Σήμερον ὁ Παράδεισος ἠνέωκται τοῖς ἀνθρώποις,
καὶ ὁ τῆς Δικαιοσύνης Ἥλιος καταυγάζει ἡμῖν.
(Ἀκολουθία Μ. Ἁγιασμοῦ)
Ἀγαπητοί μου πατέρες καί ἀδελφοί,
Τά Θεοφάνεια εἶναι μιά ἀπό τίς ἀρχαιότερες ἑορτές τῆς Ἐκκλησίας μας, σέ ἀνάμνηση τῆς Βάπτισης τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ στόν Ἰορδάνη ποταμό ἀπό τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Βαπτιστή καί Πρόδρομο. Ἡ ἑορτή λέγεται ἐπίσης καί Ἐπιφάνια ἤ Ἑορτή τῆς Θείας Ἐπιφανείας ἤ Φῶτα. Στή Βάπτιση τοῦ Κυρίου ἔχουμε φανέρωση καί τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδας, ἐνῶ σχετική ἀναφορά κάνουν καί οἱ τέσσερεις ἱεροί Εὐαγγελιστές.
Ἡ ἱερά ἱστορία ἐξελίχτηκε ὡς ἑξῆς: Ὁ ἐρημίτης Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος ἔλαβε θεία ἐντολή καί ἦλθε στόν Ἰορδάνη ποταμό. Ἐκεῖ παρουσιάσθηκε ὁ Ἰησοῦς καί ζήτησε νά βαπτιστεῖ. Ὁ Ἰωάννης, ἄν καί πληροφορημένος ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα γιά τό ποιός θά βαπτιζόταν, αἰσθάνεται δέος καί διστάζει. Ὁ Ἰησοῦς ὅμως τόν ἐνημερώνει ὅτι αὐτό ἦταν τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὥστε νά συμπληρωθεῖ κάθε λεπτομέρεια τῆς θείας Οἰκονομίας∙ ἔτσι ξεκίνησε ἡ ἱερή διαδικασία. Μπροστά στά ἔκπληκτα μάτια τῶν πιστῶν διαδραματίσθηκε ἡ μοναδική καί μεγαλειώδης σκηνή. Στήν κήτη τοῦ ποταμοῦ βρισκόταν ὁ Χριστός, ὁ Λυτρωτής τοῦ κόσμου, τό Ἅγιο Πνεῦμα μέ μορφή περιστερᾶς κάθισε στό κεφάλι τοῦ βαπτιζόμενου Ἰησοῦ, ἐνῶ ἀκούσθηκε ἀπό τόν οὐρανό ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ Πατρός, δηλώνοντας: «Οὗτος ἐστίν ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα».
Ὁ Κύριος βαπτίζεται μέ ταπείνωση γιά νά ἐκπληρώσει τό νόμο. Φανερώνεται ὁλόκληρη ἡ Ἁγία Τριάδα καί καθαγιάζεται τό σωτηριῶδες ἔργο τοῦ Υἱοῦ. Στή συνέχεια ὁ Κύριος ἀποσύρεται στήν ἔρημο γιά προσευχή καί περισυλλογή, διδάσκοντας ὅτι ἔτσι πρέπει νά κάνουν ὅλοι ὅσοι ἔχουν τήν εὐγενή φιλοδοξία νά λατρεύσουν τόν Θεό καί νά διακονήσουν τούς συνανθρώπους τους. Θά ματαιοπονήσουν ἄν στηριχτοῦν στίς δικές τους – ἀνθρώπινες δυνάμεις. Ὅσα προσόντα καί ἄν διαθέτουν, δέν ἔχουν ἀξία χωρίς τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ.
Τήν Βάπτιση καί τήν προσευχή τοῦ Ἰησοῦ συμπληρώνουν οἱ Πειρασμοί τοῦ Κυρίου, οἱ ὁποῖοι συνοψίζονται στήν πεῖνα, στήν πρόκληση καί στήν ἔπαρση. Οἱ ἀπαντήσεις τοῦ Κυρίου πρέπει νά μᾶς καθοδηγοῦν στή ζωή. Πάνω ἀπό τήν ὑλική πεῖνα τοποθετεῖται ἡ πνευματική ἀναζήτηση. Ἡ παρέμβαση τοῦ θεοῦ γίνεται ὅταν χρειάζεται καί ὄχι ὅταν ἐμεῖς ἐπιχειροῦμε νά ἐντυπωσιάσουμε. Καί τέλος, ἡ ταπείνωση, σέ συνδυασμό μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, θά μᾶς ἀνεβάσει στόν Οὐρανό.
Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί,
Τό Βάπτισμα τοῦ Ἰησοῦ συνιστᾷ τήν ἀφετηρία γιά τό δικό μας βάπτισμα. Ἡ βάπτισή μας «ἐν ὕδατι», χωρίς νά παραθεωρεῖ τό Βάπτισμα μετανοίας τοῦ Τιμίου Προδρόμου, γίνεται «ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ». Ὁ Κύριος μέ τό Βάπτισμα, ἁγίασε τό νερό καί μᾶς ἄνοιξε τή θύρα τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος. Μέ τήν καθαρτική χάρη τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος ὁ παλαιός ἁμαρτωλός ἄνθρωπος ἀνακαινίζεται καί μέ τήν τήρηση τῶν θείων ἐντολῶν γίνεται μέτοχος τοῦ Παραδείσου.
Εὔχομαι ἐγκαρδίως τό φῶς τοῦ Ἐπιφανέντος Χριστοῦ νά φωτίζει τήν πορεία τῆς ζωῆς μας∙ μιά πορεία πού ὁδηγεῖ στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.
Μέ ὅλη τήν πατρική μου ἀγάπη
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΣΑΣ
† Ὁ Νίκαίας Ἀ λ έ ξ ι ο ς