Η Σοφία Σαμαρά του Σταύρου και της Αθηνάς γεννήθηκε στην Ανατολική Θράκη. Από κει ήρθαν στην Χαραυγή Κοζάνης και το έτος 1938 κατέβηκαν στην Βέροια. Ήταν η τελευταία και η μοναδική που έζησε από τα δώδεκα παιδιά που γέννησε η μητέρας της.
Οι γονείς της ήταν πτωχοί αλλά πολύ ευλαβείς, ιδιαίτερα η μητέρα της. Αργότερα η μητέρα της έχασε το φως της και έζησε ως 110 ετών. Ήταν τυφλή αλλά έβλεπε με άλλον τρόπο ωρισμένα πράγματα. Κάποτε την επισκέφθηκε η κυρία Μεταξία Γεωργιτζίκη με τον γυιό της Θεοδωράκη και η γιαγιά Αθηνά ρώτησε: «Το παιδί σου έχει πρόβλημα το πόδι;». Πράγματι είχε πρόβλημα. Η γιαγιά Αθηνά την συμβούλεψε: «Μη στενοχωριέσαι. Ο Θεός θα του δώση υγεία και δύναμη, αλλά να μη βαρυγγωμάς για το παιδί σου, γι’ αυτό το πρόβλημα. Τελείως καλά δεν πρόκειται να γίνη ποτέ, γιατί αυτό είναι το θέλημα του Θεού, για να μην ξεχάσετε τον Θεό και να προσεύχεσαι συνέχεια».
Αγράμματη η γιαγιά και τυφλή καθόταν έξω από την πόρτα του κελλιού της και συνεχώς έλεγε την ευχή, «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με την αμαρτωλή».
Την κόρη της Σοφία την πάντρεψαν και σε ηλικία 36 ετών χήρεψε με τρία παιδιά εκ των οποίων το δεύτερο κοιμήθη.
Έμεινε με την μητέρα της σ’ ένα κελλάκι (δικέλλα) πολύ φτωχικό αλλά πολύ νοικοκυρεμένο. Ήταν ένα διπλό κελλί χωρισμένο όχι με πόρτα αλλά με ένα κομμάτι ύφασμα. Στο μέσα προσευχόταν και έκαιγε συνολικά δεκατέσσερα καντήλια ακοίμητα. Τα καμένα φυτίλια από τα καντήλια δεν τα πετούσε. Είχε ειδικό μέρος στον κήπο, μία φωλίτσα, τα έβαζε εκεί, τα σκέπαζε και έλεγε: «Χριστούλη μου, στα ποδαράκια σου».
Συχνά η γερόντισσα Σοφία μιλούσε για την πολλή ευλάβεια που είχε στον άγιο Νικόλαο, και πως την απέκτησε: «Όταν οραματίστηκε η γερόντισσα Χαρίκλεια τον άγιο Νικόλαο και της έδειξε σε ποιο σημείο να σκάψουν για να βρουν το αγίασμα πήγαινε πολύς κόσμος να βοηθήση με προσωπική εργασία. Πήγαινα και εγώ. Ξεκινούσα από το σπίτι με τα πόδια μέχρι την Πατρίδα (χωριό της Βέροιας) και έμενα μέχρι το απόγευμα και βοηθούσα όπως μπορούσα.
» Κάποιο πρωΐ ξεκίνησα όπως συνήθως. Πήρα μαζί μου ψωμί και ελιές. Στο μέσο της διαδρομής κάθησα κάπου για να ξαποστάσω. Τότε εμφανίστηκε ένας Γέροντας μπροστά μου και μου είπε:
– Που πηγαίνεις παιδί μου;
– Πηγαίνω, Γέροντα, στην Πατρίδα να βοηθήσω στο αγίασμα του αγίου Νικολάου.
» Με ευλόγησε ο Γέροντας και μου ζήτησε λίγο ψωμί. Του έδωσα ψωμί και ελιές και ώσπου να κλείσω το σακκουλάκι μου ο Γέροντας εξαφανίστηκε από μπροστά μου. Τότε κατάλαβα πως ήταν ο άγιος Νικόλαος και από εκείνη τη στιγμή σιγά-σιγά ήρθε η καλή αλλοίωση, άρχισα να νιώθω πολύ διαφορετικά κάποια πράγματα πνευματικά. Γυρνώντας στο σπίτι φόρεσα μακρυμάνικα και τα ρούχα μου μέχρι τον αστράγαλο. Πολύ τον ευλαβούμαι και τον αγαπώ τον άγιο Νικόλαο. Να πηγαίνετε στην Πατρίδα, ο άγιος Νικόλαος είναι εκεί ολοζώντανος».
