Ζῶμεν ἐπὶ τῆς γῆς καὶ δὲν βλέπομεν τὸν Θεόν, οὐδὲ δυνάμεθα νὰ ἴδωμεν Αὐτόν. Ἀλλ’ ἐὰν τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἔλθη εἰς τὴν ψυχήν, τότε θὰ ἴδωμεν τὸν Θεόν, ὡς εἶδεν Αὐτὸν ὁ Πρωτομάρτυς Στέφανος. Ἡ ψυχὴ καὶ ὁ νοῦς Πνεύματι Ἁγίω ἀναγνωρίζουν ἀμέσως ὅτι Αὐτὸς εἶναι ὁ Κύριος. Οὕτως ὁ Ἅγιος Συμεὼν ὁ Θεοδόχος Πνεύματι Ἁγίω ἀνεγνώρισεν εἰς τὸ μικρὸν βρέφος τὸν Κύριον, καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βαπτιστὴς διὰ Πνεύματος Ἁγίου ὠσαύτως ἐγνώρισε τὸν Κύριον καὶ ὑπέδειξεν Αὐτὸν εἰς τὸν λαόν. Ἄνευ δὲ Πνεύματος Ἁγίου οὐδεὶς δύναται νὰ γνωρίση τὸν Θεόν, καὶ πόσον πολὺ ἀγαπᾶ ἠμᾶς. Ἔστω καὶ ἂν ἀναγινώσκωμεν ὅτι ἠγάπησεν ἠμᾶς καὶ ἐπαθεν ἐξ ἀγάπης πρὸς ἠμᾶς, ὅμως περὶ τούτου σκεπτόμεθα μόνον διὰ τοῦ νοός, ἀλλὰ δὲν ἐννοοῦμεν διὰ τῆς ψυχῆς, ὡς πρέπει, τὴν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν ὅμως τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον διδάξη ἠμᾶς, τότε ἐναργὼς καὶ αἰσθητῶς γνωρίζομεν τὴν ἀγάπην καὶ γινόμεθα ὅμοιοι πρὸς τὸν Κύριον…
Ὅστις φέρει ἐντὸς αὐτοῦ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, ἔστω καὶ ὀλίγον, οὗτος θλίβεται δι’ ὅλον τὸν κόσμον ἡμέρας καὶ νυκτός, καὶ ἡ καρδία αὐτοῦ σπλαγχνίζεται πᾶν κτίσμα τοῦ Θεοῦ, ἰδιαιτέρως δὲ ἐκείνους τοὺς ἀνθρώπους, οἵτινες δὲν γνωρίζουν τὸν Θεὸν ἢ ἐναντιοῦνται πρὸς Αὐτόν, καὶ ὡς ἐκ τούτου πορεύονται εἰς τὸ πῦρ τῶν βασάνων. Ὑπὲρ τούτων οὗτος προσεύχεται….ἡμέρας καὶ νυκτὸς πλεῖον ἢ δι’ ἑαυτόν, ὅπως παντες καὶ γνωρίσουν τὸν Κύριον.
Ὁ Κύριος προσηύχετο ὑπὲρ τῶν σταυρωτῶν Αὐτοῦ: «Πάτερ, ἅφες αὐτοῖς οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιούσιν». Ὁ ἀρχιδιάκονος Στέφανος προσηύχετο δι’ ἐκείνους, οἵτινες ἐλιθοβόλουν αὐτὸν ἕως θανάτου: «Κύριε, μὴ στήσης αὐτοῖς τὴν ἁμαρτίαν ταύτην». Καὶ ἠμεῖς, ἐὰν θέλωμεν νὰ διαφυλάξωμεν τὴν χάριν, ὀφείλομεν νὰ προσευχώμεθα ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν. Ἐὰν δὲν σπλαγχνίζησαι τὸν ἁμαρτωλόν, ὅστις θὰ βασανίζηται εἰς τὸ πῦρ, σημαίνει ὅτι ἐντός σου δὲν ζῆ ἡ χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀλλὰ πονηρὸν πνεῦμα, καὶ ἐν ὄσω ἔτι ζῆς, ἀγωνίζου διὰ τῆς μετανοίας νὰ ἀπαλλαγῆς ἀπ’ αὐτοῦ.
Ἀπόσπασαμ ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Γέροντος Σωφρονίου, Ο ΑΓΙΟΣ ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ Ο ΑΘΩΝΙΤΗΣ, Ἱερὰ Σταυροπηγιακὴ Μονὴ Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας 1999.