29 ΜΑΪΟΥ

• Ἡ Ἁγία Θεοδοσία, ἡ παρθένος,
• Ἡ Ἁγία Θεοδοσία ἡ ὁσιομάρτυς, ἡ Κωνσταντινουπολίτισσα,
• Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Νάννος ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη,
• Ὁ Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Ἀργέντης,
• Ἡ Ὁσία Ὑπομονή,
• Ἀνάμνησις τῆς θλιβερᾶς ἁλώσεως τῆς Βασιλίδος τῶν πόλεων, τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ὑπὸ τῶν ἀντιχρίστων (Τρίτη 29 Μαΐου 1453)

Ἡ Ἁγία Θεοδοσία, ἡ παρθένος

Ὁ θεοκίνητος Ἀπόστολος Παῦλος εἶπε: «Ἡρμοσάμην ὑμᾶς ἑνὶ ἀνδρί, παρθένον ἁγνὴν παραστῆσαι τῷ Χριστῷ». Ἔκανα τοὺς ἀρραβῶνες σας μὲ ἕναν ἄνδρα, τὸν Χριστό, γιὰ νὰ σᾶς παρουσιάσω παρθένο ἁγνὴ σ᾿ Αὐτόν. Δηλαδή, νὰ παρουσιάσω τὶς ψυχές σας ἁγνὲς καὶ καθαρὲς ἀπὸ κάθε πλάνη καὶ ἁμαρτία, ἑνωμένες μὲ τὴν πίστη καὶ τὴν ἀγάπη σὲ μία πνευματικὴ νύμφη, τῆς ὁποίας νυμφίος νὰ εἶναι ὁ Χριστός. Μία τέτοια ψυχὴ ἦταν καὶ ἡ παρθενομάρτυς Θεοδοσία. Καταγόταν ἀπὸ τὴν Φοινίκη καὶ δὲν εἶχε μόνο παρθενικὸ σῶμα, ἀλλὰ καὶ παρθενικὴ ψυχή. Ἀπὸ ἡλικία 18 χρονῶν, ἔλαμπε γιὰ τὸν ζῆλο καὶ τὴν θερμή της πίστη, ἀνάμεσα στὶς νεαρὲς εἰδωλολάτρισσες γυναῖκες. Αὐτὸ καταγγέλθηκε στὸν ἄρχοντα Οὐρβανό, ποὺ μὲ κάθε δελεαστικὸ τρόπο προσπάθησε νὰ τὴν πείσει νὰ ἀρνηθεῖ τὸν Χριστό. Ὅμως ἡ παρθένος Θεοδοσία ἔμεινε ἀμετακίνητη στὸ ἱερό της πιστεύω. Ὁ Οὐρβανός, βλέποντας τὴν ἀδάμαστη ἐπιμονή της, ἐξοργίστηκε καὶ μὲ θηριώδη τρόπο ἔσπασε τὰ κόκκαλά της καὶ πριόνισε τὶς σάρκες της. Ἔπειτα, τὴν πλησίασε καὶ τῆς πρότεινε νὰ ἀλλαξοπιστήσει, ἔστω καὶ τὴν τελευταία στιγμή, καὶ αὐτὸς θὰ θεράπευε ἀμέσως τὶς πληγές της. Ἡ Θεοδοσία μισοπεθαμένη ἀπάντησε: «Εἶμαι χριστιανή». Τότε ὁ τύραννος διέταξε καὶ τὴν ἔριξαν στὴν θάλασσα, ὅπου καὶ παρέδωσε τὸ πνεῦμα της.

Ἡ Ἁγία Θεοδοσία ἡ ὁσιομάρτυς, ἡ Κωνσταντινουπολίτισσα

Γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς καὶ πλούσιους, στὰ χρόνια του βασιλιᾶ Θεοδοσίου τοῦ Ἀδραμυττηνοῦ (716). Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ πατέρα της, ἡ μητέρα της τὴν ἔκλεισε σὲ κάποια μονὴ τῆς πόλης, σὲ ἡλικία ἑπτὰ ἐτῶν, ὅπου ἀργότερα ἐκάρη μοναχή. Ὅταν πέθανε καὶ ἡ μητέρα της, μοίρασε τὴν περιουσία της στοὺς φτωχοὺς καὶ τὰ ὀρφανὰ καὶ ἐπιδόθηκε στὴν ἄσκηση μέσα στὴν μονή της, ποὺ ἦταν κοντά «τοῦ Σκοτεινοῦ Φρέατος καὶ τῆς λεγομένης Ἀσπάρου Στέρνης». Μετὰ ἀπὸ 10 χρόνια ἄσκησης στὸ μοναστήρι της, ἀκολούθησε ὁ διωγμὸς κατὰ τῶν ἱερῶν εἰκόνων. Ὁπότε οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦ Λέοντα τοῦ Ἰσαύρου (ἢ κατ᾿ ἄλλη ἐκδοχὴ τοῦ Κων/νου Κοπρωνύμου) ἀποπειράθηκαν νὰ κατεβάσουν ἀπὸ τὴν Χαλκὴ Πύλη τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Τότε ἡ Θεοδοσία, μαζὶ μὲ ἄλλες γυναῖκες, γκρέμισε ἀπὸ τὴν σκάλα τὸν ἀνεβασμένο Σπαθάριο καὶ τὸν σκότωσε. Κατόπιν συνελήφθη καὶ τὶς μὲν ἄλλες γυναῖκες σκότωσαν, τὴν δὲ Θεοδοσία ἔσφαξε ἕνας ἄγριος δήμιος με κέρατο βοδιοῦ. Ἡ Σύναξή της γίνεται στὴν Μονὴ τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ τοῦ Εὐεργέτου, κατὰ δὲ τὸν Συναξαριστὴ τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου στὴν Μονὴ τοῦ Δεξιοκράτους, ὅπου καὶ τὸ τίμιο λείψανό της.

