«Αὕτη ἡ πίστις τῶν Ἀποστόλων, αὕτη ἡ πίστις τῶν Πατέρων,
αὕτη ἡ πίστις τῶν Ὀρθοδόξων, αὕτη ἡ πίστις τὴν Οἰκουμένην ἐστήριξεν»
(Συνοδικόν τῆς Ὀρθοδοξίας)
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἔχουμε ἤδη εἰσέλθει στή Μεγάλη Τεσσαρακοστή καί τήν πρώτη αὐτή Κυριακή ἑορτάζουμε τόν θρίαμβο τῆς Ὀρθοδοξίας καί τή νίκη ἐναντίον τῶν αἱρέσεων. Ἡ Προσευχή καί ἡ Νηστεία τῆς περιόδου συνιστοῦν δυό σπουδαῖες βακτηρίες γιά τήν πορεία μας πρός τήν Ἀνάσταση. Ὁ Κύριος μᾶς καλεῖ νά προχωρήσουμε «ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ» (Μτθ. 17, 21).
Μπροστά ὅμως καί ἀπό τίς δυό αὐτές βακτηρίες τοποθετεῖται ἕνα Λάβαρο Ἱερό, στή σκιά τοῦ ὁποίου βαδίζουμε. Εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Πίστη μας, πού συνιστᾷ τίς ῥάγες τοῦ συρμοῦ, γιά νά βαδίζουμε σωστά καί νά καλλιεργοῦμε τήν ἐλπίδα τοῦ στόχου μας. Αὐτή τήν Ὀρθοδοξία τιμοῦμε σήμερα, αὐτή γιά τήν Ὁποία ἀγωνίστηκαν οἱ ἱεροί Πατέρες στήν ἱστορική διαδρομή τῆς Ἐκκλησίας, πολεμώντας τίς διάφορες αἱρέσεις.
Σήμερα τιμοῦμε ἕνα ἰδιαίτερο γεγονός∙ εἶναι ἡ νίκη κατά τῶν ἀσεβῶν εἰκονομάχων, οἱ ὁποῖοι προφασιζόμενοι ἀδυναμία παράστασης τοῦ Θεοῦ, ἔφτασαν στό σημεῖο νά ἀμφισβητοῦν ἀκόμη καί τήν ἱστορικότητα τοῦ Σαρκωθέντος Λόγου. Τίς εἰκονοφιλικές θέσεις ὑπερασπίστηκε θεωρητικά ὁ μεγάλος Θεολόγος Ἰωάννης Δαμασκηνός, μοναχός τῆς Μονῆς Ἁγίου Σάββα στά Ἱεροσόλυμα. Εἶχε προφανῶς ὑπόψη του τήν διδασκαλία τοῦ Μ. Βασιλείου ὅτι ἡ τιμή τῆς εἰκόνας μεταβαίνει στό Πρωτότυπο, ἐνῶ ἡ Λατρεία ἀνήκει ἀποκλειστικά στόν Θεό.
Ἡ Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος (787) ἔλυσε τό ζήτημα ἀλλά οἱ δυνάμεις τοῦ σκότους ἐπανῆλθαν καί χρειάστηκαν καί ἄλλοι ἀγῶνες τῶν πιστῶν, ὥσπου νά φτάσουμε στό σωτήριο ἔτος 843, ὅταν ἡ βασίλισσα Θεοδώρα στήριξε τόν Πατριάρχη Μεθόδιο, νά ἀποκαταστήσει «συνοδικῶς» τά ἱερά σεβάσματα τῶν πιστῶν, τίς εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ, τῆς Παναγίας καί τῶν Ἁγίων. Ὅλοι γνωρίζουμε πώς ἀδειάζοντας ἕνα χῶρο, κάτι καινούριο θά καλύψει τό κενό πού θά δημιουργηθεῖ. Μέ τό διωγμό τῶν εἰκόνων ἴσως νά ἐπιδιωκόταν ἡ ἀντικατάστασή τους μέ πορτραῖτα τῶν αὐτοκρατόρων. Καί σήμερα κάποιοι ἀστόχαστοι ἀντικαθιστοῦν τίς ἱερές εἰκόνες μέ μορφές καλλιτεχνῶν ἤ μέ διάφορα σχήματα ἀφηρημένα ἤ καί στοχευμένα.
