«Σήμερον τῶν ὑδάτων,ἁγιάζεται ἡ φύσις, καὶ ῥήγνυται ὁ Ἰορδάνης,
καὶ τῶν ἰδίων ναμάτων ἐπέχει τὸ ῥεῦμα, Δεσπότην ὁρῶν ῥυπτόμενον»
(Ὕμνος τοῦ Μ. Ἁγιασμοῦ)
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Ἡ σημερινή ἡμέρα ὀνομάζεται ἀπό τούς πρώτους χριστιανικούς αἰῶνες ὡς ἑορτή «τῶν Φώτων», δεδομένου ὅτι σήμερα βαπτίζονταν, δηλαδή φωτίζονταν οἱ Κατηχούμενοι. Σήμερα ἔχουμε τήν φανέρωση τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ὁ Πατήρ φανερώθηκε ἀπό τόν Οὐρανό, δηλώνοντας ὅτι «Οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα». (Ματθ. 3, 17). Ὁ Υἱός φανερώθηκε δεχόμενος τό Βάπτισμα ἀπό τόν Τίμιο Πρόδρομο. Τό Ἅγιον Πνεῦμα ἔκαμε αἰσθητή τήν παρουσία Του μέ τήν μορφή περιστερᾶς πάνω ἀπό τόν βαπτιζόμενο Θεάνθρωπο Ἰησοῦ Χριστό.
Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος σέ ὁμιλία του εἰς τά ἅγια Φῶτα τονίζει ὅτι «ἡ σημερινή ἑορτή ἔχει ὡς ἀρχή τό βάπτισμα τοῦ Χριστοῦ μας, τοῦ Ἀληθινοῦ Φωτός ”ὅ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τόν κόσμον” (Ἰω. 1, 9) καί ταυτόχρονα πραγματώνει τόν καθαρισμό μας καί βοηθάει νά λάμπει τό φῶς πού ἔχουμε λάβει ἀπό τόν Θεό στή Δημιουργία καί τό κάναμε σκοτεινό (μέ τήν ἁμαρτωλότητά μας)». Συνεπῶς ἑορτάζουμε οἱ πιστοί σήμερα τόν προσωπικό μας φωτισμό καί τήν πνευματική μας ἀναγέννηση, μέ ἀφετηρία τή Βάπτιση τοῦ Χριστοῦ.
Ἡ ἑορτή τῶν Θεοφανείων ἦταν ἀρχικά ἑνωμένη μέ τήν ἑορτή τῶν Χριστουγέννων ὡς ἑορτή τῆς «Θείας Ἐπιφανείας», πού ἐξέφραζε καί ἐκφράζει πάντα τή Θεία Ἀγάπη πρός τόν ἄνθρωπο καί τήν προσδοκία τῆς σωτηρίας του. Μέ τή σάρκωσή Του ὁ Χριστός κάνει τό πρῶτο βῆμα πρός τόν ἄνθρωπο. Εἶναι ἡ ὑπακοή στόν Νόμο καί ἡ τήρηση ὅλων τῶν θεσμίων, προκειμένου νά ἐμφανισθεῖ ὡς ταπεινός ἄνθρωπος ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους. Νά μήν τούς ἐντυπωσιάσει, νά μήν τούς τρομάξει, νά μήν στερήσει τό δικαίωμα τῆς ἐλεύθερης ἐπιλογῆς. Σήμερα, μέ τό Θεῖο Βάπτισμά Του, ἐγκαινιάζει ἐπίσημα τό ἔργο Του. Ἀποσύρεται στήν ἔρημο, νικάει τούς πειρασμούς καί ἀρχίζει τή διδασκαλία Του, θαυματουργώντας ὅπου κρίνει ἀπαραίτητο.
Εἶναι χαρακτηριστικός ὁ ὕμνος τῆς ε΄ ὠδῆς τοῦ κανόνα: «Ἰησοῦς ὁ ζωῆς ἀρχηγός, λῦσαι τό κατάκριμα ἥκει, Ἀδάμ τοῦ πρωτοπλάστου, καθαρσίων δέ, ὡς Θεός μή δεόμενος, τῷ πεσόντι καθαίρεται ἐν τῷ Ἰορδάνῃ, ἐν ᾧ τήν ἔχθραν κτείνας, ὑπερέχουσαν πάντα νοῦν, εἰρήνην χαρίζεται». Ἐκεῖνος δέν εἶχε ἀνάγκη καθαρισμοῦ ὡς ἀναμάρτητος, ἀλλά ἔρχεται νά καθαρίσει ἐμᾶς καί νά μᾶς χαρίσει τήν εἰρήνη πού ὑπερβαίνει κάθε διάνοια. Χωρίς αὐτήν τήν εἰρήνη ὁ ἄνθρωπος καταντᾷ στή ζωή του “κάλαμος ὑπό ἀνέμου σαλευόμενος”, ἕρμαιος στά ῥεύματα τοῦ κόσμου, σέ μιά συνεχή σύγχυση καί ἀβεβαιότητα, χωρίς κάποια προοπτική. Ἡ εἰρήνη δέν εἶναι κοσμική ὑπόθεση, οὔτε βασίζεται σέ ὑπογραφές πού διαρκοῦν μέχρι νά στεγνώσει τό μελάνι στά χαρτιά. Ἡ εἰρήνη τοῦ ἀνθρώπου στηρίζεται στή σχέση του μέ τόν Θεό καί αὐτή εἶναι δυνατή μόνο μέ τήν ταπείνωση ἐνώπιον τοῦ Θρόνου Του καί τήν ταπεινότητα στή σχέση μέ τά λοιπά πλάσματά Του.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Ὁ βαπτιζόμενος Χριστός ταπεινώνεται ἐνώπιον τοῦ δούλου Του, γιά νά δείξει σέ μᾶς ὅτι ὁ δρόμος γιά τή σωτηρία μας ἔχει ὡς ἀφετηρία τήν ταπείνωση. Μιμητές τοῦ Κυρίου καί ἐμεῖς οἱ πιστοί, ἄς προσεγγίσουμε τή σημερινή Μεγάλη Ἑορτή μέ τήν ἀπόφαση γιά ἐσωτερική κάθαρση, ὥστε νά προσεγγίσουμε τόν φωτισμό, ὁ ὁποῖος δέν μπορεῖ νά δοθεῖ ἀπό τά σχήματα τοῦ κόσμου τούτου. Ὁ φωτισμός εἶναι δωρεά τοῦ Θεοῦ, στόν ἄνθρωπο πού προσεγγίζει εὐλαβικά τό μυστήριο τῆς σωτηρίας. Ἡ πορεία μας πρέπει νά εἶναι δρόμος ταπείνωσης ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί ἐνώπιον τῶν συνανθρώπων μας, καί ὅλης τῆς Δημιουργίας, ἀκόμη καί τοῦ Φυσικοῦ Περιβάλλοντος, πού πρέπει νά τό δοῦμε φιλικά καί μέ σεμνότητα καί ὄχι κατακτητικά καί αὐθαίρετα. Ἡ κλιματική ἀλλαγή προειδοποιεῖ ἔντονα καί εἶναι κρῖμα νά μήν στοχαζόμαστε τά σχετικά μηνύματα.
Ἐπικαλοῦμαι τόν θεῖον φωτισμόν πρός ὅλους σας
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
+ Ὁ Νικαίας Ἀλέξιος