Μαρτυρία κ. Έλλης Τραπεζανλίδου: «Κάποια μέρα πήγε (η γ. Σοφία) στην Πατρίδα και είδε μία γυναίκα, την Χαρίκλεια να σκάβη μέσα στις λάσπες και να δουλεύη σκληρά. Την ρώτησε τι κάνει και απήντησε ότι ο Θεός την εφανέρωσε ότι σε κείνο το μέρος θα βρεθούν εικόνες και αγίασμα και θα κτιστή Εκκλησία του αγίου Νικολάου. Τότε η Σοφία σκέφτηκε ότι δεν πρέπει εύκολα να πιστεύουμε ανθρώπους που χρησιμοποιούν το όνομα του Χριστού για να μην πλανηθούμε. Έκανε προσευχή και είπε: «Θεέ μου, δείξε μου σε παρακαλώ, αν πρέπη να βοηθήσω αυτήν την γυναίκα στο έργο που ανέλαβε». Αμέσως είδε μπροστά της ένα λόφο που πάνω ήταν ο Χριστός. Έκανε το σταυρό της για να δη αν είναι εκ του πονηρού και ο Χριστός της απάντησε: «Καλά έκανες, παιδί μου, που έκανες τον σταυρό σου» και της έβαλε μέσα στο χέρι της μία χούφτα θυμίαμα. Από εκείνη τη στιγμή ενώ ήταν αγράμματη άρχισε να διαβάζη και να γράφη με τη Χάρη του Θεού. Απεκάλυψε η ίδια με ταπείνωση: «Έμαθα να διαβάζω άνωθεν εγώ η αγράμματη σε μεγάλη ηλικία».
» Ήθελε πολύ να γίνη καλόγρια. Αλλά επειδή είχε παιδιά και την είχαν ανάγκη δεν έφυγε σε μοναστήρι. Όμως ήταν ντυμένη καλόγρια και δεν έβγαινε από το σπίτι της.
Είχε πνευματικό κάποιον ενάρετο διακριτικό γέροντα ιερέα στην Θεσσαλονίκη, τον π. Παύλο. Με την ευλογία του και τις συμβουλές του έκανε τον αγώνα της. Τηρούσε όλες τις νηστείες της Εκκλησίας και το τριήμερο. Τις νηστήσιμες ημέρες και τις Σαρακοστές τις έκανες τρώγοντας αλάδωτα. Στις καταλύσεις των εορτών έτρωγε μόνο ψάρι.
Τα μεσάνυχτα στην μία ή δύο η ώρα σηκωνόταν και προσευχόταν συνήθως γονατιστή. Έκανε πολλές μετάνοιες και η προσευχή της συνοδευόταν από δάκρυα. Προσευχόταν πρώτα για όλο τον κόσμο και μετά για την οικογένειά της. Έλεγε: «Πρώτα να παρακαλάς για τον κόσμο και μετά για σένα για να σ’ ελεήση ο Θεός». Κατά την προσευχή προσηλωνόταν τόσο, σαν να έφευγε ο νους της από την γη (ηρπάζετο). Αν περνούσες εκείνη την ώρα από δίπλα και την σκουντούσες, δεν το καταλάβαινε.
Το κομποσχοίνι της το είχε πάντα στο χέρι της και η ευχή δούλευε μέσα της. Ήξερε πολλούς ψαλμούς και τροπάρια απ’ έξω. Έψελνε τα τροπάρια πολλών Αγίων. Αγαπούσε ιδιαίτερα τον άγιο Νικόλαο, τον είχε για προστάτη της και το απολυτίκιο του το έψελνε πολλές φορές την ημέρα.
Κάποια γνωστή της αναφέρει: «Όταν ερχόταν η ώρα του Εσπερινού μου έλεγε: “Παναγιώτα, παιδί μου, πήγαινε σε παρακαλώ είναι η ώρα για την προσευχή μου” και με γέμιζε με ευχές. Άλλοτε με κρατούσε και κάναμε μαζί Εσπερινό. Έλεγε: “Έλα, παιδάκι μου, να ετοιμασθούμε για τον Εσπερινό”. Έσκυβα το κεφάλι και ευχόμουν να μην τελειώση ποτέ. Τέτοια αγαλλίαση και ιλαρότητα είχε το κελλί της γιαγιάς. Άφηνε και μένα να λέω κάποια τροπάρια. Έτρεμε η φωνή μου, έχανα τα λόγια μου και αυτή ενθάρρυνε: “Έτσι, παιδί μου, ωραία, έτσι, προσπάθησε”».
Διηγήθηκε η γερόντισσα Σοφία σε κάποια ψυχή: «Παιδί μου, θα σου πω κάτι προσωπικό για να σε βοηθήσω. Έκανα προσευχή για την Βίκυ, την κόρη μου και ο καλός Θεός μου έδειξε σημάδι. Έγραψε με χρυσά γράμματα στο σεντούκι που είχα τα προικιά της το όνομα Λευτέρης. Και πράγματι τρεις μέρες ήταν τα γράμματα χαραγμένα και φαίνονταν, μετά χάθηκαν σιγά-σιγά. Και τον σύζυγο της κόρης μου τον λένε Λευτέρη, είναι καλό παιδί».
συνέχεια…