α) Εισαγωγικά
Μαντεία είναι η «προφητική δύναμη», με την οποία «προλέγει» κανείς το μέλλον. Υπάρχουν διάφορες μορφές μαντείας. Στη «Σολομωνική», που από τους αποκρυφιστές λογίζεται έργο του Σολομώντα, χωρίς βέβαια αυτό να έχει καμμία ιστορική βάση, αναφέρονται ποικίλες μορφές μαντείας, όπως με τη βοήθεια καθρέφτη, χρημάτων, καφέ, παπουτσιών, καρφίτσας, χαρτιού, ασπράδι αυγού, κοραλλιών, πολύτιμων λίθων, του Ηλίου, της Σελήνης, του χιονιού, των αστέρων, του νερού, του ατμού, της φωτιάς, του καπνού, του αέρα, δένδρων, πουλιών κ.ο.κ. (Η Σολομωνική, υπό Αντωνίου Πισσάνου, Αθήναι).
Στις τελευταίες δεκαετίες η ποικιλόμορφη μαντεία κερδίζει έδαφος και στη χώρα μας. Είναι ενδιαφέροντα τα στοιχεία που προκύπτουν από γκάλοπ της εταιρείας Κάππα Research, που έγινε για λογαριασμό του περιοδικού Ταχυδρόμος στην Αθήνα και στον Πειραιά από 3-8 Ιουλίου 1992, σε δείγμα 555 ατόμων.
Στην ερώτηση πόσο παίρνουν υπόψη τους το ωροσκόπιο στις αποφάσεις τους, στις επιλογές τους και στο τι πρέπει να προσέξουν, απάντησαν με «πολύ» 3,25% με «αρκετά» 7,94%, «λίγο» 23,10% και «καθόλου» 58,84%. Στην ερώτηση, κατά πόσο πιστεύουν πως τα άστρα επηρεάζουν τις δραστηριότητές μας απάντησαν 11,55% με «ναι», 20,58% με «μάλλον ναι», 11,73% με «μάλλον όχι» και μόνο 46,21% με «όχι». Από τους ερωτηθέντες, ανεξάρτητα από το ποια σημασία δίνουν στα ζώδια 11,01% παρακολουθούν σχεδόν καθημερινά το ωροσκόπιο, 30,87% ευκαιριακά, 13,36% «αραιά και πού», 22,38% «πολύ σπάνια» και μόνο 16,97% δεν παρακολουθούν ποτέ το ωροσκόπιο.
Τό γκάλοπ έδειξε επίσης πως από τους ερωτηθέντες 15,70% πιστεύουν στη χειρομαντεία, 11,01% στα μέντιουμ, 14,98% στην καφεμαντεία. Στην ερώτηση «σας έχουν πει ποτέ το φλυτζάνι» απάντησαν με «ναι» 54,15%, ενώ 40,07% έχουν δεχθεί να τους ρίξουν τα χαρτιά και 8,30% πήγαν σε μέντιουμ (Ταχυδρόμος 29.7.1992).
Στη συνέχεια θα αναφερθούμε συνοπτικά στα κυριώτερα είδη μαντείας που εξαπλώνονται και στη χώρα μας.
β) Χαρτομαντεία
Πρόκειται για την τράπουλα Ταρώ (Τα-Ρώ = Βασιλικός Δρόμος). Η τράπουλα αυτή αποτελείται από 78 συμβολικές παραστάσεις· τη «Μεγάλη Αρκάνα (στα ιταλικά αρκάνα σημαίνει απόκρυφη) με 22 χαρτιά, που αποτελούν τα «μυστικά κλειδιά», τα οποία αντιστοιχούν στις εκφράσεις ή ιδιότητες του Θεού, και τη «Μικρή Αρκάνα», με 56 χαρτιά, που αντιστοιχούν στις ανθρώπινες σχέσεις.
Η ακριβής ιστορία της τράπουλας δεν είναι γνωστή. Υπάρχει η άποψη πως πατρίδα της είναι η Αίγυπτος. Οι παλαιοί Αιγύπτιοι είχαν 22 πίνακες διαλογισμού. Κάθε υποψήφιος ιερέας του ναού όφειλε να γνωρίζει τη σημασία των πινάκων αυτών. Κατά άλλη άποψη πατρίδα της τράπουλας είναι η Ινδία και τα χαρτιά της ήταν εξεικόνιση του θεού Βισνού. Διαφωνία υπάρχει και στο θέμα της μεταφοράς της τράπουλας στην Ευρώπη. Μερικοί υποστηρίζουν ότι αυτό έγινε από τους σταυροφόρους. Άλλοι πιστεύουν πως οι τσιγγάνοι ήσαν εκείνοι που έφεραν την τράπουλα ταρώ στη δική μας Ήπειρο. Σήμερα οι τεχνικές της τράπουλας χρησιμοποιούνται ευρύτατα από δυο κυρίως φορείς: από εσωτεριστικές ομάδες, που βλέπουν στην τράπουλα το «μυστικό κλειδί» για την κατανόηση της διδαχής τους και από τους τσιγγάνους, που χρησιμοποιούν την τράπουλα για μαντεία.
