«Ὁ μέγας Στρατηγός, τῶν ἀΰλων ταγμάτων, εἰς πόλιν Ναζαρέτ,
ἐπιστὰς Βασιλέα, μηνύει σοι Ἄχραντε, τῶν αἰώνων καὶ Κύριον,
Χαῖρε, λέγων σοι, Εὐλογημένη Μαρία, ἀκατάληπτον,
καὶ ἀνερμήνευτον θαῦμα, βροτῶν ἡ ἀνάκλησις».
Ἀγαπητοί µου ἀδελφοί,
Ἡ παρήγορη ὑπόσχεση, πού ἔδωσε ὁ Ἴδιος ὁ Θεός καί διακίνησαν οἱ Προφῆτες, διά µέσου τῶν αἰώνων, γίνεται σήµερα χαρµόσυνη εἴδηση, γιά τήν ἐκπλήρωση τῆς Προφητείας καί γιά τή φανέρωση τοῦ Μυστηρίου, πού ἦταν ἐπί αἰῶνες σέ σιγή καί ἀναµονή. Ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ, ὁ µέγας Στρατηγός τῶν ἀγγελικῶν ταγµάτων, σπεύδει στήν πόλη τῆς Ναζαρέτ καί ἀπευθύνει χαιρετισµό στήν Ἄχραντη Κόρη, πού εἶχε ἐπιλεγεῖ νά γίνει τό «Δοχεῖον τῆς Χάριτος».
Ὁ συναΐδιος καί συνάναρχος καί σύνθρονος Υἱός τοῦ Θεοῦ κενώνει τόν ἑαυτόν Του, ἀπό ἀγάπη γιά τήν ἀνθρωπότητα. Ἀφήνει τόν Οὐρανό τῆς Δόξας καί τῆς Χάριτος καί κατεβαίνει στή γῆ τῆς ἁµαρτίας καί ἀπιστίας, χωρίς διάθεση κατάκρισης καί ἀφορισµῶν, ἀλλά µέ µοναδικό στόχο νά καλέσει «ἁµαρτωλοὺς σὲ µετάνοια» (Μάρκου 2, 17). Λαµβάνει ἀνθρώπινη φύση, γιά νά τήν ἀποκαταστήσει ἐκεῖ ἀπό ὅπου ἐξέπεσε µέ τήν παρακοή. Γίνεται Ἄνθρωπος, προκειµένου νά κάνει τόν ἄνθρωπο Θεό. Γεννᾶται ὡς ἄνθρωπος γιά νά ἀναγεννήσει τόν ἄνθρωπο.
Καί στέλνει τόν ἀρχάγγελο Γαβριήλ στή Ναζαρέτ, γιά νά ἀναγγείλει ὅτι ἡ ὥρα τῆς ἐκπληρώσεως τῆς ὑπόσχεσης τοῦ Θεοῦ πρός τούς πρωτοπλάστους ἔφθασε. Ἡ ὥρα τῆς σωτηρίας καί τῆς λυτρώσεως ἀπό τήν προπατορική ἁµαρτία εἶναι πλέον κοντά. Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ θά γεννηθεῖ στή γῆ ἀπό τή νέα Εὔα, τήν Παναγία, γιά νά ἀναγεννήσει τόν ἄνθρωπο. Στή συνέχεια θά ἀνέβει στόν Σταυρό, παίρνοντας πάνω Του τίς ἁµαρτίες τοῦ κόσµου.
Τοῦτο τό µοναδικό γεγονός ἄλλαξε τή ῥοή τοῦ κόσµου δυνάµει. Θά γίνει καί ἐνεργείᾳ, ὅταν ὁ καθένας µας ἀποφασίσει νά Τόν ἀκολουθήσει. Στήν κλήση τοῦ Θεοῦ δέν εἴµαστε µόνοι. Στή χρυσῆ ἁλυσίδα πού ἀρχίζει µέ τήν Ἀµίαντη Παρθένο Μαρία, συναρµόζονται οἱ Εὐαγγελιστές. Μαζί τους τά νέφη τῶν Μαρτύρων, οἱ Ἀσκητές, οἱ Ἐλεήµονες, οἱ Ἐπιστήµονες τῆς Ἀλήθειας, οἱ φανεροί καί ἀφανεῖς Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας.
