Σταυροῦ πανήγυριν ἄγομεν καὶ τὸ τῆς ᾿Εκκλησίας
ἅπαν καταστράπτεται πλήρωμα…
(ἅγιος Ἀνδρέας Κρήτης)
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Μὲ τοὺς λόγους αὐτοὺς ὁ ἅγιος ᾿Ανδρέας Κρήτης ἀρχίζει τὸν πρῶτο λόγο του «εἰς τὴν παγκόσμιον ὕψωσιν τοῦ Τιμίου καὶ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ». Πανηγυρίζουμε, λέγει, τόν Σταυρό καί καταφωτίζεται τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ Παγκόσμια Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ἀποτελεῖ ἕνα πολύ σημαντικό σταθμό τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. Ὁ Σταυρός εἶναι ὄντως «ἡ ὡραιότης τῆς Ἐκκλησίας», τό καύχημα καί ἡ δόξα Της.
Θαυμαστή παρέμβαση στήν Ἱστορία συνιστᾷ τό ὅραμα τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου, ἕνα σταυρό στόν οὐρανό ἀπό ἀστέρια καί τήν ἐπιγραφή “ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ”. Ἦταν Ὀκτώβριος τοῦ 312 καί ἀπό ἐκείνη τή στιγμή ὁ Σταυρός ἔγινε σύμβολο τοῦ στρατοῦ, δεδομένου ὅτι ὁ ἐχθρός νικήθηκε καί ὁ Κωνσταντῖνος ἀνέλαβε τήν εὐθύνη τῆς αὐτοκρατορίας. Ἡ μητέρα του Ἁγία Ἑλένη, ἐνθαρρυμένη ἀπό τό γεγονός, πῆγε στά Ἱεροσόλυμα καί ἀνακάλυψε, τό 326, θαυματουργικά τόν Σταυρό τοῦ Κυρίου.
Ἡ πιστή βασιλομήτωρ παρέδωσε τόν Τίμιο Σταυρό στόν Πατριάρχη Μακάριο, ὁ ὁποῖος τόν ὕψωσε στόν Γολγοθά καί τόν τοποθέτησε στόν Ναό τῆς Ἀναστάσεως, πού ἔκτισε ἡ ἁγία πάνω ἀπό τόν Πανάγιο Τάφο. Τό σημαντικό γεγονός χαροποίησε τούς πιστούς ἀλλά ἔβαλε σέ πειρασμό τούς Πέρσες. Ἔτσι, στίς ἀρχές τοῦ Ζ΄ αἰῶνα εἰσέβαλαν στά Ἱεροσόλυμα, καί τό πρῶτο λάφυρο πού πῆραν ἦταν ὁ Τίμιος Σαυρός. Οἱ Πέρσες, πυρολάτρες καί δεισιδαίμονες, θεώρησαν τό Τίμιο Ξύλο μαγικό, γι’ αὐτό τό φύλασσαν μέ ἐπιμέλεια καί τό προσκυνοῦσαν, ἀγνοώντας τήν πραγματική του φύση καί ἰδιότητα.
