Νινέτας Βολουδάκη – φιλολόγου
Κάποτε, ο άνθρωπος κοίταζε τον κόσμο γύρω του κι έβλεπε παντού μυστήρια. Το ταξίδι του ήλιου στον ουρανό ήταν ένα μυστήριο. Το «κρυφτό» που παίζει η σελήνη με τη γη ήταν μυστήριο. Η τρομαχτική δύναμη της καταιγίδας κι η αναπάντεχη φωτιά του κεραυνού ήταν ένα μυστήριο. Το άπειρο του νυκτερινού ουρανού με τα αμέτρητα αστέρια ήταν ένα μυστήριο. Η άβυσσος της ψυχής του ανθρώπου ήταν ένα μυστήριο.
Όμως, επειδή το ανθρώπινο είδος «φύσει τού ειδέναι ορέγεται» βάλθηκε να ψάξει και να απομυθοποιήσει όλα τα μυστήρια τού κόσμου του. Έτσι, ο ήλιος έπαψε να είναι ο αρματηλάτης πού οδηγεί τα φλόγινα άλογά του στον ουρανό και έγινε μία μπάλα φωτιάς στο κέντρο τού ηλιακού μας συστήματος. Η σελήνη έχασε την μαγεία της, πατήθηκε, κατακτήθηκε κι αποδείχτηκε ένας άχαρος βράχος πού γυρίζει γύρω απ’ τη γη. Η καταιγίδα κι ο κεραυνός προβλέπονται και ελέγχονται και έπαψαν να τρομάζουν πιά τον άνθρωπο, ο δε νυκτερινός ουρανός –παρ’ όλο πού εξακολουθεί να είναι άπειρος- παρακολουθείται από τεράστια τηλεσκόπια πού ψάχνουν τα βάθη του και δορυφόρους πού στέλνουν φωτογραφίες στη γη και «μιλούν» για γαλαξίες, νεφελώματα, ηλιακά συστήματα, μαύρες τρύπες και πάει λέγοντας…
Ο άνθρωπος τού εικοστού αιώνα δεν έχει χώρο για μυστήρια στη ζωή του. Όλα τα θεωρεί εξηγημένα κι όσα δεν είναι θα εξηγηθούν στο άμεσο μέλλον- κι όλα θεωρεί ότι τα ελέγχει. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα δύο μυστήρια πού εξακολουθούν να παραμένουν terra incognita για την ανθρωπότητα, παρά τίς επίμονες προσπάθειες πού γίνονται για την κατανόησή τους: το μυστήριο τού έρωτα και το μυστήριο τού θανάτου. Δύο μυστήρια πού είναι σχεδόν όμοια για την καταλυτική σημασία πού έχουν στην ανθρώπινη ζωή. Κι αυτό δεν το επισημαίνει κανείς άλλος, παρά ο ίδιος ο Θεός, στο πρώτο ερωτικό ποίημα πού γράφτηκε προτού ο άνθρωπος ξεκινήσει όλη τη ρομαντική ερωτική φιλολογία, έτσι όπως εξελίχθηκε από τον Μεσαίωνα και μετά: «Θες με ως σφραγίδα επί τήν καρδίαν σου, ως σφραγίδα επί τόν βραχίονά σου ότι κραταιά ως θάνατος αγάπη…».
Ο άνθρωπος τού 21ου αιώνα δεν είναι διατεθειμένος να κάνει κόπο για κάτι άλλο πέρα από τον εαυτό του, τίς φιλοδοξίες του και την αυτολατρεία του. Έχει συνηθίσει να βρίσκει τη γνώση στα επιστημονικά εργαστήρια, στα μικροσκόπια και τα πειράματα, αλλά τα μυστήρια δεν μαθαίνονται έτσι
Με τον ίδιο ποιητικό λόγο πού κυριαρχεί σ’ όλη τη Δημιουργία, ο Θεός μάς επισημαίνει ότι το μυστήριο τής αγάπης σφραγίζει την καρδιά και τον βραχίονα τού ανθρώπου, δηλαδή, ολοκληρώνει τον συναισθηματικό του κόσμο και γίνεται η κινητήρια δύναμη όλων των έργων του. Κι αυτή η πραγματικότητα δεν καταλύεται ούτε από τον θάνατο. Αυτό το μυστήριο της «κραταιάς αγάπης» διαλέγει δύο όντα προτού καν υπάρξουν, προτού καν ξεκινήσει ο χρόνος γι’ αυτούς και τους ενώνει μέσα στον χρόνο και, νικώντας τον θάνατο, τούς κρατάει σφραγισμένους τον έναν με την καρδιά και τη δύναμη και τη ζωή τού άλλου για όλη την άχρονη αιωνιότητα, αποδεικνύοντας σαν σέ μία μαθηματική εξίσωση ότι ο χρόνος θα καταργηθεί και θάνατος δεν υπάρχει. Όμως, όπως όλα τα μυστήρια, έτσι και το μυστήριο τής «κραταιάς αγάπης» πού νικάει τον θάνατο, δεν μπορεί να γίνει κτήμα πολλών. Η γνώση των μυστηρίων -πού βρίσκει την τελείωση στη σιωπή, γιατί δεν μπορεί να κλειστεί μέσα σέ λέξεις- κερδίζεται μετά από πολύ κόπο.
