Ἀρχιστράτηγοι Θεοῦ, λειτουργοί θείας δόξης, τῶν ἀνθρώπων ὁδηγοί, καί ἀρχηγοί Ἀσωμάτωv, τό συμφέροv ἡμῖv αἰτήσασθε, καί τό μέγα ἔλεος, ὡς τῶv Ἀσωμάτων Ἀρχιστράτηγοι (Κοντάκιον)
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἡ Ἁγία Γραφή ἀναφέρεται συχνά στούς Ἀγγέλους καί στό πολύτιμο ἔργο τους, τό ὁποῖο προσεγγίζει εὐλαβικά καί ἡ Ἱερά Παράδοση. Σύμφωνα μέ τή σχετική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας δημιουργήθηκαν πρίν ἀπό τόν ὑλικό κόσμο. Κατά τόν Μέγα Βασίλειο, πρίν τή δημιουργία τῆς Κτίσης ὑπῆρχε ὑπέρχρονη προηγούμενη κατάσταση, τά τάγματα τῶν Ἀγγέλων. Ὁ ἱερός Χρυσόστομος διδάσκει, ὅτι σκοπός τῆς δημιουργίας τους ἦταν ἀφενός ἡ συνεχής συμμετοχή τους στή Θεία Μακαριότητα καί ἀφετέρου ἡ προστασία τῶν ἀνθρώπων.
Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός ὁρίζει τούς Ἀγγέλους ὡς φύσεις νοερές, ἀεικίνητες, αὐτεξούσιες, ἀσώματες. Ὑπηρετῶντας τόν Θεό εἶναι, μέ τή Χάρη Του, ἀθάνατες. Οἱ γνωστικές ἱκανότητές τους εἶναι ἀνώτερες τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά πάντως περιορισμένες. Ἀπό τά μέλλοντα γνωρίζουν μόνον ὅσα τούς ἀποκαλύπτει ὁ Θεός, ἀλλά δέν μποροῦν νά ἐρευνήσουν τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου. Ἀγνοοῦν τό πότε θά γίνει ἡ συντέλεια τοῦ κόσμου καί ἡ Β΄ Παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Ἔχουν ἐλεύθερη προαίρεση, γιά τό ἀγαθό ἤ τό κακό. Ἔτσι προέκυψαν οἱ δαίμονες, πού ἤθελαν ἐξίσωση μέ τόν Θεό.
Ὁ ἀριθμός τῶν Ἀγγέλων εἶναι ἄπειρος. Ἐνδεικτικά, ὁ Κύριος ὁμιλεῖ στή Γεθσημανῆ γιά πάνω ἀπό δώδεκα λεγεῶνες. Οἱ ἀναρίθμητοι Ἄγγελοι εἶναι ὀργανωμένοι σέ ἐννέα τάγματα καί τρεῖς ἱεραρχίες ἤ ταξιαρχίες: Σεραφείμ, Χερουβείμ, Θρόνοι – Κυριότητες, Δυνάμεις, Ἐξουσίες – Ἀρχές, Ἀρχάγγελοι, Ἄγγελοι. Κάθε ἱεραρχία ἐπιτελεῖ συγκεκριμένο ἔργο.
Γνωρίζουμε τόν Γαβριήλ ἀπό τήν ἐμφάνισή του στούς προφῆτες Δανιήλ καί Ζαχαρία, καθώς καί στήν Θεοτόκο. Ὁ Μιχαήλ, μέ τό προσωνύμιο «τίς ὡς ὁ Θεός ἡμῶν», ἐμφανίζεται συχνά στήν Παλαιά Διαθήκη. Ὁ Ραφαήλ, μέ προσωνύμιο «ὁ Κύριος θεραπεύει», ἐμφανίζεται στόν Τωβίτ, μεταφέροντας τίς ἀνθρώπινες προσευχές στόν Θεό. Τή νύχτα τῶν Χριστουγέννων ἐμφανίσθηκε «πλῆθος στρατιᾶς Οὐρανίου, πού αἰνοῦσε τόν Θεό» γιά τήν Σάρκωση τοῦ Υἱοῦ. Ἔτσι διακονοῦν τό ἔργο τῆς Θείας Οἰκονομίας.
Στό ἀρχαῖο ἔργο «Ποιμήν» τοῦ Ἑρμᾶ, γίνεται λόγος γιά τόν προσωπικό φύλακα Ἄγγελο, πού εἶναι γλυκύς, σεμνός, πρᾶος καί διδάσκει τόν δρόμο πρός τό ἀγαθό. Κατά τούς ἱερούς Πατέρες, προϋπόθεση παραμονῆς Ἀγγέλου πλάι στόν ἄνθρωπο, εἶναι ὁ ἅγιος βίος, διαφορετικά ἀπομακρύνεται. Ὁ Ἄγγελος παρηγορεῖ στίς θλίψεις, συμπάσχει μέ τόν ἄνθρωπο, τόν ὁδηγεῖ στή μετάνοια καί τόν προστατεύει ἀπό ὁρατούς καί ἀοράτους ἐχθρούς. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἀναφέρεται σέ στρατόπεδα Ἀγγέλων, προστατῶν πόλεων, ἐνῶ ὁ ἅγιος Ἱππόλυτος παρομοιάζει τήν Ἐκκλησία μέ πλοῖο πού ὁδηγεῖται ἀπό Ἀγγέλους.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τιμᾷ ἐξαρχῆς τούς Ἀγγέλους, ὅπως ἐξέφρασε στήν Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδο. Στόν Ἑβδομαδιαῖο Λειτουργικό Κύκλο τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ἡ Δευτέρα ἀφιερώνεται στούς Ἀγγέλους καί Κανόνες Παρακλητικοί ἀφοροῦν στό Φύλακα Ἄγγελο καί στίς Οὐράνιες Δυνάμεις.
Ὁ Ἐτήσιος Λειτουργικός Κύκλος ἐπανέρχεται στήν τιμή τοῦ Ἀγγελικοῦ Κόσμου, μέ κορυφαία ἑορτή τήν 8η Νοεμβρίου, κατά τήν ὁποία ἑορτάζεται ἡ Σύναξη τῶν Ἀγγέλων ὑπό τόν Ἀρχάγγελο Μιχαήλ, ὡς ἀντίσταση κατά τῆς ἀποστασίας τοῦ Ἑωσφόρου. Στήν κορυφαία ἱερά Ἀκολουθία, πού εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία, οἱ Ἱερεῖς συλλειτουργοῦν μέ τούς Ἀγγέλους. Ἀκόμη, οἱ Μοναχοί, μέ διαρκῆ προσευχή καί ἄσκηση, ἀγωνίζονται γιά νά ὁμοιάσουν στούς Ἀγγέλους, ὥστε νά καλύψουν τό τάγμα τῶν δαιμόνων, τό ὁποῖο ἐξέπεσε. Ἐνδεικτική πάνω στό θέμα ἡ Ἀκολουθία τῆς Μοναχικῆς Κουρᾶς, γνωστή ὡς «Ἀκολουθία τοῦ μεγάλου καί ἀγγελικοῦ Σχήματος».
Εὔχομαι οἱ ἅγιοι Ἄγγελοι νά μᾶς προστατεύουν ἀπό τό κακό καί νά μᾶς ὁδηγοῦν στόν δρόμο τοῦ Θεοῦ.
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ὁ Νικαίας Ἀλέξιος