-71-
Αν ο Θεός υπάρχει, αναγνωρίζω ότι όλα τα λάθη προέρχονται από μένα και όχι από Αυτόν. Αν κρατώ μια τέτοια στάση, ο Θεός θα μου δώσει το πνεύμα της μετανοίας.
-72-
Όταν βλέπουμε τον Χριστό «καθώς εστί», αρχίζουμε να βλέπουμε τον ίδιο τον εαυτό μας, να συνειδητοποιούμε πόσο μεγάλοι και άθλιοι αμαρτωλοί είμαστε, και να θρηνούμε για τον εαυτό μας. Η αγάπη για ολόκληρο τον κόσμο γεννιέται κατά το μέτρο του θρήνου μας. Παύουν τα σχίσματα. Είμαστε όλοι ένα εν τω Χριστώ.
-73-
Μόνον όταν μας φωτίσει το φως του Χριστού, μπορούμε να βλέπουμε τις αμαρτίες μας. Με την προσευχή η καρδιά αρχίζει σιγά-σιγά να συλλαμβάνει τις επιδράσεις των πνευμάτων που γεμίζουν τον κόσμο. Αντί να προοδεύουμε, βλέπουμε με ολοένα και μεγαλύτερη οξύτητα τα πάθη που μας κατέχουν. Κατά παράδοξο τρόπο, το αίσθημα αυτό της μη προόδου είναι πρόοδος. Έστω και αν δεν έχουμε δε ακόμη το άκτιστο Φως του Θεού, μέσω αυτού βλέπουμε τις αμαρτίες μας.
-74-
Δεν μπορούμε να αποκτήσουμε την καθαρά προσευχή παρά μόνο με τη μετάνοια. Όταν μετανοούμε, δηλαδή όταν καθαριζόμαστε από κάθε αμαρτωλό πάθος, γινόμαστε σιγά-σιγά ικανοί να εισέλθουμε στο Θείο Φως.
-75-
Η οδός προς τη γνώση του Θεού διέρχεται πρωτίστως μέσα από την πίστη, την αγάπη του Χριστού και τη μετάνοια.
-76-
Είθε να δώσει ο Θεός σε όλους σας το πνεύμα της μετανοίας. Κλαίτε για τα λάθη σας, κλαίτε για να μην «ξηρανθεί» η καρδιά σας.
-77-
Το βασικότερο πράγμα είναι να κρατούμε πάντοτε την επίγνωση της ανεπάρκειάς μας ενώπιον του Θεού. Τότε μπαίνουμε σε διαρκή ένταση ανάμεσα στην αυτομεμψία και την αγάπη του Χριστού, τη μετάνοια και την ελπίδα στο έλεος του Θεού. Από τη μία πλευρά ζούμε στην οδύνη γιατί είμαστε τόσο μακριά από τον Θεό που αγαπάμε. Από την άλλη αυτή η οδύνη και αυτή η αγάπη ενεργούν σαν εσωτερική φωτιά και μας ωθούν με δύναμη προς τον Θεό. Η ένταση αυτή βρήκε την «τομωτέρα» έκφρασή της στο λόγο του Χριστού προς τον Γέροντα Σιλουανό: «Κράτει τον νου σου εις τον άδην, και μη απελπίζου». Ο λόγος αυτός μπορεί να προκαλέσει φόβο, φρίκη και πανικό, αλλά δεν πρέπει να μας συντρίβει. Αποτελεί τη θεμελιώδη αρχή της «εν Χριστώ» ζωή μας.
-78-
Πως μπορούμε να είμαστε συνεχώς στο «πυρ» της κολάσεως και των παθών και να δεχόμαστε συγχρόνως από το Άγιο Πνεύμα την πληροφορία της σωτηρίας μας; Σ’ αυτό μας φωτίζει η εσωτερική κατάσταση του Χριστού στο Γολγοθά. Πρώτα, λέει στο ληστή: «Σήμερον με’ Εμού έση εν τω παραδείσω». Αργότερα, κραυγάζει: «Ινατί με εγκατέλειπες»; Οι δύο αυτές στιγμές δεν κάνουν παρά μόνο μία. Κάτω από τις διάφορες μορφές, η κατάσταση αυτή του Χριστού στο Γολγοθά είναι πάντοτε παρούσα στον άνθρωπο και μεταμορφώνει το ίδιο το περιεχόμενο της ζωή του. «Χαίρειν μετά χαιρόντων και κλαίειν μετά κλαιόντων», λέει ο Απόστολος Παύλος. Για μας οι λόγοι αυτοί είναι ακατάληπτοι.
-79-
Δεν πρέπει να ισχυριζόμαστε ότι επαναλαμβάνουμε την εμπειρία των Αγίων Σιλουανού, Ισαάκ του Σύρου, Συμεών του Νέου Θεολόγου, Γρηγορίου του Παλαμά ή Σεραφείμ του Σάρωφ. Στην πνευματική ζωή δεν υπάρχει επανάληψη ακριβής, ταυτόσημη, αλλ’ απλώς αναλογία στο πνεύμα, στην ένταση που προϋποθέτει ο λόγος: «Κράτει τον νουν σου εις τον άδην, και μη απελπίζου».
-80-
Δεν πρέπει να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με κανένα πρόσωπο. Ο καθένας από μας, όσο μικρός και αν είναι, είναι μεγάλος ενώπιον του Αιωνίου. Ο Θεός συνάπτει με κάθε ανθρώπινη ύπαρξη καρδιακή και μοναδική σχέση.
Απόσπασμα από το βιβλίο «Περί Πνεύματος και Ζωής», Αρχιμ. Σωφρονίου (Σαχάρωφ), Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ Αγγλίας, 1995, σελ. 35-38