«Τῶν Τρικάλων τὸν γόνον, Κεφαλλήνων τὸ κλέϊσμα,
Ὁμαλῶν Μονῆς τόν προστάτην, Σὲ εὐφημοῦμεν Γεράσιμε»
(Ἀπολυτίκιον)
Λαμπροί καί ἐπιφανεῖς ἦσαν οἱ Νοταράδες τίς τελευταῖες ἡμέρες τοῦ Βυζαντίου. Μετά τήν Ἅλωση, ἕνας κλάδος τῆς μεγάλης αὐτῆς οἰκογένειας κατέφυγε στήν ὀρεινή Κορινθία, ὅπου ἀνέδειξε μεγάλες μορφές τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Παιδείας. Εἶναι ὁ Δοσίθεος Νοταρᾶς (1641-1707), μεγάλος Πατριάρχης Ἱεροσολύμων καί ὁ λόγιος διάδοχός του Χρύσανθος Νοταρᾶς (1655-1731). Μέγας σέ ἁγιότητα καί ὁ Μακάριος ὁ Νοταρᾶς (1731-1805), πού κόσμησε τήν Ὀρθοδοξία. Ἐκλεκτός βλαστός τῆς οἰκογένειας αὐτῆς ὁ Ὅσιος Γεράσιμος. Γεννήθηκε στά Τρίκαλα Κορινθίας τό 1506, ἀπό τούς εὐσεβεῖς γονεῖς Δημήτριο καί Καλή, οἱ ὁποῖοι τόν ἀνέθρεψαν «ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου» (Ἐφεσ. 6, 4). Μετά τίς ἐγκύκλιες σπουδές, βρέθηκε στή Ζάκυνθο, σημαντικό κέντρο τῆς παιδείας ἐκείνη τήν ἐποχή, γιατί στήν τουρκοκρατούμενη ἠπειρωτική Ἑλλάδα ἐπικρατοῦσε σκοτάδι.
Ὁ νεαρός Νοταρᾶς εἶναι ἀνήσυχος˙ ἀναζητάει μεγάλα καί ὑψηλά. Τά ἱερά ἀκούσματα πού ἔχει, ἐπιθυμεῖ νά τά κάνει ἐμπειρίες. Ἡ Βασιλεύουσα εἶναι ὁ πρῶτος σταθμός∙ εἶναι τό κέντρο τῆς Ὀρθοδοξίας ὅπου λαμβάνει τήν Πατριαρχική Εὐλογία. Στή συνέχεια μονάζει στόν Ἄθω, ἀφήνοντας τόν κόσμο καί τό βαπτιστικό του ὄνομα «Γεώργιος», λαμβάνοντας τό «Γεράσιμος». Στό «Περιβόλι τῆς Παναγίας» ἀνακανίζεται ἐσωτερικά, μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν πρεσβεία τῆς Θεοτόκου. Ἐπιτυγχάνει πνευματικές ἀναβάσεις καί μυεῖται στήν ἀληθινή Θεολογία, ἡ ὁποία συνίσταται στήν «ἐμπειρική ὁδό τῆς ἑνώσεως μέ τόν Θεό» (Εὐάγριος Ποντικός). Ἀνεβαίνει εὐλαβικά τίς θεολογικές βαθμῖδες καί ἐγκολπώνεται τό λόγο τοῦ ἁγίου Νείλου τοῦ Ἀσκητῆ: «Εἰ θεολόγος εἶ, προσεύξῃ ἀληθῶς∙ καί εἰἀληθῶς προσεύξῃ, θεολόγος εἶ». Ἑπόμενο στάδιο, μετά τήν Κάθαρση, εἶναι ἡ ἔλλαμψη καί ὁ Ὅσιος ἐπαναλαμβάνει τήν προσευχή τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ «Κύριε, φώτισόν μου τό σκότος».