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Νάννος ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκη

Γεννήθηκε στὴν Θεσσαλονίκη ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς. Ὁ πατέρας του ὀνομαζόταν Ἰωάννης καὶ ἡ μητέρα του Θωμαῆ. Ἐπειδὴ ἡ γέννησή του συνέπεσε μὲ τὴν παραμονὴ τῆς γιορτῆς τῶν γενεθλίων τοῦ Τιμίου Προδρόμου, οἱ γονεῖς του τὸν ὀνόμασαν Ἰωάννη. Γιὰ νὰ ξεχωρίζει ὅμως ἀπὸ τὸν πατέρα του, ποὺ εἶχε τὸ ἴδιο ὄνομα, αὐτὸν τὸν ἔλεγαν Νάννο. Ὁ πατέρας του πῆγε στὴν Σμύρνη καὶ ἐργαζόταν σὰν ὑποδηματοποιός. Ἀργότερα παρέλαβε καὶ τοὺς γιούς του, Θεόδωρο καὶ Ἰωάννη. Ἐνάρετοι καὶ οἱ δυὸ ἀδελφοί, καταγίνονταν μὲ τὴν τέχνη τους καὶ τὴν ἀνάγνωση τῶν Γραφῶν. Ξαφνικὰ τὸν Ἰωάννη κατέλαβε ὁ πόθος τοῦ μαρτυρίου καὶ «ἐγένετο τοῖς Ἀγαρηνοῖς ὡς Ἀγαρηνός, ἵνα κερδίσῃ τὸν Χριστόν». Ἔτσι κάποια μέρα ἔτρεξε στὸ σπίτι τοῦ ἀγᾶ, ποὺ εἶχε προσκολληθεῖ καὶ ἀφοῦ φόρεσε χριστιανικὰ ῥοῦχα καὶ τούρκικο σαρίκι στὸ κεφάλι, παρουσιάστηκε στὸν κριτὴ καὶ ὁμολόγησε τὴν ἐπάνοδό του στὸν Χριστιανισμό. Τότε ὁ 18χρονος Ἰωάννης κλείστηκε στὴν φυλακὴ καὶ βασανίστηκε σκληρά. Ὅταν τὸν ἔβγαλαν, τοῦ ὑποσχέθηκαν τιμὲς καὶ ἀξιώματα, ἀλλ᾿ ὁ μάρτυρας παρέμεινε σταθερὸς στὴν χριστιανική του πίστη. Τότε οἱ Τοῦρκοι τὸν καταδίκασαν σὲ θάνατο καὶ τὸν ἀποκεφάλισαν στὴν τοποθεσία Σοᾶν Παζάρι, στὶς 29 Μαΐου 1802. Χριστιανοὶ ἀγόρασαν τὸ τίμιο λείψανό του ἀπὸ τοὺς Τούρκους ἀντὶ 3.400 γροσιῶν καὶ τὸν ἐνταφίασαν. Μαρτύριο τοῦ Ἁγίου αὐτοῦ συνέγραψε ὁ ἱερομόναχος Νικηφόρος ὁ Χίος.

Ὁ Ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Ἀργέντης

Ὁ νεομάρτυρας αὐτὸς ἦταν ἀπὸ τὴν Χίο καὶ ὑπέστη μαρτυρικὸ θάνατο στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 1465. Συγκαταλέγεται καὶ αὐτὸς μεταξὺ τῶν πρώτων νεομαρτύρων, ποὺ θανατώθηκαν ἀπὸ τοὺς Τούρκους ἀμέσως μετὰ τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Μαρτύριο τοῦ Ἁγίου συνέγραψε ὁ Γεωργὸς Τραπεζούντιος.