Ο άνθρωπος τού 21ου αιώνα δεν είναι διατεθειμένος να κάνει κόπο για κάτι άλλο πέρα από τον εαυτό του, τίς φιλοδοξίες του και την αυτολατρεία του. Έχει συνηθίσει να βρίσκει τη γνώση στα επιστημονικά εργαστήρια, στα μικροσκόπια και τα πειράματα, αλλά τα μυστήρια δεν μαθαίνονται έτσι. Επί πλέον, το μυστήριο τής «κραταιάς αγάπης» θέλει δύο για να τελειωθεί, αλλά ο άνθρωπος τού 21ου αιώνα γεννιέται με τον εαυτό του, ζει με τον εαυτό του και πεθαίνει με τον εαυτό του, στερώντας έτσι από τον εαυτό του τίς προϋποθέσεις για να το γνωρίσει. Το αστείο είναι ότι στις μέρες μας, περισσότερο από ποτέ γίνεται λόγος και χύνεται άφθονο μελάνι αναλύοντας τον έρωτα, από τη χημεία τού εγκεφάλου πού υποτίθεται ότι έλκει τα δύο φύλα, μέχρι τίς λεπτομερείς ψυχαναλύσεις πού υποτίθεται ότι θα λύσουν τα προβλήματα των σχέσεών τους. Και πιστέψαμε, έτσι, ότι θα διορθώσουμε όλα τα λάθη και θα μετατρέψουμε τίς αποτυχίες σέ επιτυχίες.
Διαπιστώσαμε ότι από τίς πρώτες οργανωμένες κοινωνίες, ο γάμος και η οικογένεια και η ανατροφή των παιδιών ήταν η προεπιλεγμένη κοινή καριέρα όλων των γυναικών, κι αυτό δεν μάς άρεσε. Και το αλλάξαμε. Αλλά δεν μάς αρέσει ούτε και τώρα πού το αλλάξαμε, γιατί οι γυναίκες αισθάνονται εξουθενωμένες πού έχουν και την καριέρα τους εκτός σπιτιού και τίς ευθύνες τού σπιτιού επί πλέον. Δεν μάς άρεσε πού παλιά είχαν ένα μόνο σύντροφο και μ αυτόν περνούσαν όλη τη ζωή τους. Και τώρα άντρες και γυναίκες αλλάζουν συντρόφους σαν να είναι μπλουζάκια και καταλήγουν σέ έναν και ζουν μαζί για να τον «δοκιμάσουν» μέχρι να παντρευτούν και, σέ πολλές περιπτώσεις κάνουν και παιδιά, τα οποία γίνονται παρανυφάκια στο γάμο των γονιών τους.
Καμμιά «δοκιμή» όμως δεν εμποδίζει το διαζύγιο, το οποίο συνήθως έρχεται σέ πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Χρόνο με τον χρόνο, οι «διορθωτικές κινήσεις» πού υποτίθεται ότι θα βελτιώσουν τίς σχέσεις των δύο φύλων, οδηγούν ολοένα και περισσότερο στην αντίθετη όχθη. Οι τελευταίες «οδηγίες» για τίς σχέσεις των παντρεμένων ζευγαριών είναι αυτές πού γράφονται στο πολυδιαφημισμένο βιβλίο ενός -πολύ γνωστού στην Αγγλία- δηλωμένου άθεου συγγραφέα, τού Alain de Botton. Το βιβλίο How to Think More About Sex, κυκλοφορήθηκε τον Απρίλιο και υπόσχεται να λύσει τα προβλήματα πού δημιουργούνται σ’ έναν γάμο από τίς κοινωνικές απαγορεύσεις πού θεσπίστηκαν εξαιτίας τής επιρροής τής θρησκείας στην διαμόρφωση των κοινωνικών κανόνων. Προτείνει, λοιπόν, ο συγγραφέας, να αρθούν όλες οι απαγορεύσεις και να θεσπιστούν οι ακριβώς αντίθετοι κανόνες. Έτσι, η μοιχεία, αντί να θεωρείται αιτία διαλύσεως ενός γάμου, πρέπει να θεωρείται σαν κάτι πολύ καλό, κάτι πού «δένει» περισσότερο το ζευγάρι και ενισχύει τη σχέση του.