Στις ημέρες μας επιχειρείται νέα πρόσβαση στην τράπουλα ταρώ, με τη βοήθεια της ψυχολογίας του βάθους. Τα 22 χαρτιά εκλαμβάνονται ως εικόνες της ψυχής. Βαθειά στο εσωτερικό του ο άνθρωπος φέρει την ίδια πραγματικότητα, όπως απεικονίζεται και στα χαρτιά της τράπουλας ταρώ. Με την μυστική ανταπόκριση της κατάστασης της ψυχής με την τράπουλα, ο άνθρωπος γνωρίζει τον εαυτό του και αναλύει αυτό που είναι μέσα κρυμμένο. Έτσι τα χαρτιά γίνονται καθρέφτης της ψυχής του ανθρώπου. Ο Erich Bauer γράφει χαρακτηριστικά:
«Στο παιχνίδι με την τράπουλα ταρώ ο άνθρωπος λαμβάνει απάντηση μέσω των χαρτιών που ξεσκεπάζει. Κάποιος παίζει ταρώ. Είναι ένας άνδρας που ρίχνει τα χαρτιά για να του δείξουν την αίτια της ζήλειας του. Ξεσκεπάζει το χαρτί XV-Το Διάβολο. Βλέπει το δαίμονα με τους δύο ανθρώπους, άνδρα και γυναίκα που είναι σ’ αυτόν αλυσοδεμένοι. Η εικόνα τον συγκλονίζει. Χωρίς να ξέρει γιατί, αισθάνεται τη σχέση μεταξύ του αισθήματός του, της ψυχικής του κατάστασης και της εικόνας. Μήπως είναι αυτός και η γυναίκα του που είναι εκεί αλυσοδεμένοι; Μήπως είναι εξηρτημένος από εκείνην ή μήπως και οι δύο τυραννιώνται από ένα άγριο δαίμονα; Πώς μπορεί να ελευθερωθεί από τα δεσμά;
Ο άνδρας ερευνά τις αλυσίδες και μ’ αυτό τον τρόπο ερευνά την ψυχή του. Ο συμβολισμός του χαρτιού κατευθύνει την έρευνά του, την αίσθησά του σε μιά εντελώς καθορισμένη κατεύθυνση. Παρατηρεί την παρούσα ζωή του στο φως του χαρτιού αυτού, που εξεικονίζει τον Διάβολο. Ο συμβολισμός του, η ατμόσφαιρα και ο ήχος της εικόνας βρίσκει ανταπόκριση στο βάθος της ψυχής του.
Τμήματα του παγόβουνου σπάζουν και εμφανίζονται στην επιφάνεια του ωκεανού. Ο άνθρωπος αποκτά συνείδηση της κατάστασής του… (Erich Bauer, Tarot. Quelle Therapeutischer Wandlung, Miinchen 1982, σ. 15).
Κατά τις εσωτεριστικές ομάδες το ρίξιμο των χαρτιών είναι είδος διαλογισμού, με την έννοια ότι δίνει κανείς στα χαρτιά ιδιαίτερη προσοχή. Χρειάζεται κατάλληλο μέρος κατά τον Ε. Bauer ένα μέρος που φυλάττει κανείς τα πράγματά του που είναι γεμάτα μυστήριο· μία εικόνα διαλογισμού, κρυστάλλινη σφαίρα, αλυσίδες, φυλαχτά, σύμβολα. Εκεί μπορεί κανείς να ρίξει τα χαρτιά, κατά προτίμηση το βράδυ ή τη νύχτα: «Άναψε ινδικά κεριά και (κανονικά) κεριά, άπλωσε το πανί του ταρώ, κάθησε μπροστά και άρχισε να συγκεντρώνεσαι και να εναρμονίζεσαι με το παιχνίδι. Κράτησε τα χαρτιά στα χέρια σου, διαπέρασε τα με την ενέργειά σου και πρόσεξε την αναπνοή σου.
Αν ρίχνεις τα χαρτιά για κάποιον άλλο κάθησε απέναντί του. Δώστου την τράπουλα και πες του να ανακατέψει καλά τα χαρτιά. Τότε ρίξε τα ανάποδα μπροστά του σε κυκλικό σχήμα. Τώρα πρέπει να συγκεντρωθείς απόλυτα στην ερώτησή του και να διαλέξεις με το αριστερό χέρι ένα χαρτί…» (Ε. Bauer, σ. 124).
