«Τοῦ Σταυροῦ σου τό ξύλον προσκυνοῦμεν Φιλάνθρωπε,
ὅτι ἐν αὐτῷ προσηλώθης ἡ ζωή τῶν ἁπάντων»
(Κάθισμα)
Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει σήμερα τήν Παγκόσμια Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, θεωρώντας τήν ἡμέρα αὐτή ἴση μέ ἐκείνη τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Παρασκευῆς καί τηρώντας τήν ἴδια νηστεία.
Ὁ Τίμιος Σταυρός ἦταν θαμμένος σέ σωρούς ἐρειπίων στά Ἱεροσόλυμα, τά ὁποῖα εἶχε προκαλέσει ὁ Ρωμαῖος αὐτοκράτορας Τίτος τό 71 μ. Χ., ἐκπληρώνοντας ἀσυνείδητα τήν πρόρρηση τοῦ Κυρίου, «οὐκ ἀφεθήσεται (ὧδε) λίθος ἐπί λίθῳ» (Λκ. 21,7). Ἡ Ἁγία καί Ἰσαπόστολος Ἑλένη ἀξιώθηκε νά ἀνακαλύψει καί νά ταυτοποιήσει θαυματουργικῶς τόν Τίμιο Σταυρό στίς 6 Μαρτίου τοῦ 326 καί νά τόν παραδώσει στόν Πρωθιεράρχη τῆς Ἁγίας Πόλεως Ἀρχιεπίσκοπο Μακάριο Α΄ (314-33). Ἡ 3η Κυριακή τῶν Νηστειῶν, ἡ τῆς Σταυροπροσκυνήσεως, παραπέμπει σέ αὐτό τό γεγονός. Ἔκτοτε ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου ἔγινε παγκόσμιο προσκύνημα καί καταφυγή τῶν χριστιανῶν. Οἱ Πέρσες, προαιώνιος ἐχθρός τῶν κατοίκων τῆς ἀνατολικῆς Μεσογείου, γνώριζαν τήν εὐλάβεια τῶν πιστῶν στό Τίμιο Ξύλο, καί στόχευαν νά τούς πλήξουν σ’ αὐτή τή λεπτή χορδή τῆς καρδιᾶς τους.
Τό 614 κατάφεραν νά εἰσβάλλουν στά Ἱεροσόλυμα καί νά ἁρπάσουν τό ἱερό σύμβολο τῶν Χριστιανῶν. Μάλιστα, πῆραν μαζί συναιχμάλωτο καί τόν Πατριάρχη Ζαχαρία (609-632), ὁ ὁποῖος τόν εἶχε ἀγκαλιάσει καί δέν τό παρέδιδε στούς ἀπίστους. Ἀκολούθησε ἕνα καθολικό πένθος τῶν πιστῶν τῆς Ἐκκλησίας, καί ὅλοι λαχταροῦσαν τήν ἡμέρα τῆς ἐπανόδου τοῦ Τιμίου Ξύλου. Μάλιστα ὁ Πατριάρχης Ζαχαρίας κατάφερε νά στείλει ἐπιστολή παρηγορητική ἀπό τήν αἰχμαλωσία στό ποίμνιό του.
Τό 610 γίνεται αὐτοκράτορας τοῦ Βυζαντίου ὁ Ἠράκλειος, ὁ ὁποῖος θέτει ὡς σκοπό τῆς ζωῆς του τήν κατανίκηση τῶν Περσῶν καί τήν ἐπαναφορά τοῦ Τιμίου Σταυροῦ στήν Ἁγία Πόλη. Τό ἔτος 626, ἐνῶ ἐκεῖνος βρίσκεται στά βάθη τῆς Ἀσίας, κυνηγώντας τούς Πέρσες, συμβαίνουν τά θαυμαστά γεγονότα τῆς σωτηρίας τῆς Βασιλεύουσας καί τῆς καθιέρωσης ἔκτοτε τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου στήν Παναγία τῶν Βλαχερνῶν. Δυό χρόνια μετά, ὁ Ἡράκλειος ἀπελευθερώνει τόν Τίμιο Σταυρό μέ τόν Πατριάρχη Ζαχαρία. Εἰσέρχονται θριαμβευτικά στά Ἱεροσόλυμα καί ἀκολουθεῖ ἡ πανηγυρική Παγκόσμια Ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ στίς 14 Σεπτεμβρίου τοῦ σωτηρίου ἔτους 628.
Ὀνομάστηκε παγκόσμια, ἐπειδή εἶχαν εὐαισθητοποιηθεῖ οἱ χριστιανοί ἀπό ὁλόκληρο τόν τότε γνωστό κόσμο καί εἶχαν συρρεύσει στήν Ἁγία Πόλη πιστοί ἀπό ὅλη τή λεκάνη τῆς Μεσογείου, γιά νά προσκυνήσουν τόν Τίμιο Σταυρό καί νά πανηγυρίσουν τή νίκη τοῦ χριστιανισμοῦ ἐπί τῶν ἀπίστων, τόν θρίαμβο τῆς Ἀλήθειας ἔναντι τοῦ ψεύδους.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Τιμοῦμε τόν Πανάγιο Σταυρό τοῦ Κυρίου∙ σχηματίζουμε τό σημεῖο τοῦ σταυροῦ στό σῶμα μας, ξεκινώντας ἀπό τό μέτωπο πρός τήν κοιλιακή χώρα καί κατόπιν στούς ὤμους, δηλώνοντας ἔτσι ὅτι ὁ Χριστός κατέβηκε ἀπό τόν Οὐρανό (μέτωπο) στή γῆ (κοιλία) καί σταυρώθηκε (ὦμοι). Φέρουμε μέ καμάρι τό Σταυρό στό στῆθος μας καί συνομολογοῦμε μέ τόν ἱερό ὑμνογράφο: «Κύριε, ὅπλον κατά τοῦ διαβόλου τόν Σταυρόν Σου ἡμῖν δέδωκας». Καλούμαστε νά σταυρώσουμε τά πάθη καί τίς ἀδυναμίες μας, ἔχοντας ὑπόψη ὅτι ὁ Σταυρός, ἕνα μέσο πόνου καί ἦττας, ἐξελίχτηκε μέ τή Σταύρωση τοῦ Κυρίου σέ σύμβολο ἐλπίδας καί θριάμβου. Προσκυνοῦμε τόν Σταυρό, παίρνουμε λίγα Σταυρολούλουδα, τά εὐωδιαστά βασιλικά, θέλοντας νά εὐωδιάζει ἡ ζωή μας, μέ τήν τήρηση τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, μέ τήν ἀγάπη καί τήν εἰρήνη, κάτω ἀπό τή σκιά τοῦ Σταυροῦ.
Ἡ ἀήττητος καί ἀκατάλυτος καί θεία δύναμις
τοῦ τιμίου καί ζωοποιοῦ Σταυροῦ
νά σκέπει τήν πατρίδα μας καί τόν καθένα ξεχωριστά.
Μέ πατρικές εὐχές
Ὁ Μητροπολίτης σας
† Ὁ Νίκαίας Ἀ λ έ ξ ι ο ς