«Εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν,
ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν
καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ
καὶ ἀκολουθείτω μοι» (Ματθ. 16, 24)
«Το αυτεξούσιο του ανθρώπου είναι ανεπηρέαστο». Από το παραπάνω ρητό φανερώνεται ο βαθμός της ηθικής ελευθερίας του ανθρώπου. Ο Σωτήρας μας καλεί τον άνθρωπο να τον ακολουθήσει και τον αφήνει ελεύθερο να αποφασίσει για το σπουδαιότατο αυτό ζήτημα: να τον ακολουθήσει ή να στραφεί αντίθετα από τον δρόμο του Θεού. Ήλθε για τη σωτηρία του ανθρώπου και όμως δεν παραβιάζει το αυτεξούσιό του. Τον προσκαλεί να πάρει ενεργό μέρος στη σωτηρία του. Ωστόσο δεν επηρεάζει καθόλου το αυτεξούσιο του.
Εάν ο άνθρωπος δεν ήταν ελεύθερη και αυτεξούσια ύπαρξη, ουδέποτε θα αξιωνόταν τόσο μεγάλου σεβασμού, ουδέποτε θα του αποδιδόταν τόσο μεγάλη τιμή, δηλαδή να συνεργαστεί μαζί με τον Σωτήρα Χριστό για τη δική του σωτηρία? ούτε βεβαίως θα αφηνόταν στην προσωπική του διάθεση, αλλά σαν παθητικό και αδρανές σώμα θα προσελκυόταν προς τη σωτηρία και θα δεχόταν την επίδραση της θείας Χάριτος, η οποία θα ενεργούσε αποκλειστικά την απολύτρωσή του. Στ αλήθεια, πόσο σεβαστή και απαραβίαστη θέλει ο Θεός την ηθική ελευθερία του ανθρώπου! Πόσο αυτοκρατορικό είναι το αυτεξούσιο του!
Από τη μελέτη της ιστορίας για την απολύτρωση του ανθρώπου, βλέπουμε τον Υιό του Θεού, ο οποίος έγινε άνθρωπος ώστε να σωθεί η ανθρωπότητα, να βαδίζει προς το εκούσιο πάθος για να σηκώσει την αμαρτία του κόσμου, να θεραπεύσει τις πληγές μας, να εκπληρώσει το μεγάλο μυστήριο της θείας Οικονομίας, να συμφιλιώσει τον άνθρωπο με τον Θεό και εντούτοις να μην παραβιάζει με κανένα τρόπο το αυτεξούσιο του ανθρώπου.
Ορίστε! Η πύλη του Παραδείσου, που παρέμενε κλειστή, ανοίγεται? η πύρινη ρομφαία που φύλαγε την είσοδο της απομακρύνεται και η φωνή του Δεσπότου προσκαλεί τον αποκλεισμένο άνθρωπο να εισέλθει μέσα από αυτή στον τόπο της γαλήνης και της ηρεμίας. Αυτός όμως αφήνεται ελεύθερος να προχωρήσει ή όχι. Η ελευθερία αυτή, δηλαδή το να ενεργεί κατά προαίρεση και να ακολουθεί τους Νόμους Του, μη επηρεαζόμενος ούτε από τον ίδιο τον Θεό, φανερώνει τον απόλυτο χαρακτήρα του αυτεξουσίου του ανθρώπου, που απορρέει από την ηθική ελευθερία, τη μεγάλη του αξία, την υψηλή θέση που κατέχει στη Δημιουργία. Πόσο μεγάλη τιμή γίνεται αλήθεια στον άνθρωπο, από το γεγονός ότι το αυτεξούσιο του είναι ανεπηρέαστο. Συγχρόνως, με πόση σαφήνεια διδασκόμαστε το καθήκοντά μας? με πόση σαφήνεια διδασκόμαστε ότι οφείλουμε να εκτιμήσουμε το αυτεξούσιό μας, να έχουμε ένθερμο ζήλο, να μην ανεχόμαστε με κανένα τρόπο την υποδούλωση του αυτεξουσίου μας και την εξάρτηση της ηθικής ελευθερίας μας από τα ταπεινωτικά πάθη και τις επιθυμίες.