Η γνώμη αυτού τού συγγραφέα έχει μεγάλη βαρύτητα στη διαμόρφωση των νέων ηθών, αφού θεωρείται ειδικός στο θέμα και ταξιδεύει σέ όλη την Αγγλία και τη Σκωτία, δίνοντας διαλέξεις, θέλοντας να πείσει τούς οπαδούς του ότι το να πιστεύεις σέ έναν οποιονδήποτε θεό δεν είναι απλά κάτι παρωχημένο, αλλά κάτι γελοίο. Γι’ αυτό -είχε αναφέρει σέ μία διάλεξη- η θρησκευτικότητα «απαντάται πιά σέ κάτι απολιθώματα τής Οξφόρδης». Μ’ αυτές τίς προοπτικές, φυσικά, θα πρέπει να είναι τρελός κανείς για να παντρευτεί στον 21° αιώνα. Ιδίως τώρα πού οι γυναίκες συνειδητοποιούν ολοένα και περισσότερο ότι δεν χρειάζονται τούς άντρες ούτε καν για να κάνουν παιδιά, οι μονογονεϊκές οικογένειες κοντεύουν να ξεπεράσουν σε αριθμό τίς κανονικές οικογένειες. Κι αφού οι μόνοι πού έχουν κολλήσει με πείσμα να υπερασπίζονται τον γάμο και να τον ζητούν επίμονα, είναι οι ομοφυλόφιλοι, σέ λίγο, η πλησιέστερη μορφή «παραδοσιακής» οικογένειας, θα είναι αυτή πού θα έχει δύο μπαμπάδες ή δύο μαμάδες και τα παιδιά!
Από όλη την ιστορία τού γάμου έχουν μείνει μόνο τα μικρά και μεγάλα «κορίτσια» πού εξακολουθούν να φαντασιώνονται τον εαυτό τους μέσα σ ένα λευκό νυφικό να γίνονται το αντικείμενο θαυμασμού και φθόνου των φίλων και γνωστών! Έτσι διαμορφώνει ο άνθρωπος τού 21ου αιώνα τα νέα ήθη του, έτσι «απομυθοποιεί» τα μυστήρια με ψυχρή επιστημονική «αντικειμενικότητα», έτσι αποβάλει τα «γελοία» περί Θεού παραμύθια, έτσι χτίζει τον κόσμο του από την αρχή υποτίθεται και έτσι προχωρεί ακάθεκτος προς την παρακμή και το τέλος του. Ωστόσο, το μυστήριο τής «κραταιάς αγάπης» γλιστράει ανάμεσα στα δάκτυλά μας σαν το νερό πού τρέχει στο ρυάκι κι είναι αδύνατο να το κρατήσεις στα χέρια σου. Και, τώρα πιά, ο άνθρωπος τού 21ου αιώνα -ίσως απελπισμένος από την αποτυχία του- έπαψε και να το επιθυμεί και να το βλέπει.
Όπως δεν βλέπει και όλα τα μικρά και μεγάλα μυστήρια πού, όσο κι αν τα απομυθοποιείς, αυτά επιμένουν να μην απομυθοποιούνται. Όπως, για παράδειγμα το χιόνι. Μάθαμε ποια βαρομετρικά προκαλούν το χιόνι, αλλά δεν μάθαμε τί είναι αυτό πού κάνει την κάθε μία από τα δισεκατομμύρια χιονονιφάδες πού έπεσαν, πέφτουν και θα πέσουν μέχρι την συντέλεια τού κόσμου, μοναδική, ανεπανάληπτη και διαφορετική από όλες τίς άλλες.
Αν κάτι τόσο απλό κρύβει ένα τέτοιο ανερμήνευτο βάθος ομορφιάς, πολύ μεγαλύτερο βάθος και μεγαλύτερη ομορφιά κρύβεται μέσα στο μυστήριο τής «κραταιάς αγάπης», πού δίνει στον άνθρωπο την ισορροπία και τη δύναμη στη ζωή και στέκεται ισοδύναμα άφοβη μπροστά στο φοβερό μυστήριο τού θανάτου.
Πηγή: Ενωμένη Ρωμηοσύνη