«Θεῖον ὄργανον, τῆς Ἐκκλησίας, λύρα εὔσωμος, τῆς εὐσεβείας,
ἀνεδείχθης Ἰωάννη πανεύφημε ὅθεν πυρσεύεις τοῦ κόσμου τὰ πέρατα,
ταῖς τῶν σοφῶν σου δογμάτων ἐλλάμψεσι. Πάτερ Ὅσιε,
Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος»
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Μεταξύ τῶν κορυφαίων ἐκκλησιαστικῶν Πατέρων συναριθμεῖται ὁ σήμερον ἑορταζόμενος Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός. Εἶναι ὁ περίφημος δογματικός θεολόγος τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὑμνογράφος, ὁ δεόμενος μοναχός, ὁ ἐκφραστής τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως καί μάλιστα μέ ἀκρίβεια, ὅπως εἶναι καί τό δογματικό του πόνημα: «Ἔκδοσις ἀκριβής τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως».
Ὁ Ἰωάννης ἀκολουθεῖ τήν πορεία τῶν λίγων καί ἐκλεκτῶν Πατέρων πού ἀποτελοῦν τό ἁλάτι καί τήν πεμπτουσία τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Εἶναι καί αὐτός ἕνας ἀπό τούς μάρτυρες τῆς ἀλήθειας στήν ταραγμένη ἐποχή τοῦ 8ου αἰ. μ.Χ.. Συνέγραψε ἔργα ποικίλου περιεχομένου. Ἔργα δογματικά καί φιλοσοφικά, ἑρμηνευτικά καί ἀπολογητικά, ποιητικά καί ὁμιλητικά, ἔργα πού συνιστοῦν τήν πνευματική του προσφορά. Ἔγραφε στή Μονή Ἁγίου Σάββα, ὁσάκις ἡσύχαζε ἀπό τούς ἀγῶνες του ὑπέρ τῆς ἀλήθειας πού ἐκπροσωποῦσε. Ὡς συγγραφέας συλλέγει ἀπό κάθε πηγή, κάθε φύσεως γνώσεις, ἀλλά τίς ἀφομοιώνει καί τίς παρουσιάζει μέ μέθοδο καί ἐνάργεια, μέ τή σφραγίδα τῆς προσωπικότητάς του. Εἶναι ὁ παγκόσμιος φωστῆρας τῆς Ἐκκλησίας μας, πού Τή στόλισε μὲ παναρμόνιους ὕμνους.
Γεννημένος πρός τό τέλος τοῦ 7ου αἰ. μ.Χ., στή Δαμασκό ἔλαβε λιπαρά παιδεία. Ἔχοντας ἐνάρετους γονεῖς, καλλιέργησε καί ἀνάλογο ἦθος. Μέ τούς γονεῖς του φρόντισε τήν ἀγορά καί ἀπελευθέρωση αἰχμαλώτων. Ἕνας ἀπό αὐτούς ἦταν καί ὁ Κοσμᾶς, μέ τὸν ὁποῖο ἀνατράφηκαν μαζί. Μοναχός ἀπό τήν Ἰταλία δίδαξε ἐπιμελῶς τούς δύο νέους Φιλοσοφία, Ρητορική, Μουσική, Ἀριθμητική καί Γεωμετρία. Κατόπιν ὁ μέν Κοσμᾶς ἐξελίχτηκε σέ Ἐπίσκοπο Μαϊουμᾶ, γνωστός στήν ἐκκλησιαστική μας ὑμνογραφία, ὁ δέ Ἰωάννης ὑπερέβη τὸν δάσκαλό του στὴ μουσική, τὴν ποίηση, καὶ σὲ ὅλες τὶς ἐπιστῆμες πού διδάχθηκε. Ἦταν σὲ ὅλους γνωστὴ ἡ ἱκανότητά του νὰ συνθέτει καὶ νὰ μελοποιεῖ ὕμνους. «Βαρυνθείς τὰ ἐγκόσμια καὶ τὴ δόξα καὶ τὴν τιμὴ τοῦ κόσμου, μοίρασε τὴν περιουσία του στοὺς φτωχοὺς καὶ μαζὶ μὲ τὸν θετό του ἀδελφό Κοσμᾶ πῆγαν στὴ Λαύρα τοῦ Ἁγίου Σάββα, ὅπου καὶ ἐμόνασαν». Ἀσκήθηκαν στίς τρεῖς μοναχικές ἀρετές, ἤτοι τήν παρθενία, τήν ἀκτημοσύνη καί τήν ὑπακοή.
Κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη, ὁ ἄνθρωπος εἶναι διπλός, δηλαδή ἀπό σῶμα καί ψυχή, καί ἔχει διπλές τίς αἰσθήσεις καί διπλές τίς ἀρετές. Πέντε αἰσθήσεις ἔχει ἡ ψυχή, πού εἶναι: νοῦς, διάνοια, γνώμη, φαντασία, αἴσθηση, καί τίς ὀνομάζουν οἱ σοφοί δυνάμεις. Πέντε αἰσθήσεις ἔχει καί τό σῶμα, ἤτοι: Ὅραση, ὄσφρηση, ἀκοή, γεύση, ἀφή. Διπλές εἶναι οἱ ἀρετές, διπλές εἶναι καί οἱ κακίες. Ὁ ἄνθρωπος ὀφείλει νά γνωρίζει καί νά προσαρμόζεται. Ψυχικές ἀρετές εἶναι οἱ γενικότερες ἀρετές: Ἀνδρεία, φρόνηση, σωφροσύνη, καί δικαιοσύνη. Ἀπό αὐτές γεννιοῦνται οἱ ψυχικές ἀρετές, πίστη, ἐλπίδα, ἀγάπη, προσευχή, ταπείνωση, πραότητα, μακροθυμία, ἀνεξικακία, ἀφοβία, Θεία Γνώση, ἁπλότητα, ἀλυπία, χρηστότητα, ἀοργησία, , εὐφροσύνη, εἰλικρίνεια, ἀταραξία, ἀφιλαργυρία,συμπάθεια, ἐλεημοσύνη, μεταδοτικότητα, κατάνυξη, σεμνότητα, εὐλάβεια∙ αὐτές οἱ ἀρετές συμπίπτουν μέ τούς καρπούς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (Γαλ. 5, 22). Εἶναι οἱ συνιστῶσες καί οἱ ὅροι ὥστε νά καλλιεργεῖται ἡ ἐπιθυμία τῶν μελλόντων ἀγαθῶν, ἡ ἐπιθυμία τῆς Θείας Υἱοθεσίας, ὁ πόθος της Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Μαζί μέ τόν ἅγιο Ἰωάννη τιμοῦμε καί τήν Ἁγία Βαρβάρα. Ἔζησε τόν 3ου αἰ. μ.Χ., κόρη πλούσιου καί φανατικοῦ εἰδωλολάτρη καί μυήθηκε στό ἱερό Εὐαγγέλιο ἀπό τήν ὑπηρέτρια τῆς οἰκογένειας. Ὁ σκληρός καί ἄπονος Διόσκουρος, τυφλωμένος ἀπό τόν φανατισμό του καί μή μπορώντας νά τήν ἀνεχτεῖ, τήν ἔδωσε στόν ἔπαρχο Μαρκιανό πρός τιμωρία. Ἀκολούθησαν φρικτά βασανιστήρια. Στή φυλακή, τῆς παρουσιάστηκε ὁ Χριστός πού τήν ὅπλισε μέ δύναμη λέγοντάς της: – Μή φοβηθεῖς. Μή λυγίσεις. Ἐγώ θά εἶμαι πάντα μαζί σου. Τελικά τήν ἀποκεφάλισε ὁ ἴδιος ὁ πατέρας της∙ «Ταῖς πατρικαῖς χερσί τῷ πατρικῷ ξίφει τήν τελειώσιν δέχεται”, ἀναφέρει ὁ βιογράφος της Συμεών. Τήν ὥρα ἐκείνη, καί ἐνῶ ἦταν καθαρός ὁ Οὐρανός, ἕνας κεραυνός ἔκαψε τόν ἄσπλαχνο πατέρα. Αὐτός ὁ τιμωρός κεραυνός, συμβολίζει τά πυρά τοῦ πυροβολικοῦ μας, τό ὁποῖο ἔχει ὡς προστάτιδά του τήν Ἁγία Μεγαλομάρτυρα Βαρβάρα.
Εἴθε οἱ Ἅγιοι νά πρεσβεύουν γιά ὅλους ἐμᾶς
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ὁ Νικαίας Ἀ λ έ ξ ι ο ς