Απόσπασμα από το βιβλίο Περί επιμέλειας ψυχής Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, Εκδόσεις ʼθως, Αθήνα 2013
O Άγιος Νεκτάριος Μητροπολίτης Πενταπόλεως – Αφιέρωμα
Ο ύμνος “Αγνή Παρθένε”
Ο ύμνος «Αγνή Παρθένε Δέσποινα» είναι ένας μη λειτουργικός ύμνος, που συνέθεσε ο Άγιος Νεκτάριος Αιγίνης τον 19ο αιώνα μ.Χ., κατά τη διάρκεια της θητείας του ως διευθυντής της Θεολογική Σχολής στην Ριζάρειο της Αθήνας.Η παράδοση θέλει την Παρθένο να εμφανίζεται ενώπιον του Αγίου Νεκταρίου στο μοναστήρι της Αίγινας, και να του ζητάει να καταγράψει σε χαρτί έναν ιδιαίτερο ύμνο, όπου οι αγγελικές χορωδίες ήταν έτοιμες να το ψάλλουν. Αυτός ο Ύμνος ήταν ο «Αγνή Παρθένε Δέσποινα».
(Ἀπὸ Ὠδὴ β’) Ἦχος πλ.α΄
Ἁγνὴ Παρθένε Δέσποινα,Ἄχραντε Θεοτόκε, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Παρθένε Μήτηρ Ἄνασσα, Πανένδροσέ τε πόκε, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Ὑψηλοτέρα οὐρανῶν, ἀκτίνων λαμπροτέρα, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Χαρὰ Παρθενικῶν Χορῶν, Ἀγγέλων ὑπερτέρα, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Ἐκλαμπροτέρα οὐρανῶν, φωτὸς καθαρωτέρα, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Τῶν οὐρανίων στρατιῶν, πασῶν ἁγιωτέρα, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
(Ἀπὸ Ὠδὴ ε’)
Μαρία Ἀειπάρθενε, Κόσμου παντὸς Κυρία, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Ἄχραντε Νύμφη πάναγνε, Δέσποινα Παναγία, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Μαρία Νύμφη Ἄνασσα, χαρᾶς ἡμῶν αἰτία, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Κόρη σεμνὴ Βασίλισσα, Μήτηρ ὑπεραγία, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Τιμιωτέρα Χερουβείμ, ὑπερενδοξοτέρα, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Τῶν ἀσωμάτων Σεραφείμ, τῶν Θρόνων ὑπερτέρα, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
(Ἀπὸ Ὠδὴ δ’)
Χαῖρε τὸ ᾆσμα Χερουβείμ, χαῖρε ὕμνος Ἀγγέλων, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Χαῖρε ᾠδὴ τῶν Σεραφείμ, χαρὰ τῶν Ἀρχαγγέλων, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Χαῖρε εἰρήνη καὶ χαρά, λιμὴν τῆς σωτηρίας, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Παστὰς τοῦ Λόγου ἱερά, ἄνθος τῆς ἀφθασίας, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Χαῖρε Παράδεισε τρυφῆς, ζωῆς τε αἰωνίας, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Χαῖρε τὸ ξύλον τῆς ζωῆς, Πηγὴ ἀθανασίας, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
(Ἀπὸ Ὠδὴ ε’)
Σὲ ἱκετεύω Δέσποινα, Σὲ νῦν ἐπικαλοῦμαι, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Σὲ δυσωπῶ Παντάνασσα, Σὴν χάριν ἑξαιτοῦμαι, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
(Ἀπὸ Ὠδὴ β’)
Κορὴ σεμνὴ καὶ ἄσπιλε, Δέσποινα Παναγία, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
ἐπάκουσόν μου ἄχραντε, κόσμου παντὸς Κυρία, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
(Ἀπὸ Ὠδὴ ε’)
Ἀντιλαβοῦ μου ρύσαι με, ἀπὸ τοῦ πολεμίου, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Καὶ κληρονόμον δεῖξον με, ζωῆς τῆς αἰωνίου, Χαῖρε Νύμφη Ἀνύμφευτε.
Ὑπεραγία Θεοτόκε σῶσον ἡμᾶς.
Αγνή Παρθένε Δέσποινα – Ψάλλουν μοναχοί από την Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας Αγίου Όρους