«Ἐπὶ τοῦ ὄρους μετεμορφώθης, καὶ ὡς ἐχώρουν οἱ Μαθηταί σου τὴν δόξαν σου, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἐθεάσαντο…» (Κοντάκιον)
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἡ Θεία Μεταμόρφωση τοῦ Χριστοῦ, εἶναι πολὺ σημαντικὴ ἑορτὴ, μέ θαυμαστές ἀναφορές καί ἰσχυρές προτυπώσεις γιά τό Πανάγιο πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καί ὑψηλά διδάγματα γιά μᾶς.
Στή Θεία Μεταμόρφωση ὁ Χριστὸς ἀποκάλυψε αὐτὸ πού ἦταν στήν οὐσία. Φανέρωσε δηλαδή τή δόξα τῆς θεότητος, μὲ τὴν ὁποία ἦταν ἑνωμένη ἡ ἀνθρώπινη φύση ἀπὸ τὴ σύλληψή Του στή μήτρα τῆς Θεοτόκου. «Ὁ Χριστὸς μὲ τὴ μεγάλη Του φιλανθρωπία κάλυπτε αὐτὸ ποῦ εἶχε ἀνέκαθεν, ὥστε νὰ μὴν καοῦν οἱ Μαθητές, λόγω τῆς ἀδυναμίας τους, ἐπειδὴ δὲν εἶχαν ἀκόμα προετοιμαστεῖ», μᾶς ἐξηγεῖ ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς. Καί συμπληρώνει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός: «Ὁ Χριστὸς ἐκείνη τὴν ὥρα δὲν προσέλαβε κάτι πού δὲν εἶχε, οὔτε μεταβλήθηκε σὲ κάτι πού δὲν ἦταν, ἀλλὰ φανέρωσε στοὺς μαθητὲς Του αὐτὸ πού ὄντως ἦταν».
Τίς διαπιστώσεις τῶν ἱερῶν πατέρων συνοψίζει ἡ Ὑμνολογία μας: «ὡς ἐχώρουν οἱ Μαθηταί Σου, τήν δόξαν Σου, Χριστέ ὁ Θεός ἐθεάσαντο, ἵνα ὅταν Σε ἴδωσι σταυρούμενον τό μέν πάθος νοήσωσιν ἑκούσιον…». Οἱ Μαθητές, τήν ὥρα τῆς Μεταμορφώσεως, εἶδαν ὅ, τι μποροῦσαν νά δοῦν. Τοῦτο ἔγινε παιδαγωγικῶς∙ Ὅταν θά Τόν ἔβλεπαν στόν Σταυρό ἦταν ἐνδεχόμενο νά κλονιστεῖ ἡ πίστη τους. Ὁ Κύριος κατὰ τὴ Μεταμόρφωση δὲν ἔγινε κάτι ποὺ δὲν ἦταν πρίν, ἀλλὰ φανέρωσε ὅ,τι ἦταν προαιωνίως. Ἦταν πάντοτε λαμπρός, «φῶς ἐκ φωτός», ὅπως ὁμολογοῦμε στὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως. Μεταμορφώνομαι σημαίνει ἀλλάζω μορφή, γίνομαι κάτι ποὺ δὲν ἤμουν προηγουμένως. Στὶς μυθολογίες τῶν ἀρχαίων λαῶν καταγράφονται μεταμορφώσεις θεῶν καὶ ἀνθρώπων. Ἡ Μεταμόρφωση ὅμως τοῦ Σωτῆρος εἶναι ἐντελῶς διαφορετική. Δὲν εἶναι μύθος ἀλλὰ ἱστορικὸ γεγονός, γιὰ τὸ ὁποῖο ἔδωσαν τὴ μαρτυρία τους ὅσοι τὸ ἔζησαν. Γεγονὸς ἱερό, ὑπερφυσικὸ καὶ πολὺ τιμητικὸ γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Εἶναι τό Φῶς ποὺ γεννήθηκε «πρὸ πάντων τῶν αἰώνων» «ἐκ φωτός», ἀπὸ τὸ Φῶς, τὸν Πατέρα.
