|
28 Ἰανουαρίου
|
|
|
Ὁ Ὅσιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος Ἀσκητὴς μὲ πολλὴ ἁπλότητα, ἐγκράτεια καὶ ἐνθουσιώδη πίστη. Προικισμένος μὲ πλουσιώτατη καὶ φλογερώτατη φαντασία, ἐξασκοῦσε μεγάλη ἐπιρροὴ στοὺς συμπολῖτες του. Ὁ Ἐφραὶμ γεννήθηκε στὶς ἀρχὲς τοῦ 4ου αἰῶνα, στὴν Νισίβη τῆς Συρίας. Διδάσκαλο εὐτύχησε νὰ ἔχει τὸν ἐπίσκοπο Ἰάκωβο, ἄνδρα μεγάλης θεολογικῆς παιδείας, ποὺ τὸν χειροτόνησε διάκονο. Ἀλλ΄αὐτὸς παραδίδεται ὁλοκληρωτικὰ στὶς μελέτες του καὶ δὲ θέλησε νὰ προβιβασθεῖ σὲ ἀνώτερο ἀξίωμα, διότι θεωρεῖ σπουδαιότερο αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Πᾶσα γραφὴ θεόπνευστος καὶ ὠφέλιμος πρὸς διδασκαλίαν, πρὸς ἐλέγχον, πρὸς ἐπανόρθωσιν, πρὸς παιδείαν τὴν ἐν δικαιοσύνῃ, ἵνα ἄρτιος ᾖ ὁ τοῦ Θεοῦ ἄνθρωπος, πρὸς πᾶν ἔργον ἀγαθὸν ἐξηρτισμένος». Δηλαδή, ὅλη ἡ Γραφὴ ἔχει ἐμπνευσθεῖ ἀπὸ τὸν Θεό. Γι΄ αὐτὸ εἶναι ὠφέλιμη νὰ διδάσκει τὴν ἀλήθεια, νὰ ἐλέγχει τὶς πλάνες, νὰ διορθώνει αὐτοὺς ποὺ ἁμαρτάνουν, νὰ παιδαγωγεῖ στὴν ἀρετὴ καὶ ἔτσι ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ νὰ εἶναι τέλειος, καταρτισμένος σὲ κάθε ἔργο ἀγαθό. Ἔτσι, μ΄ αὐτὸ τὸν τρόπο ὁ Ἐφραὶμ ἀπέκτησε ξεχωριστὴ θέση στὴν ἐκκλησιαστικὴ κίνηση τοῦ ἔθνους του. Ἦταν ὁ περίφημος ῥήτορας, ὁ βαθὺς καὶ φλογερὸς συγγραφέας. Ὀνομάστηκε προφήτης τῶν Σύρων, στῦλος τῆς Ὀρθοδοξίας, στόμα καὶ κιθάρα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ Ἐφραὶμ πέθανε τὸ 379 (κατ΄ ἄλλους τὸ 373) στὴν Ἔδεσσα τῆς Συρίας, ἀφοῦ ἄφησε μεγάλο συγγραφικὸ ἔργο. Ὁ Ὅσιος Ἰσαὰκ ὁ Σύρος Ἐπίσκοπος Νινευί (+ 6ος αἰ.). Ὁ Ὅσιος Παλλάδιος Μέγας ἀσκητὴς ὁ Παλλάδιος, ἔκτισε ἕνα μικρὸ κελὶ σ΄ ἕνα βουνὸ ποὺ ὀνομαζόταν Ἴμμαι (ἢ Ἤμμη). Ἐκεῖ, μὲ πολλὴ ἀγρυπνία, νηστεία καὶ συνεχῆ προσευχή, ἀξιώθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ θαυματουργεῖ. Κάποτε μάλιστα, βρέθηκε μπροστὰ στὴν πόρτα του κάποιος ἔμπορος σφαγμένος, ποὺ τὸν εἶχε σφάξει καὶ ληστέψει κάποιος λῃστής. Τότε ὅλοι καταδίκασαν τὸν Παλλάδιο, σὰν φονιὰ τοῦ ἐμπόρου. Ὁ Παλλάδιος, ὅμως, προσευχήθηκε καὶ ἀνέστησε τὸν ἔμπορο, ὁ ὁποῖος ἀμέσως ἔδειξε τὸν ἀληθινὸ φονιά, ποὺ ἦταν μάλιστα ἀνάμεσα σ΄ αὐτοὺς ποὺ κατηγοροῦσαν τὸν Παλλάδιο. Τὸ θαῦμα αὐτὸ ἔκανε ν΄ ἀποκτήσει ὁ Παλλάδιος φήμη ἁγίου ἀνδρὸς σ΄ ὅλα τὰ περίχωρα. Ἔτσι λοιπὸν θεοσεβῶς ἀφοῦ ἔζησε ὁ Παλλάδιος, εἰρηνικὰ τελείωσε τὴν ἐπίγεια ζωή του. (Κατὰ τὸν Παρισινὸ Κώδικα 259, καθὼς καὶ σὲ ὁρισμένους Λαυριωτικούς, ἡ μνήμη του φέρεται καὶ κατὰ τὴν 27η Νοεμβρίου). Ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος ὁ ἀσκητὴς Ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος ἐγκατέλειψε τὸν κόσμο καὶ παρέμεινε γιὰ 20 χρόνια κλεισμένος μέσα σὲ μία σπηλιὰ κοντὰ στὴν κωμόπολη Πορφυριανή, αὐστηρὰ ἀσκούμενος. Στὸ διάστημα αὐτό, προσῆλθε στὸν ὅσιο μία πόρνη καὶ τὸν βίαζε νὰ ἁμαρτήσει μαζί της. Ὁ Ὅσιος με διακριτικὸ τρόπο τῆς ὑπενθύμισε τὴν μέλλουσα κρίση καὶ ἔτσι κατόρθωσε νὰ τὴν ἐπαναφέρει στὸν δρόμο τῆς θεογνωσίας. Κάποτε ὅμως θεράπευσε ἀπὸ τὸ δαιμόνιο μία νεαρὴ κόρη καὶ ὁ πατέρας της τὴν ἄφησε κοντά του, γιὰ νὰ μὴ ἐπανέλθει ἡ ἀρρώστια. Τότε ὁ ἀσκητὴς ἡττήθηκε. Διέφθειρε τὴν νεαρὴ κόρη, κατόπιν σκότωσε αὐτὴν καὶ τὸν ἀδελφό της καὶ ἔριξε τὰ πτώματά τους στὸ ποτάμι. Ἡ συνείδησή του ὅμως τὸν ταρακούνησε καὶ συναισθάνθηκε τὸ ἀνοσιούργημά του. Τότε κλείστηκε μέσα σ΄ ἕνα τάφο, ὅπου ἔκλαιγε καὶ προσευχόταν νυχθημερὸν καὶ ἔχυνε δάκρυα μετανοίας. Ὁ Θεός, γιὰ νὰ δείξει στὸν Ἰάκωβο ὅτι τὸν συγχώρεσε γιὰ τὴν πραγματική του μετάνοια, φάνηκε στὸ ὄνειρο τοῦ ἐπισκόπου τῆς περιοχῆς καὶ τοῦ εἶπε νὰ πάει νὰ παρακαλέσει τὸν Ἰάκωβο νὰ προσευχηθεῖ γιὰ νὰ βρέξει, διότι ὁ τόπος εἶχε μεγάλη ἀνομβρία. Πρᾶγμα ποὺ ἔγινε. Αὐτὸ ἐνθάρρυνε τὸν Ἰάκωβο καὶ ἐντονότερα ἀσκούμενος ἀπεβίωσε εἰρηνικά. Ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πάριος Ἐπιφανὴς θεολόγος καὶ μέγας διδάσκαλος τοῦ Γένους, ἀπὸ τοὺς πολυγραφότερους καὶ σπουδαιότερους συγγραφεῖς τῆς ἐποχῆς του. Γεννήθηκε στὸ Κῶστο τῆς Πάρου τὸ 1721/2 καὶ πέθανε στὰ Ῥευστὰ Χίου τὸ 1813. Τὴν πρώτη παιδεία ἔλαβε στὴν γενέτειρά του καὶ συνέχισε στὴν Σμύρνη κοντὰ στὸν Ἱερόθεο Δενδρινὸ καὶ τὸν ἰατροφιλόσοφο Χριστόδουλο. Τὸ 1752 ἀναχώρησε γιὰ τὸ Ἅγιον Ὄρος καὶ γράφτηκε στὴν περιώνυμη Ἀθωνιάδα Σχολή, ποὺ διηύθυνε ὁ Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης καὶ ἀργότερα ὁ Εὐγένιος Βούλγαρης. Μαθήματα ἄκουσε ἀργότερα στὴν Κέρκυρα καὶ ἀπὸ τὸν Νικηφόρο Θεοτόκη. Μὲ παράκληση τοῦ Παν. Παλαμᾶ ἦρθε στὸ Μεσολόγγι, ἀλλὰ μετακλήθηκε στὴν Θεσσαλονίκη γιὰ νὰ διδάξει (1767-1770). Ἀπὸ τὴν Ἀθωνιάδα Σχολή, ὅπου κλήθηκε γιὰ νὰ διδάξει, ἀναγκάστηκε νὰ ἀποχωρήσει ἐξαιτίας τῆς ἀναμίξεώς του στὶς ἔριδες τῶν Κολλυβάδων. Ἔφτασε στὴν Θεσσαλονίκη καὶ ἀνέλαβε τὴν διεύθυνση τῆς ἐκεῖ Σχολῆς μέχρι τὸ 1786. Ἐπιθυμῶντας νὰ ἐπιστρέψει στὴν Πάρο, ἀναχώρησε στὰ τέλη τοῦ 1786 ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη, ἀλλὰ τελικὰ βρέθηκε στὴν Χῖο. Διευθυντὴς τῆς Σχολῆς τῆς Χίου, κατόρθωσε νὰ τὴν διευρύνει καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει σὲ μεγάλη ἀκμὴ (1788-1811). Σὲ ἡλικία 90 περίπου χρόνων ἀποσύρθηκε στὸ μονίδριο τοῦ Ἁγίου Γεωργίου Ῥευστῶν, ὅπου πέθανε στὶς 24 Ἰουνίου 1813. Ὁ Ἀθανάσιος ἀνήκει στὴν μεγάλη χορεία τῶν διδασκάλων τοῦ Γένους, ποὺ μὲ ὅλη τους τὴν δύναμη ἐργάστηκαν ἀκαταπόνητα γιὰ τὴν μόρφωσή του. Πρέπει ὅμως νὰ σημειωθεῖ ἐδῶ ὅτι ὁ Πάριος διδάσκαλος ἦταν πολέμιος τῶν νέων ἰδεῶν τοῦ Διαφωτισμοῦ καὶ τῆς Γαλλικῆς ἐπαναστάσεως, σὲ τέτοιο μάλιστα βαθμό, ὥστε νὰ ξεσηκώσει τὴ σφροδρότατη διαμαρτυρία τοῦ Κοραῆ. Τὸ συγγραφικὸ ἔργο τοῦ Ἀθανασίου καλύπτει εὐρύτατο χῶρο τῆς θεολογικῆς καὶ τῆς θύραθεν ἐπιστήμης. Τὰ ἔργα του, ἐκδοθέντα καὶ ἀνέκδοτα, θὰ μποροῦσαν νὰ καταταγοῦν στὶς παρακάτω γενικὲς κατηγορίες: Ἀπολογητικά, Ἱστορικοδογματικά, Λειτουργικά, Ὑμνολογικά, Φιλοσοφικά, Παιδαγωγικά, Ποιητικά, Βιογραφίες, Ὁμιλίες, Λόγοι, Ἐπιστολὲς κ.ἄ. Ἀπὸ τὰ πιὸ σπουδαία εἶναι τὰ παρακάτω: «Ἀντιπάπας» (1785)· ἐξυμνεῖ τὸ ἔργο τοῦ Μάρκου Εὐγενικοῦ καὶ κατακρίνει τὶς καινοτομίες τῶν Λατίνων. «Χριστιανικὴ ἀπολογία» (1798)· καταπολεμᾷ τὶς ἀρχὲς τῆς Γαλλικῆς ἐπαναστάσεως καὶ γράφτηκε μὲ ἀξίωση τοῦ Γρηγορίου Ε΄. Μεταφράστηκε στὴν Ῥουμανική. «Ἀλεξίκακον φάρμακον, ἤτοι πνευματικὸν ἐγχειρίδιον»· γράφτηκε ἐναντίον τῶν ἰδεῶν τοῦ Βολταίρου. «Πατρικὴ διδασκαλία» (1798)· ἐκδόθηκε ἀπὸ τὸν Ἄνθιμο Ἱεροσολύμων. Προκάλεσε τὴν σφοδρότατη διαμαρτυρία τοῦ Κοραῆ, ποὺ ἀπάντησε μὲ τὸ ἔργο ‘’Ἀδελφικὴ διδασκαλία’’ (1798). «Ἀντιφώνησις πρὸς τὸν παράλογον ζῆλον τῶν ἀπὸ Εὐρώπης ἐρχομένων φιλοσόφων, δεικνύουσα ὅτι μάταιος καὶ ἀνόητος εἶναι ὁ ταλανισμὸς ὅπου κάμνουσι τοῦ Γένους μας καὶ διδάσκουσα ὁποία εἶναι ἡ ὄντως καὶ ἀληθινὴ φιλοσοφία…», ποὺ ἐκδόθηκε τὸ 1802 μὲ τὸ ψευδώνυμο Ναθαναὴλ Νεοκαισαρεύς. Ἄλλα ἔργα τοῦ Ἀθανασίου εἶναι: Ἐπιτομὴ γραμματικῆς τοῦ κυροῦ Νεοφύτου ἐκείνου (1787), Ῥητορικὴ πραγματεία, Στοιχεῖα μεταφυσικῆς. Οἱ Ἁγίες Μητέρα καὶ Θυγατέρα Μαρτύρησαν διὰ ξίφους. Ἡ Ἁγία Χάρις Μαρτύρησε ἀφοῦ τῆς ἔκοψαν τὰ πόδια. Μνήμη ὅλων τῶν ἐρημιτῶν Ἡ μνήμη τους σύμφωνα μὲ τὸ Ἱεροσολυμιτικὸ Κανονάριο. Ὁ Ὅσιος Ἰάκωβος ὁ Ἰβηροσκητιώτης (Βλ. βιογραφία του τὴν 1η Νοεμβρίου).
|
|
Τό Συναξάρι εἶναι ἐπιλογή κειμένων ἀπό τό «ΑΓΙΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ» τοῦ κ.Χρ.Τσολακίδη
|