Ἦταν θέμα τιμῆς γιά τήν αὐτοκρατορία καί ὕψιστη ὑπόθεση πίστης γιά τούς πιστούς, ἡ ἐπανάκτηση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Ὁ αὐτοκράτορας Ἡράκλειος ἐκστρατεύοντας ἐναντίον τῶν Περσῶν, κατάφερε λίγα χρόνια μετά, νά ἐπανακτήσει τόν Τίμιο Σταυρό καί νά τόν μεταφέρει στήν Ἁγία Πόλη. Ὁ Πατριάρχης Ζαχαρίας, συναιχμάλωτος μέ τό Τίμιο Ξύλο, τό ὕψωσε στό Ναό τῆς Ἀναστάσεως στίς 14 Σεπτεμβρίου τοῦ ἔτους 626. Ἡ συγκίνηση ὅλης τῆς ἀνθρωπότητας, τόσο γιά τήν ἁρπαγή τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ὅσο καί γιά τήν ἐπαναφορά στή θέση του, ἔδωσε τήν ὀνομασία στό γεγονός. Καί ἑορτάζουμε τήν Παγκόσμιο Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, δεδομένου τοῦ παγκόσμιου ἐνδιαφέροντος καί τῆς ἐλπίδας τῶν πιστῶν ὅλης τῆς γῆς γιά τή λύτρωσή τους. Ἡ σωτηρία τῆς ἀνθρωπότητας εἶναι κατορθωτή μέσα ἀπό τό Πάθος καί τόν Σταυρό τοῦ Κυρίου, καί βέβαια τήν Ἀνάστασή Του. Συμπάσχουμε δηλαδή μέ τόν Κύριο, σταυρώνουμε τά πάθη καί τίς ἀδυναμίες, ἐλπίζοντας στήν ἀνάσταση καί τή συμμετοχή στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν καί στήν Αἰώνια ζωή.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Ἡ τιμή πρός τόν Τίμιο Σταυρό συνδέεται ἐξαρχῆς μέ τήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρεται συχνά στή σημασία τοῦ Σταυροῦ γιά τή σωτηρία τοῦ κόσμου. Γράφοντας στούς Γαλάτες ἀναφωνεῖ «Ἐμοί δέ μή γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μή ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, δι᾿ οὗ ἐμοί κόσμος ἐσταύρωται κἀγώ τῷ κόσμῳ» (6, 14). Εἶναι καύχηση καί ἀγαλλίαση, παρά τόν πόνο καί τήν ὀδύνη, γιατί γίνεται καί εἶναι πρόξενος σωτηρίας.
Ἀνεβαίνοντας ὁ καθένας μας τόν δικό του Γολγοθᾶ, παράλληλα ἐλέγχουμε τούς λογισμούς μας, ἐπανεξετάζουμε τίς ἀποφάσεις μας ὥστε νά διακονοῦμε τό ἀγαθό, στερούμενοι ἴσως κάποιες ἐφήμερες ἀπολαύσεις, συζοῦμε εἰρηνικά μέ τήν οἰκογένειά μας, μέ τούς συνανθρώπους μας, μέ τούς συναδέλφους μας, μέ ὅλο τόν κόσμο, καλλιεργώντας τήν ἐλπίδα τῆς Ἀνάστασης, πού εἶναι ὁ σκοπός τῆς ζωῆς μας. Ἡ ζωή μας ἐδῶ συνιστᾷ τόν πρόλογο τοῦ μεγάλου βιβλίου τῆς ζωῆς στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.
Ὁ Σταυρός εἶναι τό ἱερό σύμβολο καί τό μέσον τῆς καταλλαγῆς μέ τόν Θεό. Τιμοῦμε τήν ἁγία ἡμέρα τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, νηστεύοντας αὐστηρά καί καθαίροντας σωματικά τόν ἑαυτό μας. Μαζί μέ τή σωματική κάθαρση ἄς ἐπιχειρήσουμε καί τήν ψυχική κάθαρση, τήν ἀπαλλαγή ἀπό ἔργα καί λογισμούς πού δέν εὐνοοῦν τή σωτηρία μας. Τότε, καί μόνο τότε, ἡ ἑορτή τοῦ Τιμίου Σταυροῦ θά ἔχει ἀξία. Κλείνοντας μέ τόν ἅγιο Ἀνδρέα Κρήτης τόν ὑμνητή τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, μέ τόν ὁποῖο ἀρχίσαμε, ἄς ἐπαναλάβουμε μαζί του: «Σταυροῦ πανήγυριν ἄγομεν καὶ χαρᾶς μαρμαρυγαῖς τὸ τῆς οἰκουμένης καταλάμπεται πρόσωπον».
Τά ἔτη σας πολλά καί εὐλογημένα
μέ τή Χάρη τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ὁ Νικαίας Ἀλέξιος