«Τήν Ἄχραντον εἰκόνα Σου προσκυνοῦμεν, Ἀγαθέ,
Αἰτούμενοι συγχώρησιν τῶν πταισμάτων ἡμῶν…»(Ἀπολυτίκιον)
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Οἱ ἱεροί Εὐαγγελιστές ἀναφέρονται στό πρόσωπο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, στή δημόσια δράση Του, στίς διδαχές, στά θαύματα, στό Πάθος καί στήν Ἀνάστασή Του. Τήν ἐμπειρία τους συνοψίζει ὁ Ἰωάννης στήν Α΄ Καθολική Ἐπιστολή του (1,1): «ὃ ἑωράκαμεν τοῖς ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὃ ἐθεασάμεθα καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν, περὶ τοῦ λόγου τῆς ζωῆς». Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἐκ μέρους τῶν λοιπῶν Ἀποστόλων, λέγει ὅτι ὁ Ἰησοῦς «ἐστιν εἰκὼν τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου, πρωτότοκος πάσης κτίσεως… Καί ἀκόμη, Αὐτός ἐστιν ἡ κεφαλή τοῦ σώματος, τῆς Ἐκκλησίας» (Κολ. 1, 15-18).
Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία, συνεχίζοντας τήν Παράδοση κηρύσσει «Χριστόν τόν ἀληθινόν Θεόν ἡμῶν καί τούς Αὐτοῦ ἁγίους… τόν μέν ὡς Θεόν καί Δεσπότην, προσκυνοῦντες καί σέβοντες, τούς δέ (ἁγίους), διά τὀν κοινόν Δεσπότην, ὡς Αὐτοῦ γνησίους θεράποντας τιμῶντες καί τήν κατά σχέσιν προσκύνησιν ἀπονέμοντες». Καί ἡ τιμή αὐτή ἀπονέμεται «ἐν λόγοις, ἐν συγγραφαῖς, ἐν ναοῖς, ἐν εἰκονίσμασι» (Συνοδικόν τῆς Ὀρθοδοξίας).
Ὁ Κύριος προσκυνεῖται καί λατρεύεται «ὡς Θεός καί Δεσπότης», ἐνῶ οἱ ἅγιοί Του τιμῶνται ὡς πιστοί ὑπηρέτες Του. Καί βέβαια «ἡ τῆς εἰκόνος τιμή ἐπί τό πρωτότυπον διαβαίνει καί ὁ προσκυνῶν τήν εἰκόνα, προσκυνεῖ ἐν αὐτῇ τοῦ ἐγγραφόμενου τήν ὑπόστασιν» (Ὅρος Ζ’ Οἰκ. Συνόδου). Κανείς Ὀρθόδοξος χριστιανός δέν στάθηκε μπροστά σέ εἰκόνα μέ τή σκέψη ὅτι ἡ εἰκόνα εἶναι ὁ Θεός. Ὅσοι κατηγορούν τούς ὀρθοδόξους πώς λατρεύουν τίς εἰκόνες, προφανῶς δέν ἔχουν κατανοήσει τί εἶναι Ὀρθοδοξία, οὔτε καί τί σημαίνει Λατρεία. Ἡ εὐλάβεια καί ἡ τιμή πού ἀποδίδουμε στίς εἰκόνες καί στά ἱερά ἀντικείμενα πού ὑπάρχουν στό λατρευτικό χῶρο, στηρίζεται στήν Ἁγία Γραφή. Ὅλα τά «ἐγγύς» τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄξια σεβασμοῦ καί τιμῆς, ὅπως π. χ. ἡ βάτος, ἡ κιβωτός, ὁ ναός, τό ὄρος τοῦ Θεοῦ καί ἡ «γῆ» ὅπου ἐμφανίσθηκαν ἄγγελοι τοῦ Θεοῦ (Ἰ. Ναυῆ 5,13-15). Ὁ ἴδιος ὁ Θεός τιμᾷ τά ἱερά ἀντικείμενα, χαρίζοντάς τους θαυματουργική ἐνέργεια. Τοῦτο βλέπουμε στή ῥάβδο τοῦ Μωυσῆ, στό χάλκινο φίδι, πού προεικόνιζε τόν Τίμιο Σταυρό, στήν κιβωτό, στή μηλωτή τοῦ Ἠλία, στά ἐνδύματα τοῦ Χριστοῦ, στό λάδι, στό νερό, στά μανδήλια κ.λπ. Ὅλα αὐτά εἶναι ἱερά καί ἡ βεβήλωσή τους τιμωρεῖται ἀπό τόν Θεό, βεβαίως καί ἀπό τήν κοσμική δικαιοσύνη, μέ κυμαινόμενες ποινές κατά καιρούς καί τόπους.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Ὅλα αὐτά πρέπει νά ἔχουμε ὑπόψη μας σήμερα, τιμῶντας τήν Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἀσεβεῖς αὐτοκράτορες στά βυζαντινά χρόνια προσπάθησαν νά στερήσουν τίς ἱερές εἰκόνες ἀπό τούς πιστούς καί οἱ ἱεροί Ναοί νά ἔχουν τήν ἐμφάνιση κοσμικῶν αἰθουσῶν, χωρίς τήν ἀπεικόνιση τῶν ἁγίων καί ἱερῶν προσώπων, χρησίμων γιά τήν πνευματική μας ἀνάβασή πρός τόν Θεό καί τούς Ἁγίους Του. Στόν ἱερό Ναό δεσπόζει ὁ Παντοκράτωρ, πλαισιούμενος ἀπό ἀγγέλους, ἀκολουθοῦν οἱ Προφῆτες, ἐνῶ ἱστοροῦνται γεγονότα τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ, ἰδίως τό Πάθος καί ἡ Ἀνάσταση. Τέλος, πλάι μας καί λίγο ὑψηλότερα, ἁγιογραφοῦνται ἅγιοι, ὡς πρόσκληση μίμησής τους ἀπό τούς πιστούς. Ἦσαν καί ἐκεῖνοι σάν κι ἐμᾶς, εἶχαν ὅμοιες προκλήσεις καί πειρασμούς, ἀγωνίστηκαν ἀνάλογα μέ τίς ἀπαιτήσεις τῆς ἐποχῆς τους, πίστεψαν στόν Κύριο καί στό μεγάλο ἀπολυτρωτικό Του ἔργο κι ἄφησαν τά παρόντα «προσδοκώντας ἀνάσταση νεκρῶν καί ζωήν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος».
Αὐτή εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία μας, ὄμορφη, ἁπλῆ, ἐλπιδοφόρα. Μποροῦμε συνεπῶς σήμερα νά ἀναφωνοῦμε μέ τόν Ἰωσήφ Βρυέννιο, τόν βαθύ Θεολόγο καί λόγιο Μοναχό τοῦ ΙΕ΄ αἰῶνα: «Οὐκ ἀρνησόμεθά σε φίλη Ὀρθοδοξία· οὐ ψευσόμεθά σοι πατροπαράδοτον σέβας· ἐν σοί ἐγεννήθημεν, ἐν σοί ζῶμεν, καί ἐν σοί κοιμηθησόμεθα· εἰ δέ καλέσει καιρός, καί μυριάκις ὑπέρ σοῦ τεθνηξόμεθα»
Μετά πατρικῶν εὐχῶν καί εὐλογιῶν
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ὁ Νικαίας Ἀλέξιος