Ἡ ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισµοῦ µέ τό χαρµόσυνο µήνυµά της καί τόν ὑψηλό συµβολισµό της, ἐπελέγη γιά νά θεωρηθεῖ ὡς ἡ ἡµέρα ἔναρξης τῆς Ἐπανάστασης τοῦ 1821. (Μέ διάταγµα τοῦ Ὄθωνα µάλιστα τοῦ 1838, ὁρίζεται ὡς Ἐθνική Ἑορτή). Οἱ ἥρωες τῆς Παλιγγενεσίας ἄλλωστε ξεκίνησαν τόν Ἀγῶνα: Γιὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν Ἁγία καὶ τῆς Πατρίδος τὴν ἐλευθερία. Ὁ Ἀλεξανδρος Ὑψηλάντης κινήθηκε νωρίτερα, διαβαίνοντας τόν Προῦθο, τόν Φεβρουάριο τοῦ ’21 γιά νά βρίσκεται στόν ἑλλαδικό χῶρο στίς 25 Μαρτίου. Τοπικές συνθῆκες ἐπέσπευσαν ἤ καθυστέρησαν τήν ἔναρξη τῆς Ἐπανάστασης. Ἔτσι, τό Λάβαρο τοῦ 1821 ὑψώθηκε στή Μονή τῆς Ἁγίας Λαύρας στίς 17 Μαρτίου, ἡµέρα µνήµης τοῦ Ἁγίου Ἀλεξίου «τοῦ Ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ», ἡ τιµία κάρα τοῦ ὁποίου εἶναι ἀποθησαυρισµένη ἐκεῖ. Ἀστήρικτες εἶναι συνεπῶς οἱ διαφορετικές θεωρίες. Ὁ Μητροπολίτης Παλαιῶν Πατρῶν Γερµανός τέλεσε ἐκεῖ Θεία Λειτουργία τήν ἡµέρα Μνήµης τοῦ Ἁγίου κι ὕστερα κάλεσε τούς ἐπαναστάτες. Ἐπειδή ὁ κάθε πρόκριτος πρότεινε τό δικό του λάβαρο γιά εὐλογία, ἐκεῖνος πῆρε τήν χρυσοκέντητη εἰκόνα τῆς Παναγίας, δωρεά τῶν Ἑλλήνων τῆς Σµύρνης πρός τήν Ἁγία Λαύρα καί τό ὕψωσε ἐνώπιον ὅλων, οἱ ὁποῖοι καί ὑποκλίθηκαν.
Ἀδελφοί µου ἀγαπητοί,
Γιορτάζουµε σήµερα δυό Ἐπαναστάσεις τῆς Ἱστορίας. Ἡ πρώτη εἶναι τό θαῦµα τῆς συνάντησης τοῦ Ἀρχαγγέλου µέ τήν Θεοτόκο. Ἡ σωτηρία µας ἀρχίζει ἀπό τή στιγµή πού ἡ Παναγία µας δήλωσε ταπεινά: «Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου, γένοιτό µοι κατὰ τὸ ῥῆµά σου» (Λουκᾶ 1, 38). Αὐτή ἡ ἡµέρα ἐξάλλου ὁρίστηκε ὡς ἡ ἔναρξη τῆς Ἐπανάστασης τῶν Ἑλλήνων, ἐνάντια στούς κατακτητές. Ἦταν κι αὐτό ἕνα θαῦµα, ἄν λάβουµε ὑπόψη ὄτι προηγήθηκαν 400 χρόνια σκλαβιᾶς. Αὐτούς τούς τέσσερις αἰῶνες ἡ Ἐκκλησία θέρµαινε τήν πίστη καί τή φιλοπατρία, προετοιµάζοντας τούς ὑπόδουλους νά ἀποτινάξουν τόν ζυγό.
Σύµβολό τους ὁ Σταυρός καί ἡ Ὑπέρµαχος Στρατηγός, σύνθηµά τους ἡ Πίστη καί ἡ ἐλευθερία. Ἐνδεικτική ἡ διακήρυξη τοῦ Ἀρχηγοῦ τῆς Φιλικῆς Ἐταιρείας Ἀλέξανδρου Ὑψηλάντη: «Μάχου ὑπὲρ πίστεως καὶ Πατρίδος…Εἶναι καιρὸς νὰ ἀποτινάξωµεν τὸν ἀφόρητον ζυγόν, νὰ ἐλευθερώσωµεν τὴν Πατρίδα, νὰ κρηµνίσωµεν ἀπὸ τὰ νέφη τὴν ἡµισέληνον, διὰ νὰ ὑψώσωµεν τὸ σηµεῖον, δι’ οὗ πάντοτε νικῶµεν, λέγω τὸν Σταυρόν…». Καί τό δικό µας σύνθηµα ἄς γίνει ἡ Πίστη στόν Θεό, ἡ ἀγάπη στόν ἄνθρωπο καί ἡ ἐλευθερία ἀπό τά πάθη.
Εὐχέτης πρός Κύριον
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
† Ὁ Νικαίας Ἀ λ έ ξ ι ο ς