[…] Η αγαθή διάθεση της ψυχής σας, η επιθυμία να παίρνετε τη θέση του τελευταίου αρχάριου υποτακτικού που υπηρετεί τους γηραιότερους πατέρες και αδελφούς, δεν είναι απολύτως ορθά στην περίπτωσή σας. Ορθά σημειώνετε: «Εάν βλέπετε όμως κίνδυνο ή σφάλμα στην υπερβολική ακραία τάση να ταπεινώνομαι μπροστά τους και να τους υπηρετώ, τότε γράψτε μου». Υποβάλατε το ερώτημα αυτό στον Γέροντα Σιλουανό, αλλά επιτρέψατε και σε μένα να διαβάσω το γράμμα σας. Μου φαίνεται όμως ότι εκείνος δεν σας έγραψε τίποτε· εγώ όμως κατά την αφροσύνη μου θέλησα να σας πω ότι σκέφτομαι γι’ αυτό:
Πίσω από την καλή σας φαινομενικά διάθεση ελλοχεύει πράγματι και κίνδυνος και σφάλμα. Αντί να μάθετε «την ταπείνωση, τη διακονία, και την υπακοή», εσείς μαθαίνετε τα αντίθετα. Και μην απορείτε γι’ αυτό που σας λέω. Να ποια είναι η απλανής οδός για την εκμάθηση των αρετών που αναφέραμε πιο πάνω:
Μη ζητάτε εσείς ο ίδιος ούτε δόξα ούτε ατιμία ούτε εξουσία να κυβερνάτε ούτε εξουδένωση από αυθαίρετη διακονία. Όχι μόνο να μη ζητάτε προνόμια απέναντί τους, αλλά και από όλα όσα ήδη έχετε, να έχετε την ετοιμότητα στην καρδιά σας να παραιτηθείτε με χαρά και να υποταχθείτε, αλλά μόνο σε εκείνα και στο βαθμό εκείνον και με τον τρόπο που αυτοί θέλουν. Μην αναλαμβάνετε ο ίδιος πρωτοβουλία. Όποια θέση σας προτείνουν εκείνοι, αυτήν να παίρνετε. Την τελευταία, την μεσαία, την πρώτη. Ότι και να σας ζητήσουν ή σας προστάξουν να το κάνετε. Να μην επιδιώκετε τίποτε ο ίδιος, αλλά ούτε και να αντιστέκεστε.
Αν λοιπόν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης σας τοποθετήσει επικεφαλής, μην αντισταθείτε. Το περισσότερο που επιτρέπεται σε τέτοια περίπτωση είναι να πείτε περίπου τα εξής: «Δέσποτα, άγιε, η ευλογία και το θέλημά σας είναι για μένα ευλογία και θέλημα Θεού και δεν τολμώ καθόλου να αντισταθώ. Συναισθανόμενος όμως πλήρως την ασθένεια και την απειρία μου, οφείλω να σας πω προηγουμένως ότι η υπακοή που θέλετε να μου αναθέσετε υπερβαίνει τις δυνάμεις μου».
Μη ζητάτε εσείς ο ίδιος ούτε δόξα ούτε ατιμία ούτε εξουσία να κυβερνάτε ούτε εξουδένωση από αυθαίρετη διακονία. Όχι μόνο να μη ζητάτε προνόμια απέναντί τους, αλλά και από όλα όσα ήδη έχετε, να έχετε την ετοιμότητα στην καρδιά σας να παραιτηθείτε με χαρά και να υποταχθείτε, αλλά μόνο σε εκείνα και στο βαθμό εκείνον και με τον τρόπο που αυτοί θέλουν
Σε άλλες περιπτώσεις, όταν δηλαδή σας αναθέτουν έργο που είναι μέσα στα όρια των δυνάμεων σας, βάζοντας μετάνοια να λέτε, «ευλογείτε». Και αυτό είναι όλο. Μη λέτε, «δεν είμαι άξιος», ούτε να χαίρεσθε υπερβολικά, αν σας ευχαριστεί.
Σε όλες τις περιπτώσεις να προσπαθείτε να αποφεύγετε μόνο την απροθυμία, αλλά με χαρά και απλότητα και ετοιμότητα να εκπληρώνετε κατά το μέτρο των δυνάμεών σας κάθε αίτημα και διακόνημα που σας αναθέτουν. Εάν ενεργείτε έτσι, τότε θα είστε ευάρεστος και στον Θεό και στους ανθρώπους, και θα γνωρίσετε την αληθινή ταπείνωση και πραότητα, που έγκειται στο να μην καταρρέουμε στην εξουδένωση και να μην υπερηφανευόμαστε στον έπαινο [1]. Η οδός που σας υποδεικνύεται είναι υψηλή, είναι η τέλεια οδός. Το να αναζητήσετε περισσότερο από αυτό, δηλαδή να επιδιώξετε την εξουδένωση, δεν συμφωνεί με το μέτρο σας. Και βέβαια η υπερβολή έχει πάντοτε άλλες συνέπειες. (Συγχωρείστε με που σας μίλησα με ειλικρίνεια).
Σημειώσεις:
[1]: Βλ. Ιωάννου Σιναΐτου, Κλίμαξ 8, 3, PG 88, 828CD. «Πραότης εστίν, ακίνητος ψυχής κατάστασις, εν ατιμίαις και ευφημίαις ωσαύτως έχουσα».
Απόσπασμα από το βιβλίο: «Αγώνας Θεογνωσίας-Η αλληλογραφία του Γέροντος Σωφορνίου με τον Δ. Μπάλφουρ», Αρχιμανδρίτου Σωφρονίου, Ιερά Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική Μονή Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας, 2004, σελ. 318-320