«Πανάγιε Δέσποτα, πρόσδεξαι τάς εὐχαριστηρίους ἡμῶν δεήσεις ἐπί ἀπελευθερώσει καί παλλιγγενεσίᾳ τοῦ ἔθνους ἡμῶν»
(Εὐχή τῆς Δοξολογίας)
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Μέ τόν ὅρο «Εὐαγγελισμός» ἀναφερόμαστε πρώτιστα στή χαρμόσυνη γιά τήν Ἀνθρωπότητα εἴδηση ὅτι ἡ «προαιώνια βουλή τοῦ Θεοῦ» ἀρχίζει νά ὑλοποιεῖται. «Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ Υἱός τῆς Παρθένου γίνεται» καί μιά νέα προοπτική ἀνατέλλει γιά τόν κόσμο. Ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ γίνεται κομιστής τοῦ σωτηριώδους μηνύματος πρός τήν Ἄχραντη Κόρη τῆς Ναζαρέτ. Ἐκείνη εἶχε κάνει τόν προσωπικό Της ἀγώνα, μέ προσευχή καί νηστεία, καί εἶχε κρατήσει τήν καθαρότητά Της, γιά νά δεχτεῖ καί νά κυοφορήσει τόν Ἴδιο τό Θεό, στό πρόσωπο τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου.
Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς παραθέτει μέ ἐνάργεια καί δέος ὁλόκληρη τή σχετική διήγηση τῆς ἔναρξης τῆς σωτηρίας μας. Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος ἐκφράζει τήν ἔκπληξή Της στό μήνυμα τοῦ Ἀρχαγγέλου, ἀλλά σκύβει τό κεφάλι καί ἀποδέχεται τήν ἐντολή· «ἰδού ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά τό ρῆμα Σου». Σύμφωνα μέ τούς δογματικούς θεολόγους, τό «Ναί» αὐτό τῆς Παναγίας ἦταν ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιά τό ἀπολυτρωτικό ἔργο, γιατί ὁ Θεός ἐνεργεῖ σεβόμενος τήν ἀνθρώπινη ἐλευθερία.
Βεβαίως ἦταν γεμάτη ἡ Π. Δ. ἀπό προφητεῖες γιά τήν ἔλευση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στή γῆ. Ἤδη ἀπό τή στιγμή τῆς παρακοῆς προεξαγγέλλεται τό ὑπερφυές γεγονός καί ὅλοι οἱ προφῆτες φανερώνουν τή βουλή τοῦ Θεοῦ, γιατί «δέν ἔπλασε τόν ἄνθρωπον εἰς ἀπώλειαν», ἀλλά γιά νά τόν κάνει συμμέτοχο τῆς δόξας καί τῆς βασιλείας Του. Ὡστόσο, ἕνα τέτοιο μοναδικό γεγονός δέν μπορεῖ νά γίνει εὔκολα κατανοητό στήν ἀνθρώπινη σκέψη. Καί γιά τό λόγο αὐτό ἔπρεπε νά τηρηθοῦν οἱ τύποι και οἱ κανόνες. Δέν μποροῦσε νά χωρέσει στό νοῦ μιά ὑπερφυσική γέννα καί ἐπιστρατεύεται ὁ σώφρων Ἰωσήφ, γιά νά διακονήσει ὡς «μνήστωρ» τό Μέγα Μυστήριο. Γιά τήν κοινωνία ὁ Κυοφορούμενος Χριστός ἔπρεπε νά νομίζεται ὡς υἱός τοῦ Ἰωσήφ (Λκ. 3, 23) καί νά ἐξελιχθεῖ ὁμαλά τό ἔργο τῆς σωτηρίας.
Ἀπό τή στιγμή ἐκείνη ἡ προαιώνια προσδοκία γίνεται γλυκιά αὔρα, πού θά δροσίσει τόν κάθε ταλαιπωρημένο στήν ἄνυδρη πορεία του στήν ἔρημο τῆς ζωῆς. Γίνεται οὐράνια μουσική, πού θά γαληνέψει τόν ἐξαγριωμένο ἄνθρωπο, πού θεωροῦσε λύκο τό συνάνθρωπό του καί τόν ἀντιμετώπιζε ἀνάλογα. Γίνεται ἁρμονία, γιά νά συναρμόσει τά διεστῶτα καί νά καταστήσει δυνατή τή συμβίωση τῶν ἀνθρώπων. Ἡ πρώην ἀσχήμια γίνεται ὀμορφιά, γιά νά προσεγγίσει τήν οὐράνια λαμπρότητα. Ἡ «ὡραιότητα τῆς παρθενίας» τῆς Ἀειπαρθένου Μαρίας, γίνεται σημεῖο ἀναφορᾶς γιά κάθε νέα κοπέλα, γιά κάθε Χριστιανό, γιά κάθε ἄνθρωπο.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Ὁ Εὐαγγελισμός τῆς Θεοτόκου ἐπιλέχτηκε ἀπό τούς ἀγωνιστές τοῦ 1821 ὡς ἡμέρα «Εὐαγγελισμοῦ» τοῦ ὑπόδουλου Γένους. Τετρακόσια ὁλόκληρα χρόνια μαύρης σκλαβιᾶς. Μόνο βιβλίο τό Ψαλτήρι, μοναδικός δάσκαλος ὁ ὀλιγογράμματος παπάς καί ὁ καλόγερος, μοναδικό φῶς τό τρεμάμενο καντήλι, μόνη «δύναμη ἡ πίστη, μόνη καταφυγή ἡ Ἐκκλησία. Εἶπαν οἱ ἥρωες πώς ἡ συνάρμοση τῶν δύο «Εὐαγγελισμῶν» θά ἦταν ἡ καλύτερη ἀφετηρία γιά τόν ξεσηκωμό. Σκέφτηκαν σωστά καί «θέσανε τούς ἑαυτούς τους κάτω ἀπό τή σκέπη τῆς «Ὑπερμάχου Στρατηγοῦ». Σέ Ἐκείνη πρῶτα χρωστᾶμε τήν ἐλευθερία μας, Ἐκείνην τιμοῦμε σήμερα καί μέ τή Χάρη Της, ἀναφωνοῦμε:
ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ! Χρόνια πολλά καί εὐλογημένα.
Μετά πολλῆς ἀγάπης καί εὐχῶν
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ὁ Νικαίας Ἀλέξιος