Μνησικακία είναι η ενθύμηση του κακού που μας έγινε και η σκέψη για εκδίκηση. Η μνησικακία είναι κακία και πάθος βασανιστικό, γιατί διαφθείρει την ψυχή, σκοτίζει και ταράζει τον νου και την καρδιά. Η μνησικακία ούτε συγνώμη καταλαβαίνει, ούτε συμπάθεια· άστοργη και ανελεήμων καθώς είναι, ζητάει την ανταπόδοση του κακού. Η μνησικακία είναι αποτρόπαιη κακία, που κυοφορείται μέσα σε μοχθηρή ψυχή.
Ο μνησίκακος είναι παράνομος, γιατί μισεί τον αδελφό του, τον οποίο όφειλε να αγαπά, κατά τη θεία εντολή. Είναι υπερήφανος, γιατί αντιτάσσεται στον νόμο του Θεού. Είναι ανόητος γιατί ενώ αυτός καθημερινά αμαρτάνει προς τον πλησίον του, δεν ανέχεται την αμαρτία του άλλου. Ο μνησίκακος δεν θυμάται τα λόγια του Κυρίου: «Συγχωρείτε και θα λάβετε συγχώρηση», ούτε το «αν συγχωρείτε τα παραπτώματα των ανθρώπων, θα συγχωρήσει κι εσάς ο Πατήρ ο ουράνιος. Αν όμως δεν συγχωρείτε τα παραπτώματά τους, ούτε ο και Πατέρας σας θα σας συγχωρήσει» (Μτ. στ’ 14-15). Βλέπουμε ότι αυτός συντηρεί την οργή, αλλά από τον Κύριο ζητά θεραπεία. Σε άνθρωπο που είναι όμοιός του στην αμαρτία, δεν του δίνει έλεος· ο ίδιος όμως επιθυμεί να τον συγχωρήσει ο Θεός. Ενώ είναι από σάρκα, διατηρεί μέσα του οργή και θυμό, αλλά παρακαλάει και ελπίζει να λάβει άφεση από τον Κύριο. Αυτός, γεμάτος, έχθρα, δεν συγχωρεί και κρατάει κακία στον αδελφό του, αλλά από τον Θεό περιμένει συγχώρηση.
Σε άνθρωπο που είναι όμοιός του στην αμαρτία, δεν του δίνει έλεος· ο ίδιος όμως επιθυμεί να τον συγχωρήσει ο Θεός. Ενώ είναι από σάρκα, διατηρεί μέσα του οργή και θυμό, αλλά παρακαλάει και ελπίζει να λάβει άφεση από τον Κύριο. Αυτός, γεμάτος, έχθρα, δεν συγχωρεί και κρατάει κακία στον αδελφό του, αλλά από τον Θεό περιμένει συγχώρηση
Αλλά δεν θα του δοθεί. Θυμήσου να συγχωρήσεις τα αδίκημα του πλησίον σου και τότε, εφόσον το ζητήσεις, θα λυθούν οι αμαρτίες σου. Ανοίγει το στόμα του κατά του αδελφού λέγοντας: «Με όποιο τρόπο μου φέρθηκε, θα του φερθώ κι εγώ σε όλα όσα με αδίκησε· θα λιώσω τον εχθρό μου»· κρύβει την έχθρα του και στέκεται με δόλο και πονηρία. Η γνώμη του είναι θηριώδης και απάνθρωπη. Τίποτε δεν υπάρχει πάνω του από τα χαρακτηριστικά της αγαθότητας, που έλαβε δωρεά από τον ουράνιο Πατέρα, τον οποίο επικαλείται μεν σαν πατέρα, μνησικακώντας δε σαν την καμήλα. Ο Θεός μισεί και αποστρέφεται τον μνησίκακο, γιατί εξευτέλισε το κατ’ εικόνα που έλαβε. Δεν δέχεται το δώρο του μνησίκακου που προσφέρει στο θυσιαστήριο. Είναι σιχαμερή η προσφορά του μπροστά στον Θεό. Η προσευχή του πέφτει σαν κόκκος πάνω στην πέτρα, γιατί λησμόνησε τα λόγια του Κυρίου: «Σε μένα ανήκει η εκδίκηση, εγώ θα αποδώσω δικαιοσύνη· μη νικιέσαι από το κακό, αλλά να νικάς το κακό με το αγαθό. Οι οδοί του μνησίκακου καταλήγουν στον θάνατο».
Χαρακτηριστικό της μνησίκακης ψυχής είναι η εμπάθεια, η χαιρεκακία, η οργή, ο θυμός, η αδιαλλαξία και το μίσος. Ο μνησίκακος φέρει την οργή του Θεού πάνω του και θα ελεγχθεί έτσι για τη μνησικακία του. Στην ημέρα εκείνη της κρίσεως, ο αδέκαστος Κριτής θα πει προς αυτόν, ότι και προς τον πονηρό δούλο: «Δούλε πονηρέ, όλες τις οφειλές που είχες προς εμένα σου τις χάρισα επειδή με παρακάλεσες. Δεν θα μπορούσες κι εσύ να σπλαχνιστείς τον συνάνθρωπό σου, όπως κι εγώ σε σπλαχνίστηκα;» (Μτ. ιη΄ 32-33), και θα τον αποστείλει στο πυρ το εξώτερον.
Απόσπασμα από το βιβλίο: « Το γνώθι σαυτόν – κείμενα αυτογνωσίας» – Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, Εκδόσεις Άθως, Σεπτέμβριος 2014, σελ. 315-317