«Δεύτε άπαντα τα έθνη, το ευλογημένον ξύλον προσκυνήσωμεν,
δι’ ου γέγονεν η αιώνιος δικαιοσύνη…»
Αγαπητοί μου αδελφοί,
Η αγία μας Εκκλησία εορτάζει σήμερα τη μεγάλη εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού. Η ημέρα «φέρει τα ίσα της Μεγάλης Παρασκευής», αφενός με το ιερό Ευαγγέλιο να μας μεταφέρει στα τότε γεγονότα και αφετέρου με τήρηση αυστηρής νηστείας.
Η εποποιΐα της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού είναι γνωστή από την εκκλησιαστική μας ιστορία. Προηγήθηκε το όραμα του Μ. Κωνσταντίνου, με τον Τίμιο Σταυρό στον Ουρανό και την επιγραφή «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ». Η Αγία Ελένη κατόρθωσε να ανακαλύψει τον Σταυρό του Κυρίου, και να τον ταυτοποιήσει με θαυματουργικό τρόπο. Τούτο συνέβη στις 6 Μαρτίου του 326 μ.Χ. Ο πιστός λαός αναφώνησε το «Κύριε ελέησον» στην τότε ύψωση του Τιμίου Ξύλου. Η Εκκλησία μας τιμά το ιερό γεγονός την Γ’ Κυριακή των Νηστειών, που συμπίπτει με τις αρχές Μαρτίου.
Ακολούθησε η εμφάνιση του Τιμίου Σταυρού στα Ιεροσόλυμα το 346 μ.Χ. Την τρίτη ώρα της 7ης Μαΐου (9η πρωινή) εμφανίστηκε ο Ζωοποιός Σταυρός πάνω από τον Γολγοθά, μέσα σε υπερφυσικό φως, εκτεινόμενος προς το όρος των Ελαιών. Οι πιστοί της Ιερουσαλήμ κατελήφθησαν από δέος και έκσταση και όλοι μαζί με τον Επίσκοπο της αγίας Πόλεως δοξολόγησαν τον Θεό. Πολύ αργότερα καθιερώθηκε στην Βασιλεύουσα η «Πρόοδος του Τιμίου Σταυρού», δηλαδή η λιτάνευση του Τιμίου Ξύλου στους δρόμους της Πόλης προς αγιασμό των πιστών. Το γεγονός αυτό τιμάται την 1η Αυγούστου.
Το 614 οι Πέρσες κυρίεψαν την Ιερουσαλή, λεηλάτησαν τα Πανάγια Προσκυνήματα και πήραν μαζί τους, ως πολύτιμο λάφυρο, τον Τίμιο Σταυρό, μαζί με τον Πατριάρχη Ζαχαρία, ο οποίος τον κρατούσε στην αγκαλιά του. Ύψιστο θέμα σεβασμού για τους πιστούς και γοήτρου για την αυτοκρατορία ήταν η επάνοδος του Τιμίου Ξύλου στην Αγία Πόλη. Τούτο έγινε κατορθωτό το 626 από τον αυτοκράτορα Ηράκλειο και ακολούθησε η Ύψωση του στα Ιεροσόλυμα. Ήταν παγκόσμια η αγωνία, αλλά και η χαρά, όταν το ιερό σύμβολο επανήλθε στη θέση του.
Ο Σταυρός του Κυρίου ερμηνεύει την καινή εντολή της αγάπης. Αποκορύφωμα της αγάπης είναι η σταυρική θυσία του Κυρίου για τη σωτηρία μας. Αν αγαπάς θυσιάζεσαι γι’ αυτόν που αγαπάς, αλλιώς δεν τον αγαπάς. Μάλιστα ο Κύριος θυσιάστηκε υπέρ ασεβών και αμαρτωλών. «Χριστός όντων ημών ασθενών…υπέρ ασεβών απέθανε» (Ρωμ. 5, 6-8).
Αδελφοί μου αγαπητοί,
Η σταυρική θυσία κορυφώνει τη Θεία Οικονομία. Ο Κύριος «πάντας ανθρώπους θέλει σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν» (Α΄Τιμ. 2, 4) και η σωτηρία αρχίζει όταν ο άνθρωπος εναρμονίσει το θέλημά του με το άγιο θέλημα του Θεού. Η δύναμη του Σταυρού ανατρέπει την ανθρώπινη λογική. «Ο λόγος ο του σταυρού τοις μεν απολλυμένοις μωρία εστί, τοις δε σωζομένοις ημίν δύναμις Θεού εστί» (Α΄Κορ. 1, 18 ἑξ.).
Η ύψωση του Τιμίου Σταυρού δε γίνεται μόνον κατά την εορτή αυτή, αλλά κάθε φορά, που μετανοεί μια ψυχή και πλησιάζει τον Θεό. Άλλωστε «χαρά έσται εν τω ουρανών επί ενί αμαρτωλώ μετανοούντι» (Λουκ. 15, 7). Με δεδομένο ότι η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού φανερώνει τον θρίαμβο της θυσιαστικής αγάπης του Σταυρωμένου Κυρίου, ας μετάσχουμε κι εμείς σ’ αυτό το ιερό πανηγύρι, σταυρώνοντας τα πάθη και τις αδυναμίες μας, μετανοώντας και αποφασίζοντας να στοιχηθούμε ταπεινά και ευλαβικά κάτω από τη σκιά του Σταυρού. Και ας ψάλλουμε ευλαβικά «Δεύτε άπαντα τα έθνη, το ευλογημένον ξύλον προσκυνήσωμεν, δι’ ου γέγονεν η αιώνιος δικαιοσύνη».
Τα έτη σας πολλά και ευλογημένα
με τη Χάρη του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού
Με πατρικές ευχές
Ο Μητροπολίτης σας
† Ο Νικαίας Αλέξιος