῦ Θεοῦ καί τήν τιµή τῶν Ἁγίων Του. Ποταµοί αἱµάτων στή γῆ, νέφη Μαρτύρων ἀνέβηκαν στόν Οὐρανό, ὡς παριστάµενοι στόν θρόνο τοῦ Θεοῦ, δεόµενοι ὑπέρ πάντων ἡµῶν. Οἱ δυσκολίες πολλές, οἱ θρῆνοι ἐκκωφαντικοί, ἡ ἀδυναµία πολλῶν ἀνθρώπων ἐµφανής.
Ἡ εὐσεβής Ἑλένη τά γνώριζε ὅλα αὐτά καί ὑποσχόταν στόν Θεό ὅτι θά προσπαθήσει ὥστε νά λάβουν τέλος οἱ ἀδικαιολόγητοι θρῆνοι. Μέ προσοχή καί ἐπιµέλεια ἑτοιµάζει τό γιό της. Καί κάποια ἱερή στιγµή ἔρχεται ἡ κλήση τοῦ Οὐρανοῦ. Ἐκείνη τήν ὥρα ὁ Κωνσταντῖνος εἶναι πρόθυµος γιά τή µεγάλη ἀλλαγή στήν ἀχανή αὐτοκρατορία. Γνωρίζει ὅµως δυσκολίες καί ἐνεργεῖ µέ σύνεση. Δέν σπεύδει σέ ἐξαγγελίες, πού θά µποροῦσαν νά γίνουν καπνός ἀπό τήν ἀντίσταση τῶν ἀπίστων. Μελετᾷ προσεκτικά τή νέα κατάσταση καί ἐνεργεῖ µέ σωφροσύνη καί µέθοδο, γιά νά µήν προκαλέσει, ὁπότε θά ἄφηνε στήν Ἱστορία µιά «ἄνοιξη τῆς στιγµῆς», µιά ἐλπίδα ἀνέλπιδη, ἕνα πείραµα «ἐπί χάρτου».
Ἡ κλήση τοῦ Οὐρανοῦ γίνεται τίς παραµονές τῆς σύγκρουσής του µέ τόν Μαξέντιο, στή Μουλβία γέφυρα τοῦ Τίβερη, ἔξω ἀπό τή Ρώµη, κατά τόν Ὀκτώβριο τοῦ 312 µ.Χ.. Καταµεσήµερο εἶδε στόν Οὐρανό ὁλοφώτεινο τό σηµεῖο τοῦ Σταυροῦ µέ τήν ἐπιγραφή «ἐν τούτῳ νίκα». Μέ τό Σύµβολο αὐτό καί µέ γιγαντωµένη τήν πίστη, νικᾷ τόν ἀντίπαλο καί γίνεται µονοκράτωρ. Ἔτσι καταρτισµένος ἀπό τή µητέρα του καί ὁπλισµένος µέ τή Θεία Χάρη, ἀρχίζει µιά νέα πορεία. Ἀλλάζει ἄρδην ἡ ἱστορική διαδροµή καί ἐγκαινιάζεται µιά νέα πραγµατικότητα, ὅπου δεσπόζει τό ἱερό Εὐαγγέλιο, ἡ συµµόρφωση τοῦ ἀνθρώπου καί τοῦ κόσµου στή γραµµή τοῦ Χριστιανισµοῦ, ἔναντι τῆς ἁµαρτίας, τῆς ἐκµετάλλευσης, τῶν πολλῶν ἀδιεξόδων.
Ἀδελφοί µου ἀγαπητοί,
Στήν εὐσέβεια τῆς Ἁγίας Ἑλένης ὀφείλουµε πολλούς Ναούς, ὅπως τῆς Ἀναστάσεως τῶν Ἱεροσολύµων, τῆς Ἑκατονταπυλιανῆς τῆς Πάρου, τοῦ πρώτου Ναοῦ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας στή Βασιλεύουσα, καθώς καί τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων στήν ἕδρα τῆς αὐτοκρατορίας. Πάνω ἀπό ὅλα τῆς ὀφείλουµε τήν ἀνατροφή τοῦ γιοῦ της «ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου» (Ἐφ. 6, 4). Στόν Κωνσταντῖνο χρωστᾶµε πολλά, πολύ περισσότερα. Εἶναι ὁ πρῶτος Βασιλεύς τῶν Χριστιανῶν, ὁ συνετός ῥέκτης, ὁ γενναῖος καί εὐφυής στρατηλάτης, πού ἔθεσε τή λόγχη κάτω ἀπό τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ. Ἐκεῖνος ἐξανθρώπισε τό σκληρό ρωµαϊκό δίκαιο, θέσπισε τήν Κυριακή ἀργία καί ὅταν χρειάστηκε συνεκάλεσε τό 325 µ.Χ. τήν Ἁγία Πρώτη Οἰκουµενική Σύνοδο. Συνῆλθαν 318 Θεοφόροι Πατέρες ἀπό ὅλη τήν τότε Οἰκουµένη καί κατεδίκασαν τήν αἵρεση τοῦ Ἀρείου, θεσπίζοντας καί τά ἑπτά πρῶτα ἄρθρα τοῦ Συµβόλου τῆς Πίστεως. Ὡς Ποιµενάρχης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νικαίας, µιᾶς ἱστορικῆς συνέχειας τῆς Νίκαιας τῆς Βιθυνίας, ὅπου ὁ Ἅγιος Κωνσταντῖνος συνεκάλεσε τήν Α΄ Οἰκουµενική Σύνοδο, µέ εὐαισθησία καί ἔγνοια γιά τό πλήρωµα τῆς Ἐκκλησίας ἀνοικοδόµησα µέ τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ τήν µοναδική στόν ἑλλαδικό χῶρο Ἱερά Μονή τῶν 318 Ἁγίων Πατέρων στό Σχιστό τοῦ Περάµατος, πού ἔχει ἤδη καταστεῖ τόπος προσευχῆς καί καταφυγῆς τῶν πιστῶν, ὅπου καταθέτουν τίς ἀγωνίες καί ἐνισχύουν τίς ἐλπίδες τους, µέ τή Χάρη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, τήν πρεσβεία τῆς Παναγίας καί τῶν Θεοφόρων Πατέρων.
Οἱ Ἅγιοι Ἱσαπόστολοι νά πρεσβεύουν ὑπέρ ἡµῶν.
Εὐχέτης πρός Κύριον
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ὁ Νικαίας Ἀ λ έ ξ ι ο ς