Υπάρχουν πολλές «τεχνικές» στο ρίξιμο των χαρτιών και η καθεμιά χρησιμοποιεί ορισμένο αριθμό χαρτιών. Κατά μία τεχνική φανερώνει κανείς 7 χαρτιά και μ’ αυτά δίδεται η «απάντηση» στο θέμα που απασχολεί τον «πελάτη». Η πληροφορία των χαρτιών αναφέρεται αντίστοιχα: 1. στο εγώ του ατόμου, 2. στο τι τον καλύπτει, 3. στο τι τον φοβίζει, 4. στο τι τον σπρώχνει, 5. τι του εναπομένει, 6. τι του επιφυλάσσει το μέλλον, 7. τι τον αναγκάζει να πέσει κάτω. Κατά μία άλλη «τεχνική» ρίπτονται 4 χαρτιά, που απαντούν αντίστοιχα στα ερωτήματα: 1. Ποιος είμαι, 2. Τι με προκαλεί, τι με τραβάει, 3. Πώς άντιδρώ στην πρόκληση, 4. Τι με ελευθερώνει και με λυτρώνει. Κατά άλλη «τεχνική» τα χαρτιά που ρίπτονται δίνουν απαντήσεις στα ερωτήματα σε τρία επίπεδα: το συνειδητό, το ασυνείδητο, στο Κοσμικό.
Το «παιχνίδι» μπορεί να το «παίξει» κανείς για τον εαυτό του, για κάποιον άλλο ή μπορεί να γίνει και ως ομαδικό «παιχνίδι».
Η χαρτομαντεία στηρίζεται στην θρησκευτική πεποίθηση ότι με το ανακάτεμα των χαρτιών αυτά φορτίζονται με την «ενέργεια του πελάτη». Μ’ αυτό τον τρόπο χορηγείται στα χαρτιά η εξουσία προσδιορισμού του μέλλοντος. Η χαρτομαντεία, λένε οι οπαδοί της, χρησιμοποιεί το ενεργειακό πεδίο του πελάτη. Είναι το αποτέλεσμα των σκέψεων, των επιθυμιών και των διαθέσεών του. Έτσι η χαρτομαντεία αποτελεί «μηχανισμό ανάγνωσης» του μέλλοντος. Είναι ένας «καθρέφτης του μέλλοντος», όπως αυτό απεικονίζεται τη στιγμή που ασκείται η χαρτομαντεία.
Ο χαρτομάντης πιστεύει πως η τράπουλα μπορεί να δείξει τα μεμονωμένα γεγονότα της ζωής, πώς θα πάει η κατάσταση στο άμεσο μέλλον, αναφορικά με την εργασία, τις σπουδές, τα αισθηματικά προβλήματα, την οικογένεια κ.ο.κ. Δίδεται η υπόσχεση πως αν τα «μηνύματά» της ληφθούν σοβαρά υπόψη και γίνουν οι ανάλογες προσαρμογές και αλλαγές, οι προβλέψεις θ’ αλλάξουν.
Η χαρτομαντεία είναι επικίνδυνη πρακτική για δύο λόγους: Διότι δημιουργείται εξάρτηση· ο πιστός της μεταφέρει την ευθύνη των αποφάσεων για όλα τα θέματα της ζωής του στους χαρτομάντεις· σ’ αυτούς παραχωρεί τις αποφάσεις που πρέπει ο ίδιος να πάρει. Αυτό έχει απρόβλεπτες συνέπειες για την όλη ζωή του. Ο Ε. Bauer προτρέπει:
Ο απλός τρόπος να εξοικειωθείς με την τράπουλα ταρώ είναι το παιχνίδι με το χαρτί της ημέρας. Διάλεξε το πρωί, αμέσως μετά το ξύπνημα ένα χαρτί. Χρησιμοποίησε κατ’ αρχήν τα 22 χαρτιά που νικούν και αργότερα ολόκληρο το παιχνίδι. Το χαρτί που τράβηξες είναι είδος καθοδηγητικού αντικειμένου. Τα γεγονότα της ημέρας, η πορεία των πραγμάτων, όλα αυτά παρατηρούνται στο φως αυτού του χαρτιού. Ανακαλύπτεις πώς το πνεύμα του τα-ρώ συντελεί στον προσδιορισμό της ημέρας. Διαλέγεις το χαρτί XVI, τον «Πύργο της καταστροφής» και πληροφορείσαι πως η ημέρα θα είναι κατά περίεργο τρόπο αποτυχημένη. Διαλέγεις το χαρτί ΙΧΧ, τον Ήλιο και η ημέρα θα είναι εύθυμη και ωραία» (σ. 124).
Εδώ βλέπουμε καθαρά την εξάρτηση που δημιουργείται· ο οπαδός του ταρώ ξεκινάει την ημέρα του με τα χαρτιά και «το πνεύμα του ταρώ» προσδιορίζει και αξιολογεί την «ποιότητα» της ημέρας. Αλλά εκτός από αυτό, η χαρτομαντεία μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα για άλλου είδους μαντείες και μαγικά τελετουργικά. Σ’ αυτή την περίπτωση το θύμα θα αναζητάει όλο και σκληρότερα «ψυχοναρκωτικά».
Συνεχίζεται….