Το Κελλί σας να είναι απλό σαν σπηλιά και κατανυκτικό σαν Εκκλησία. Όχι μούχλα, δηλαδή να βαριώμαστε και την βαριομάρα μας να την θεωρούμε αρετή και άσκηση. Μην ξοδεύετε τον χρόνο σας σε χαζά πράγματα. Κατά την διάρκεια της ημέρας που έχομε διακονήματα, να έχωμε ανοιχτό στο κελλί μας ένα πνευματικό βιβλίο και ένα μικρό κομποσχοίνι και κατά διαστήματα ανά μία ώρα ή περισσότερο, όπως επιτρέπει το διακόνημα, να μπαίνωμε στο κελλί μας να διαβάζωμε κάτι και να κάνωμε ένα κομποσχοινάκι για μας, για όσους κινδυνεύουν, για τα ορφανά παιδιά, για όσους πονούν και έτσι μαζεύομε τον νου μας και δεν εργαζόμαστε σαν λαϊκοί.
Σαν μοναχοί πρέπει να αγωνιζώμαστε να διώχνουμε τους σαρκικούς λογισμούς. Αν λέγαμε συνεχώς την ευχή, οι σαρκικοί λογισμοί δεν θα μπορούσαν να μας κάνουν κακό. Ο μοναχός και άλλη αρετή να μην έχη, τουλάχιστον πρέπει να φυλάη παρθενία.
Οι παλαιοί ζούσαν με άσκηση μεγάλη, με αυταπάρνηση, με υπακοή. Το μυστικό στην μοναχική ζωή είναι να κόβη κανείς το θέλημά του και στον μικρότερο, όχι μόνο εξωτερική υπακοή, αλλά με χαρούμενη διάθεση εσωτερική για την αγάπη του Θεού στο φρόνημα του Γέροντα.
Στην αρχή της καλογερικής ζωής χρειάζεται ζήλος. Ο ζήλος ο πνευματικός σε βοηθά να ξεφεύγης από τις παγίδες της ραθυμίας.
Όσο μεγάλη και αν είναι η νύχτα, δεν φθάνει στον μοναχό για να κάνη τα πνευματικά του. (Δηλαδή δεν χορταίνει να προσεύχεται όλη την νύχτα).
Ο μοναχός πρέπει να αγωνίζεται μέσα στο κελλί του με ακρίβεια, σαν να είναι μέσα σε γυάλινο κελλί και τον βλέπουν οι άλλοι.
Όσο πιο λίγα πράγματα έχει ανάγκη ο μοναχός, τόσο πιο αληθινός μοναχός είναι.
Πρέπει να μειώνουμε τα ελαττώματά μας.
Όταν αναπαυθή πνευματικά ο μοναχός κοντά σε έναν Γέροντα, μένει και μέσα σε μια ρεματιά με υγρασία και σε ένα παλαιό Κελλί, δεν τον πειράζει.
Ο μοναχός όταν δεν βλέπη άνθρωπο, βλέπει πολλούς ανθρώπους (Με τρόπο πνευματικό δια της προσευχής του).
Άμα έχης πρόβλημα με τον θόρυβο στο Μοναστήρι και στην έρημο θα το βρης. Γι’ αυτό, χρειάζεται να βρούμε την ησυχία μέσα στον θόρυβο, καλλιεργώντας τον καλό λογισμό.
Αν δεν βρούμε ησυχία μέσα στην εξωτερική ανησυχία, δεν θα βρούμε ησυχία ούτε στην βαθύτερη έρημο.
Έργο του μοναχού είναι η μετάνοια. Για να μετανοήση όμως κανείς πρέπει να γνωρίση τον εαυτό του και τις αδυναμίες του.
Προσευχή να κάνης καρδιακή. Όχι μόνο με τα χείλη. Λιγότερες φορές την ευχή και με την καρδιά. Να κινηθής στον χώρος της δοξολογίας. Αν ο Μοναχός δεν κολλήση στην προσευχή, θα βασανίζεται άδικα.
Να μην μάθουμε την ευχή μηχανικά, τικ-τακ σαν ρολόϊ, γιατί δεν βοηθά, αλλά σκεπτόμενοι την αμαρτωλότητά μας και την πολλή αγάπη του Θεού, και έτσι μόνη της η ψυχή κινείται στην προσευχή.
Ίσως δυο-τρεις μοναχοί μπορούν να προσεύχωνται συνέχεια χωρίς να κάνουν εργόχειρο. Σήμερα μπορεί να μην υπάρχη κανείς.
Τον γκρινιάρη και στον παράδεισο να τον βάλη ο Θεός δεν θα αναπαυθή και από μόνος του θα πάη στην κόλασι, γιατί θα ‘χη παράπονα. Η γκρίνια είναι μεγάλο κακό και όποιος την έχει, δεν προχωρά πνευματικά.
Απόσπασμα από το βιβλίο: Ό Όσιος Παϊσιος (Μαρτυρίες-Περιστατικά-Διδαχές), Ενωμένη Ρωμηοσύνη, Ορθόδοξο Βίωμα 3, Θεσσαλονίκη 2016, σελ. 223-226