Κατακτώντας προσευχητικά τήν ἐσωτερική ἔλλαμψη, μετακινήθηκε στά Πανάγια Προσκυνήματα, ἀκολουθώντας τά βήματα τοῦ Κυρίου. Ὁ Πατριάρχης Γερμανός, ἐκτιμώντας τό σπάνιο ἦθος καί τήν παιδεία του, τοῦ ἐμπιστεύεται τή διακονία τοῦ Παναγίου Τάφου. Ὁ ἴδιος τόν χειροτονεῖ Διάκονο καί Πρεσβύτερο. Ὡστόσο, ὁ Ὅσιος δέν ἐπαναπαύεται καί μᾶλλον ἀνησυχεῖ ἀπό τίς πολλές θετικές γνῶμες. Μετακινεῖται πρός τή Δαμασκό, τήν Ἀντιόχεια, τό Θεοβάδιστο Σινά, τήν ἔρημο τῆς Θηβαΐδας, φτάνει στήν Ἀλεξάνδρεια καί παραμένει στήν Κρήτη ἐπί διετία, οἰκοδομώντας τούς πιστούς, σέ μιά περίοδο ἔναρξης τῶν ἐξισλαμισμῶν. Ἀπό ἐκεῖ ἐπιστρέφει στή Ζάκυνθο, γεμᾶτος ἀπό ἱερές ἐμπειρίες, μέ τή διάθεση νά ἀφοσιωθεῖ ὁλοκληρωτικά στόν Θεό. Ἡ παράδοση τόν θέλει Ἀνάδοχο τοῦ Ἁγίου Διονυσίου. Πάντως σέ κάθε περίπτωση, ὁ ἅγιος Διονύσιος ἐπηρεάστηκε ἀπό τήν προσωπικότητα τοῦ Ὁσίου.
Ἡ μεγάλη δημοφιλία καί ἡ συναφής ἐνόχληση τόν ὠθοῦν νά φύγει στήν Κεφαλονιά, ἀσκητεύοντας στό σπήλαιο τοῦ Ἀργοστολίου ἐπί πέντε χρόνια. Γιά περισσότερη προσευχητική ἡσυχία ἀνεβαίνει στά Ὁμαλά, συναρμόζοντας τίς σωματικές ἀναβάσεις μέ τίς ψυχικές του ἀνατάσεις. Ἐδῶ τοῦ παραχωρεῖται ἐρημοκλήσι τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου καί, μέ τήν εὐλογία τοῦ οἰκείου Ἐπισκόπου, ἱδρύει τό Μοναστήρι τῆς «Νέας Ἱερουσαλήμ». Εὐλαβής στόν Οἰκουμενικό Θρόνο, θέτει τή Μονή ὑπό τήν προστασία του. Σύντομα ἡ φήμη του ἐξαπλώνεται καί συρρέουν οἱ πιστοί γιά νά τόν ἀκούσουν καί νά ἀντλήσουν πνευματική ὠφέλεια.
Ὁ Ὅσιος ἀσκεῖται καί ἐμπνέει μέ τή ζωή καί τή διδαχή του, ἐκπαιδεύει Μοναχές καί στηρίζει πιστούς. Παρέδωσε στόν Θεό τήν ἁγία του ψυχή τήν 15η Αὐγούστου 1579. Ὁ Ὅσιος, πού εἶχε ἐμπνεύσει σέ ὅλους ἁγιότητα, βρέθηκε ἄφθορος καί ἀνακηρύχτηκε ἀμέσως προστάτης τῆς Κεφαλληνίας καί σημεῖο ἀναφορᾶς τῶν πιστῶν ὅλου τοῦ κόσμου.
Εἴθε ὁ Ὅσιος Γεράσιμος νά πρεσβεύει στόν Οὐρανό γιά ὅλους μας.
Μετά πατρικῶν εὐχῶν
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ σας
† Ὁ Νίκαίας Ἀλέξιος