Ἡ Ὁσία Ὑπομονή

Εἰκάζεται ὅτι εἶναι ἡ τελευταία Αὐτοκράτειρα τοῦ Βυζαντίου (1390-1450 μ.Χ.). Λεγόταν Ἑλένη Δραγάτση καὶ εἶναι ἡ μοναδικὴ Σλάβα ποὺ ἔγινε αὐτοκράτειρα τοῦ Βυζαντινοῦ θρόνου. Ἐπίσης, ἦταν κόρη τοῦ ἡγεμόνα τῆς Βορειοανατολικῆς Μακεδονίας Κωνσταντίνου Δραγάτση καὶ σύζυγος τοῦ Μανουὴλ Β´ Παλαιολόγου. Εἶναι ὅπως γράφουν οἱ Ἱστορικοί, ἡ «Πολύπαις καὶ Καλλίπαις», μητέρα, μὲ ὀκτὼ παιδιά, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ὁ Ἰωάννης Η´ Παλαιολόγος αὐτοκράτορας (1425-1448) καὶ ὁ Κωνσταντῖνος ΙΑ´, ὁ Ἐθνομάρτυρας τελευταῖος Αὐτοκράτορας (1448-1453, 29 Μαΐου, μαύρη ἡμέρα ἁλώσεως τῆς Βασιλεύουσας). Ἡ Ἁγία Ὑπομονή, εἶχε τὸ ὄνομα τῆς μητέρας τοῦ πρώτου αὐτοκράτορα, Ἁγίου Κωνσταντίνου, τῆς Ἁγίας Ἑλένης: (Κωνσταντῖνος, υἱὸς Ἑλένης ἵδρυσε τὴν Πόλη καὶ Κωνσταντῖνος, υἱὸς Ἑλένης ἔπεσε μαχόμενος ὑπὲρ τῆς Πόλεως αὐτῆς!). Ὁλόκληρη ἡ ζωή της ἦταν ζωὴ ἁγιότητας καὶ προπάντων ζωὴ ἀγῶνος μὲ ὑπομονὴ καὶ καρτερικότητα. Γι᾿ αὐτὸ καὶ μετὰ τὸν θάνατο τοῦ συζύγου της (1425), ἔγινε Μοναχὴ μὲ τὸ ὄνομα Ὑπομονή. Εἶναι ἐκείνη, ποὺ μέσα σ᾿ ὅλα τὰ καθήκοντά της, ὡς Αὐτοκράτειρα, ὡς σύζυγος, ὡς μητέρα πολλῶν παιδιῶν ἄσκησε ἔντονα καὶ τὸ ἔργο τῆς φιλανθρωπίας, μὲ τὴν ἵδρυση καὶ συντήρηση – στὸ Μοναστήρι ποὺ ἐφυλάσσετο τὸ ἱερὸ λείψανο τοῦ Ὁσίου Παταπίου – γηροκομείου μὲ τὸ ὄνομα «Καθίδρυμα τῆς Ἐλπίδος τῶν Ἀπηλπισμένων». Τὸ φιλομόναχο ἰδεῶδες, δὲν τὸ ἔζησε μόνον ἡ ἴδια, ἀλλὰ τὸ μετέδωκε σ᾿ ὁλόκληρη σχεδὸν τὴν οἰκογένειά της. Ὁ σύζυγός της, Μανουήλ, παραιτήθηκε ἀπὸ τὸν θρόνο του καὶ ἐτελείωσε τὴν ζωήν του ὡς Μοναχός. Ἡ πενθερά της, ἡ κουνιάδα της, τὰ ἀγόρια της, Θεόδωρος, Ἀνδρόνικος καὶ Δημήτριος ἐτελείωσαν τὴν ζωή τους ὡς Μοναχοί. Τὸ ἴδιο καὶ ἡ ἐγγονή της, κόρη τοῦ γιοῦ της Θωμᾶ, ἡ Ἑλένη, ἔγινε Μοναχὴ μὲ τὸ ὄνομα Ὑπομονὴ στὴν Λευκάδα. Ἡ Ἁγία Ὑπομονὴ ἔζησε σὰν μοναχὴ περίπου 25 χρόνια μετὰ τὴν κοίμηση τοῦ συζύγου της καὶ ἡ ἴδια ἐκοιμήθη τὸ 1450. Μόνασε στὴν Μονὴ τῆς Κυρᾶς Μάρθας, ποὺ μετὰ τὴν ἅλωση καταστράφηκε, ὅπως καὶ πολλὰ ἄλλα Μοναστήρια καὶ Ναοί. Εἰκόνα της εὑρίσκεται στὴν Ἱ. Μονὴ Ὁσίου Παταπίου στὸ Λουτράκι Κορινθίας.

Ἀνάμνησις τῆς θλιβερᾶς ἁλώσεως τῆς Βασιλίδος τῶν πόλεων, τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ὑπὸ τῶν ἀντιχρίστων (Τρίτη 29 Μαΐου 1453)