Ἡ νέα «εἰδωλολατρία», πού βασανίζει τήν ἐποχή μας, συνιστᾷ μιά θεοποίηση τῶν ἱδρυτῶν καί ἡγετῶν τῶν ποικίλων μορφωμάτων πού ἔχουν δημιουργηθεῖ, ὡς αἱρέσεις ἤ σχίσματα, τά ὁποῖα διδάσκουν ἀλαζονεία, αὐτοδικαίωση, ἀγαπολογία, ψευτοχαρισματικότητα, ψευτοπροφητεία, καί διαρκή καταλαλιά – κατάκριση. Γι΄αὐτό καί ὁ κατακερματισμός τους σέ χιλιάδες ὁμάδες καί ὑπο-ομάδες, πού οἱ ἴδιοι θεωροῦν ὡς “ἐκκλησία” ὅ, τι ἄλλο εἶναι ἐκτός ἀπό τήν Ἁγία Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ἡ ὁποία συντηρεῖται ἀπό τό Τίμιο αἷμα τοῦ Ἐσταυρωμένου Χριστοῦ καί ἁπλώνει θριαμβευτικά τό Λάβαρο τῆς ἐλπίδας πλάι στό Λάβαρο τοῦ Ἀναστημένου Χριστοῦ. Αὐτή ἡ Ἐκκλησία κρατεῖ καί φυλάσσει τόν θησαυρό τῆς Ἱερᾶς Παραδόσεως καί προβάλλει καί τιμᾷ τούς Ἁγίους Της, ὡς διαρκῆ πρότυπα μίμησης.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Τό πρόβλημα μέ τίς ἱερές εἰκόνες εἶναι κυρίως Χριστολογικό καί ἀφορᾷ στίς φύσεις τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, τή θεία καί τήν ἀνθρώπινη. Ἐφόσον ὁ Χριστός σαρκώθηκε καί εἰσῆλθε στήν Ἱστορία, ἐπιτρέπεται καί μᾶλλον ἐπιβάλλεται νά Τόν εἰκονίσουμε καί νά Τόν προσκυνήσουμε. Παράλληλα μποροῦμε νά παριστάνουμε καί τούς μιμητές τοῦ Χριστοῦ, τούς Ἁγίους μας, οἱ ὁποῖοι ὑπερέβησαν τά ἀνθρώπινα μέτρα, καί προχώρησαν σεμνά ἀπό τό ἐπίπονο στάδιο τῆς Κάθαρσης, στόν φωτεινό χῶρο τῆς Ἔλλαμψης καί καταξιώθηκαν, μέ τή Θεία Χάρη, νά θεωθοῦν καί νά γίνουν κοινωνοί τῆς Βασιλείας, αἰώνιοι ὑμνητές τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.
Οἱ ἱερές εἰκόνες ἀποτελοῦν τήν ἀδιάψευστη μαρτυρία τῆς παρουσίας τῆς θριαμβεύουσας Ἐκκλησίας μέσα στόν κόσμο. Ὁ εἰκονιζόμενος Χριστός καί οἱ στεφανωμένες μορφές τῆς Παναγίας καί τῶν Ἁγίων συνιστοῦν ἀσφαλῆ καί διαχρονικά πρότυπα τῶν πιστῶν. Οἱ ἱερές εἰκόνες δείχνουν τόν δρόμο τῆς θέωσης καί τῆς σωτηρίας. Ὅποιοι προτιμοῦν ἀφίσες ἐγκόσμιων μορφῶν καί περίεργα σκίτσα, προφανῶς καί θά ἔχουν πρόβλημα. Ἐπιλογή μας πρέπει νά εἶναι ὁ Χριστός, ἡ Παναγία καί τά ἱερά πρόσωπα τῶν Ἁγίων, ὡς πολύτιμα φυλαχτά μας καί ὡς καθοδηγητές μας στήν παροῦσα ζωή, μέ τήν ἐλπίδα τῆς αἰωνιότητος.
Μέ σταθερή πίστη στό Σωτήρα μας καί τήν ἱερά παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, νά πορευθοῦμε μέ στόχο τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.
Μετά πατρικῶν εὐχῶν
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ὁ Νικαίας Ἀλέξιος