Ὁ Κύριος ὅμως κατὰ τὴν ἐνανθρώπησή Του «ἐκένωσεν ἑαυτόν» (Φιλιπ. 2, 7), «ἄδειασε» τὸν Ἑαυτό του· δὲν ἔχασε τότε τὴ θεϊκή Του δόξα, ἀλλὰ τὴν ἔκρυψε κάτω ἀπὸ τὴν ταπεινὴ ἀνθρώπινη μορφὴ ποὺ προσέλαβε. Καὶ τώρα, στὴ Μεταμόρφωσή Του, ἄφησε νὰ φανεῖ μιὰ ἀκτίνα ἀπὸ τὴ θεότητά Του· φανέρωσε στοὺς πιὸ ἐκλεκτοὺς μαθητές Του κάτι ἐλάχιστο ἀπὸ τὸ ὑπερβάλλον μεγαλεῖο τῆς θεϊκῆς Του δόξας. Ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Κυρίου σημαίνει ὅτι ὁ Κύριος δὲν ἦταν μόνο ἄνθρωπος· ἦταν καὶ Θεός. Ἦταν ὁ ἐνανθρωπήσας Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστός, ἔδειξε τὴν δόξα τῆς θεότητός του, πού τὴν κρατοῦσε ἀφανῆ, στὸ φαινόμενο αἰσθητά σῶμα, ἐπειδὴ οἱ ἄνθρωποι δὲν μποροῦσαν νὰ τὴν ἀντικρύσουν.
Στὴ Μεταμόρφωση ὁ Χριστὸς μᾶς ἔδειξε τὴν Θεότητά του, μᾶς ἔδειξε τὴν λαμπρότητα πού ἔχασε ὁ Ἀδὰμ παραβαίνοντας τὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ∙ μᾶς ἔδειξε πῶς θὰ εἶναι ὁ καινὸς ἄνθρωπος στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Κατά τόν ἱερό Χρυσόστομο: «Ὁ Χριστός, κατὰ τὴν ὥρα τῆς Μεταμόρφωσης, κινούμενος ἀπὸ φιλανθρωπία δὲν ἔδειξε τὴν πληρότητα τῆς Θεϊκῆς του μορφῆς ἀλλὰ μία μικρὴ ἐνέργειά της ἔτσι ὥστε οὔτε οἱ μαθητὲς Του νὰ κινδυνεύουν νὰ χάσουν τὴν ζωὴ τους ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ πληροφορήσει ὅλους ἐμᾶς, ποιὰ εἶναι ἡ θεϊκὴ δόξα τῆς Βασιλείας». Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ τὸ μυστήριο τῆς Μεταμορφώσεως εἶναι ἀφενός ἀποκάλυψη τῆς Βασιλείας, ἀφετέρου καὶ ἔκφραση τῆς ἀγάπης καὶ τῆς φιλανθρωπίας τοῦ Θεοῦ.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Χριστοῦ στὸ ὄρος Θαβώρ ἔγινε, σύμφωνα μὲ τοὺς ἱεροὺς Εὐαγγελιστές, σαράντα ἡμέρες πρὶν ἀπὸ τὸ Πάθος τοῦ Χριστοῦ. Καί ἐπειδή ὁ χρόνος αὐτὸς συμπίπτει μὲ τὴν Μεγάλη Τεσσαρακοστή καὶ δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ἑορταστεῖ πανηγυρικά, γι’ αὐτὸ καί μεταφέρεται στίς 6 Αὐγούστου. Καί αὐτό δέν ἔγινε τυχαῖα∙ ὁρίστηκε 40 ἡμέρες πρίν ἀπό τήν Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἑορτῆς ἴσης πρός τήν Μ. Παρασκευή.
Πέρα ὅμως ἀπό τίς ἡμερομηνίες, ἀντλοῦμε καί διδάγματα σοφά γιά μᾶς. Ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Χριστοῦ μᾶς δείχνει τόν βαθύτερο σκοπό τῆς ζωῆς, τόν ὁποῖο διακονεῖ ἡ Ἐκκλησία διά τῶν ἱερῶν Μυστηρίων Της. Τούτη ἡ περίοδος τῆς νηστείας προσφέρεται γιά Ἐξομολόγηση καί συμμετοχή στό Ποτήριο τῆς Ζωῆς. Ἡ Ἐκκλησία ὁδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο στὴ Θέωση, πού εἶναι ἡ ὅραση τοῦ Ἀκτίστου Φωτός. Μᾶς βοηθάει γιά τήν προσωπική μας ἀνάβαση στό νοητό ὄρος τῆς Θεοπτίας. Ἐμεῖς, ἄς κάνουμε τήν ἄσκησή μας στά προηγούμενα ἀναγκαῖα στάδια τῆς Κάθαρσης καί τοῦ Φωτισμοῦ καί τά ὑπόλοιπα θά τά οἰκονομήσει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ.
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ὁ Νικαίας Ἀλέξιος